Chávez, presente!


2023ko martxoaren 15ean - 13:00
Azken eguneraketa: 15:53

Hamar urte pasatu dira jada 2013ko martxoaren 5 horretatik, eta ezin utzi ahanzturan herrien komandante erraldoi hau.

Ez ditut oso gustuko militarrak, egia esan. Bereziki karrerakoak eta estatu kapitalistetan. Hala ere, egon badaude herriaren nahiak barruan daramatzatenak eta herriaren alde aritu direnak.

Ez ditut oso gustuko pertsonalismoak, munduan eta Abya Yala/Latinoamerikan pertsonalismo asko topatzen baditugu ere. Dena den, kasu askotan, pertsonalismoak sortu badira, iraultzaile horiek herriaren alde ekimen handiak egin zituztelako izan da. Herri kontzienteak berak izendapen horiek hartu ditu ideia eta borroka askatzaile horiekin identifikatzeko. Bolivarianismoa, zapatismoa, guevarismoa… chavismoa, bai! Chávezek historian arrastoa utzi zuelako.

Ez dut gustuko lider hitza, baina, zorionez baino, zoritxarrez, prozesu eraldatzaile guztiek, atzo eta gaur, liderrak behar izan dituzte, ikusmen luzeko pertsonak, etorkizun ezberdina irudikatu dutenak

Ez dut gustuko lider hitza ere, baina, zorionez baino, zoritxarrez, prozesu eraldatzaile guztiek, atzo eta gaur, liderrak behar izan dituzte, ikusmen luzeko pertsonak, etorkizun ezberdina irudikatu dutenak eta bidea jorratu dutenak, herriaren sektore kontziente eta antolatuekin batera. Klase borrokaren testuinguruan, herriak dira historiaren motorra, indarra. Baina abio-motorrak behar dira, eta bolantea trebeziaz maneiatzen dakitenak. Aurretiko formakuntza eta antolakuntza ez badago, eraikitzeko alternatiba zirriborratua ez badago, herriaren haserrea, amorru-uholde hori, ibilbide motzeko matxinadetan galduko da.

Ur asko datorrenean ubidetik gainezka egiten du ibaiak, baina egunak igarota bere hasierako ubidetik jarraitzen du pasatzen. Gutxiengoetan, ubidea aldatzea lortzen da, ur-emaria beste norabide batetik eramateko. Baina horretarako ubide alternatibo horiek aitzurtuta egon behar dira. Eta Chávez izan zen zulakari horietako bat. Lider bat, inolako zalantzarik gabe. Bere formazioagatik, bere gaitasunengatik, bere proiektuagatik, emandako ereduagatik eta herri apalaren beharrekin ezin baino hobeto konektatzen jakiteagatik.

Ez ditut gustuko teoria konspiranoikoak ere, eta, momentu honetan ebidentzia nahikorik ez omen badaude ere, CIAk Chávezi minbizia sortzeko ekimenak egin izana nahiko posiblea da, bai. Fidelen kontra 800 hilketa plan baino gehiago diseinatu ziren, mota guztietakoak. Zientzia eta teknologia garapenarekin batera, minbizia sortzeko moduak ziur asko findu direla, aurrekontu milioiduna atzean. Agian egunen batean jakingo dugu. Agian ez. Chávez AEBetako interesen kontrako mehatxua zen. Etsaia zen. Horrela izendatu zuten esplizituki. Eta horrek zer esan nahi duen badakigu.

Chávez gertakari historikoa izan zen. Amestutako Gure Amerikako askatasunaren aitzindariei erreleboa hartu ziena, noiz eta neoliberalismoa gogorren jotzen ari zen momentuan

Chávez gertakari historikoa izan zen. Amestutako Gure Amerikako askatasunaren aitzindariei erreleboa hartu ziena, noiz eta neoliberalismoa gogorren jotzen ari zen momentuan. Inperialismo yankiak eta bertoko oligarkiek banatutako herrien arteko integrazio latinoamerikarra ardatz, beste etorkizun batera bideratzera ausartu zen, herriaz blai eta zonaldeko beste buruzagi, herri mugimendu eta erakunde askorekin batera. Baina, Abya Yalatik haratago, munduko herrietarako eredu bihurtu zen. Euskal Herrian ere borrokakide sentitu dugu askok Hugo Chávez eta mugimendu bolivarianoa.

