COVID-19a, txertoak partekatzeko prest gaude?
Otsailaren 28an urte bat bete zen Euskadin koronabirusaren lehen kasua baieztatu zenetik. Ordutik, 151.000 kasu diagnostikatu dituzte EAEn, eta 3.726 pertsona hil dira. Mundu mailan, Johns Hopkins Unibertsitatearen datuen arabera, 115.300.000 kasu diagnostikatu dituzte eta 2.561.880 pertsona hil dira.
Datu beldurgarri horien aurrean, aldiz, berri ona da urtebete baino gutxiagoan, eta bio RENDER atariaren arabera, gaur egun txertoen 195 proiektu daudela, eta horietatik 71 saiakuntza klinikoen fasean daudela. Inoiz ez da hainbeste diru inbertitu, ez eta, hainbesteko lankidetza egon erakunde publiko, erakunde pribatu, ikerketa-zentro, unibertsitate, familia, enpresa eta GKEen artean txertoak garatzeko. Ondorioz, Osasunaren Mundu Erakundeak Pfizer-Biontech, Moderna, AstraZeneca-Oxford, Sputnik V eta Sinopharm txertoak baimendu ditu. Eta gutxienez beste 20 txerto III. faseko saiakuntza klinikoetan daude, eta datozen aste eta hilabeteetan onartu ahal izango dira, emaitzak onak badira.
"Herrialde aberatsenek aurten izango den txerto kopuru handiena erosi dute; pobreenek, berriz, ez dute dosirik izango beren populazio ahulenei ere emateko"
Hala ere, galdera da nola lortuko den bakunen kopuru mugatu bat ekitatez eta modu zuzenean banatzea. OMEk adierazi du populazioaren %60 eta %70 artean immunizatu behar dela transmisio-katea hausteko. Planeta osoan txertoa ekitatez eskuratzea bermatzeko, baliabiderik ez duten herrialdeek kopuru berean eta herrialde oparoen aldi berean jaso ditzaten, 2020ko apirilean Covax sortu zen, herrialde aberats eta pobreen plataforma bat, ikerketan, prezioen negoziazioan eta banaketan indarrak batzeko. Aliantza honen helburua 2021ean 187 bazkideei 2.000 milioi txerto ematea da. Horietatik, 1.300 milioi inguru, planean parte hartzen duten 92 herrialde txiroenei emango dizkiete. Beste era batera ezin izango dituzte erosi, eta horrela, berriz, biztanleriaren % 20 inguru txertatzeko aukera izango dute.
Garrantzitsua da aipatzea Covax beharrezkoa dela, baina ez nahikoa. Biztanleriaren%20ko estaldurarekin, konponbidearen funtsezko elementua da, baina herrialde txiroek arrakala masiboei aurre egiten jarraituko dute txertoak eskuratzeko orduan. Herrialde horietan immunitate kolektiboa lortzeko behar den %40-50eko gainerako biztanleriaren estalduraz arduratu behar dugu. Orain arte, Covaxek 2.400 milioi dolar bildu ditu, baina erakundeak dio gutxienez 4.600 milioi dolar gehiago behar dituela 2021erako txertaketa-helburu orokorra betetzeko.
Datu horiek ikusita, dosi batzuk baztertzea eta "helburu humanitarioetarako erreserba" gisa gordetzea proposatzen da. Eskuragarri dauden dosien guztizko kopuruaren %5eko erreserba txiki bat alde batera utziko da babes-mekanismo gisa, azken baliabidea izan dadin, gobernuren batek praktikan jarritako estrategiak ez badira nahikoa talde demografiko jakin batzuen beharrak asetzeko.
"Gure txertaketa-data atzeratzeko prest gaude txertoa beste populazio ahulago batzuekin partekatzeko?"
Izan ere, Estatu Batuetako Dukeko Unibertsitateak egin zuen ikerketa baten arabera, gaur egun txertoak banatzeko erabilitako modua, mundu mailako osasun publikoaren beste arrisku larri bat da. Egoerak, nolabait, egungo sistema globala errepikatzen du: herrialde aberatsenek aurten izango den txerto kopuru handiena erosi dute; pobreenek, berriz, ez dute dosirik izango beren populazio ahulenei ere emateko. Diru-sarrera handiko herrialdeek munduko biztanleriaren % 16 dute, baina, gaur egun saldu diren txertoen dosiaren % 60 dute. Emaitza gisa, kalkulatzen da diru-sarrera txikiko 70 herrialdetako biztanleen% 90 inguruk aukera gutxi izango dutela 2021ean koronabirusaren aurkako txertoa jartzeko. Bitartean, beste nazio batzuek, Kanadak kasu, nahikoa dosi erosi dute beren biztanleei txertoa bost aldiz jartzeko. Ondorioz, nazio txiro askok 2024ra arte itxaron beharko dute herritar guztiak koronabirusaren aurka txertatzeko.
