COVID-19 erre dute Kokomarroek Arteako aratusteetan
Bariku honetan berriro ikusi ahal izan dira Kokomarroak Arratia bailarako Artea herrian. Hainbat urtez lozorroan egon ostean, herritar taldetxo batek herriko zaharrenek akorduan dituzten Kokomarroak “berpiztu” ditu.
"Arteako Kokomarroak" taldeak eman du burutu duten ekimen honen berri, dantzan.eus webgunean.
Gabonak aldean hasi ginen martxan, oraindik ez genekien Artean aratusteetan aurreko sasoietan zer egin izan zen eta besterik ezean hutsetik hastea pentsatu genuen. Oier Araolaza gonbidatu genuen gurera eta neguko jaien inguruko azalpen bikaina eman zigun, Kultur etxeko aretoa bete genuen entzuleok asebete gintuena eta aurrera jarraitzeko gogoa piztu edo areagotu zuena gugan.
Antolatzen hasi eta hara non lekukotasun eder bat heldu zitzaigun, Luis Mari Amundarain Uriarterena, bere iloba Maiderrek jasoa: “Martitzenean jai-erdi zan, goizean behar, bea arrastien fiesta iten zan. Etxeko zaharren erropakaz janzten zan jentea, erropa zaharrakaz-eta, arranakaz-eta, narruekaz-eta, ardi narruek, ahuntz narruek… Mozorroa jantzite egoten ziren horreri kokomarroak esaten jakien”. Honek poztu ez ezik, haritik tira egiteko balio izan digu eta hainbat lekukotasun batu ditugu harrezkero.
Talde txiki bat hasi ginen, baina ederra izan da ikustea ekimena zelan joan den indarra hartuz eta haziz, apurka-apurka. Bakoitzak bere ekarpena egin du, batek larruak, besteak arranak, adarrak hurrengoak. Zakuak lagunari eskatu, alboka jotzeko prest musikaria, burua egiteko prest artista… Horixe izan da ederra hain zuzen, Kokomarroak guztion artean berreskuratzea.
Eguna hurreratu ahala, gero eta jende gehiago hasi zen batzen eta etorriko zela esaten, beraz, baimena eskatzea erabaki genuen, eta bi lerrotan egin genuen eskolatik plazarainokoa.
Herriko eskolan egina genuen hitzordua elkarrekin jantzi eta kalejirari hasiera emateko. Han sortutako giroa deskribatzea ez da erraza: musikariak jotzen hasi eta besteok janzten ari ginen bitartean energia berezi bat sortu zen, talde izaera hartu genuela esan daiteke, aurretik guztiok elkarrekin ezer gutxi egindakoak ginen arren. Guztira 50 bat lagun elkartu ginen, kontuan izanda Arteakoak baino ez geundela eta gure herrian 800 biztanle baino gutxiago garela, ez da kopuru makala.
Kalejira polito joan zen, plazan dantza pare bat egin genituen eta amaitzeko “Kuberue” izena eman diogun panpina erre genuen Infanteko landan epaia irakurri ondoren. Aurten argi geneukan zer irudikatuko zuen erreko genuenak, koronabirusa. Nahiz eta jakin, horrekin ez dugula behingoan amaituko, ea behintzat aldi baterako uxatzea lortzen dugun, gure aurrekoen ohiturari eutsiz. Jendeak beharrizana zuen “zerbait” egiteko eta errituak komunitateko kideok batzeko balio izan duelakoan gaude.
Jakin badakigu herri askotan ezin izan dela aurten halakorik egin, baina gurea, onerako eta txarrerako herri txikia da eta ez dugu Kokomarroak berreskuratzeko aukera galdu nahi izan bolada zoro honetan bada ere. Hurrengo urtean hobeto egiteko itxaropenarekin eta gogoarekin joan da jendea etxerantza gaueko hamarretako kanpaiak entzun orduko, irribarrea ahoan eta poztasuna bihotzean. Eta gaur gaurkoz, ez da gutxi. Zer gehiago eska diezaiokegu negu honi, bada?
Behe bandako zutabea bezain erlojuaren aurka prestatzen ditut mozorroak, korrika, aztoratuta, zalantzaz, erretxin, estropezuka eta sarri arrakasta ez erabatekoarekin; adibidez, zutabe hau eta biharko mozorroa. Oraindik ez dakit bietako zein bukatuko dudan lehenago. Baina... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]
Martxoaren 2an igandea Iruinkokoak berriz ere Iruñeko karrikak hartu ditu.
Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.
Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]
Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]
Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]
Villabonako Berdura plaza bete dute herritarrek otsailaren 13 iluntzean, Tolosako inauterietan Ertzaintzak gazte bati begia larri zauritu ziola salatzeko. Bere aitak azaldu ditu begian dituen lesio larriak eta Ertzaintzaren jokabidearekiko haserrea plazaratu du: "Ez da... [+]
Irungo inauterietako kartel lehiaketa irabazi duen gizonak adimen artifizial bidez sortu du irudia, ziurtatu du Luis Doviso diseinatzaileak: “Iruzur egin du, bere burua egiletzat aurkeztu duen pertsonak ez duelako kartela egin, makina batek baizik”. Jakin gabe,... [+]
Kaskarotak eta maskaradak kasik urtearekin batera hasi dira eta jarraian etorri dira beste zenbait inauteri festa. Goiztiarrenak urtarrilean ari dira ospatzen, baina aurten inauteri gehienak datoz oso goiz. Otsailaren 8an izango da Ostegun gizena eta 13an Inaute asteartea. Hadi!... [+]
Baserriz baserri eta etxez etxe ibili ohi dira Euskal Herriko hainbat mozorro dantzan eta kantuan, trukean zerbait jasoko duten itxaropenez. Atea jo eta ezkaratzetan egin ohi da festa. Askotan atarian ez ezik etxe barruetaraino sartzen dira mozorroak eta mahai bueltan egiten... [+]
Urtarrilarekin batera iritsi da inauteri garaia. Maskaradak eta kaskarotak martxan dira, baita beste zenbait inauteri goiztiar ere. Data nagusiak, ordea, otsailean izango ditugu aurtengoan. Otsailaren 16an izango da Ostegun gizen eta 21ean Inaute asteartea. Inauteri garaiko... [+]
Urtero legez Euskal Herria Plaza eskatu du Tolosako Txosna Batzordeak, baina salatu duenez, udalak aldebakarrez erabaki du txosna gunea Plaza Berrira lekualdatzea.