Lau lerrotan ezin dira laburtu erraldoi baten hainbeste alderdi. Baina horietako bati egingo diot aipamen, berebiziko potentzialitateagatik: eredu komunala, herri boterearen garapen egituratua. Izan ere, Chávezek argi ikusi zuen sozialismorako bidean estatu burgesaren aldamioa ez zela tresna baliagarria, erabateko oztopoa baizik. Horregatik, prozesu bolivartarraren hasierako urteetan estatu entitate usteldu askori zubia egin zion, eta herriaren beharrei erantzuteko ekimen paralelo batzuk martxan jarri zituen, Misioak deritzoten iniziatibak, hain zuzen ere.

Helburua handinahikoa bezain beharrezkoa zen: estatu kapitalistaren egiturak herritik saretutako egiturekin ordezkatzea

2010eko hamarkadan sartuta, salto kualitatiboa eman zen sistema komunala teorizatuta, legeen bitartez bide juridikoa irekita eta herri osoan zabaltzeko baliabideak jarrita. Helburua handinahikoa bezain beharrezkoa zen: estatu kapitalistaren egiturak herritik saretutako egiturekin ordezkatzea. Hots, estatu burgesaren azpiegiturek ezarritako harreman ekonomiko, sozial eta administratiboak gainditzea.

Ezberdintasunak ezberdintasun, Errusian sovietekin egin zen moduan: botere paralelo bat eraiki ezarritako botere zaharra ordezkatzeko. Kanpoko eta barneko oztopoez gain, komunak, gaur, errealitate bat dira, apaltasunetik garatzen jarraitzen duen giltzarria. Kapitalismoaren ozeanoan irlatxo batzuk baino ez dira, baina lurra irabazten ari dira herri boterearen artxipelagoa osatzeko; gero eta zabalagoa, gero eta koordinatuagoa, gero eta boteretsuagoa. Eraikuntza kolektibo horretan Chávezen ondarea oso sakon dago txertatuta. Chávezek estrategikotzat zuen sistema komunala. Bere esanetan, “komuna izan behar da sozialismoa erditzeko espazioa”.

Herrien askapen prozesuan, memoria ezinbesteko elementua dugu. Horregatik, bere desagerpen fisikoaren 10. urteurrenean, Chávezen figura eta ondarea aldarrikatzen jarraitu behar dugu. Chávez, presente!

Iñaki Etaio, Askapenako militantea

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


2025-03-27 | Kontxita Beitia
Atzo bezain ozen! NATO pikutara soldaduskarik ez

Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]


2025-03-24 | Garazi Muguruza
Desioa

Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]


Nazio askapena; arrazakeriaren eta faxismoaren kontrako antidoto bakarra

Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]


2025-03-24 | Emun kooperatiba
Gazteak eta euskara: oztopo errealak eta aukera berriak

Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]


2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin
Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]


Etxegabetzeetara ohitu zaitezke, baina egon, badaude

Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]


2025-03-20 | Patxi Azparren
Europa eta Euskal Herriaren desmilitarizazioa

Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]


2025-03-20 | Iñaki Inorrez
Euskaraldia ez! Euskal Oldarraldia bai!

Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.

Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]


Euskararen zapalkuntza sistematikoa

Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]


2025-03-19 | Gorka Torre
“Bayonne” bukatu da, Libération egunkariak “Baiona” idatziko du

Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:

“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du

Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]


Lurraldeko harrapariak eta energia-mendekotasuna dutenak Arabako hegoaldean jarri dira

Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]


Otero jaunari

Otero jauna, garai honetan artzain honek ez du tarte handirik izaten ezertarako, justuan ibiltzen naiz, baina gaurkoan ezin utzi erantzun gabe zure azken kolaborazioa. Izan ere, sortu didan egonezinak pisua du. Haserrea ere astuna egiten zait. Ez pentsatu, ordea, dela zenbait... [+]


2025-03-17 | Patxi Aznar
Beharrezko aldaketak

Duela gutxi, asteburu berean, Ertzaintzak bi salaketa jaso ditu: lehenengoa, emakume kolonbiar batena; lekukoen arabera, ertzainak kolpeka jarraitu zuen lurrera bota ondoren eta konorterik gabe zegoela; ospitalean garuneko edema eta paralisi partziala diagnostikatu zizkioten... [+]


Zein izango da Frantziskoren legatua?

Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.

Era berean,... [+]


Eguneraketa berriak daude