Txertoen banaketa desberdina arriskutsua da guztientzat. Porrot moralaz gain, ondorio larriak ekarriko ditu, bai arlo ekonomikoan, eta batez ere osasun arloan. Askoz heriotza gehiago eragingo ditu mundu osoan, batez ere gure bizilagun ahulenen artean. Gainera, horrek esan nahiko du, birusak hedatzen eta mutatzen jarraituko duela, gure txertoen zerrendak andui berriak eraginkortasunez ez estaltzeko arriskua areagotuz.
Ez dirudi bizitza normaltasunera itzuliko denik munduko biztanleriaren gehiengoa birusaren aurka babestuta egon arte. Osasun adituen esanetan, txertoak irtenbidea dira, baina partekatu egin behar dira, herrialdeek elkarrekin koordinatu eta pandemia amaitu ahal izateko.
Orain guri dagokigu erabakitzea. Gure txertaketa-data atzeratzeko prest gaude txertoa beste populazio ahulago batzuekin partekatzeko?
* Josu Urrutia Beristain Mundukideko zuzendaria da
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Jakin nahi nuke nola bozkatu duten ene herriko bizilagunek azken hauteskundeetan. Jakin nahi nuke norekin hartzen dudan goizeko kafea herriko ostatuetan. Ulertu nahi nuke zergatik izan diren emaitza horiek Iparraldean.
Mexikoko Meridako lurraldean polemika handia izan da aurten, Poseidon jainko grekoaren omenezko eskultura bat jarri delako hondartza batean. Merida Yukataneko penintsulan dago, non Maia herria bere kultura zaintzen saiatzen den, mundu osoko turismo masiboak bultzaturiko... [+]
Irailean hasten eta ekainean bukatzen dira, berez, nire zikloak (gure jartzera nindoan, baina plurala erabiltzen dudan bakoitzean ipotx batek oihu egiten dit buruan, “zureak izango dira!”), eta hala izan da nire bizitzan oporrak eduki edo ez, ordutegipeko lan... [+]
Udaldian, erretiratuok ez ohi dugu opor goserik, eta patxadaz aztertu ahal ditugu gure inguruko gorabeherak. Hori dela-eta, gai batzuek harriduraz harrapatu naute, eta honako hauek dira.
Espainia. Eurokopak eta Olinpiar Jokoek uda osoa bete dute. Aldez aurretik, esan behar... [+]
Mugak Zabalduz karabanarekin, Bosnia Herzegovinako Bihac hirian, Nihad Suljic aktibistak Drina ibaia Balkanetako hilobi handiena dela azaldu zigun. Ahantzi ez daitezen, topatzen diren hilotzak identifikatzeaz eta ehorzketa emateaz arduratzen da, merezi duten duintasuna aitortu... [+]
Dagoeneko ez dakit bero olatuek burmuina kolpatuta gauden, betiko hipokrisia den edo logika sistemiko hutsa den, baina dakigunaren, esaten dugunaren eta egiten dugunaren arteko arrakalak, kezkaz haratago, harridura ere sortzen dit, batez ere uda giroan. Albisteak, ikerketak,... [+]
Eroriko askoren artean badira lorpenak ere. 35 urte inguruko ama gazte batek galdetzen zidan aurreko batean nola arraio lortzen zuten beraien eskolan etxean euskara jaso ez zuten ikaskideek etxetik euskaldunak ziren neska-mutikoek bezain ongi ikastea eta hitz egitea euskaraz... [+]
Salvador Illa Generalitateko president izendatzeko oinarrietako bat PSC-ERC arteko ituna izan da. Ez da itun subiranista inondik ere, baina hainbat alorretan ate berriak zabal litezke, ohikoa den PSC-PSOEren balaztaren estrategia politikoa berriz ere nagusitzen ez bada,... [+]
Zergatik ez utzi. Zutabeak idazten dituenak atzetik izaten ditu beti garaiz erretiratzearen apologetak. Agortu baino lehen. Gaiak, niri, ezin agortu, ez ditudanez; ezertan ez naiz aditua, eta inoiz ez dut izan Euskal Herriari transmititzeko mezurik. Ez lidake azalpenak balioko,... [+]