“Carrero Blanco neuk hil nuela ere sinatuko nuela esan nien”
Astelehen eta asteartean ari dira epaitzen Espainiako Auzitegi Nazionalean Iratxe Sorzabal euskal presoa, 2001ean torturapean egindako deklarazioak oinarri hartuta. Sorzabalek ukatu egin du akusazio oro, eta guardia zibilek egindako torturak kontatu ditu.
Fiskaltzak 46 urteko espetxe zigorrak eskatu du Iratxe Sorzabal Iruneko euskal presoarentzat. Madrilgo Espainiako Auzitegi Nazionalean Sorzabal epaitzen hasi dira astelehen honetan, eta asteartean jarraituko dute. 1996an ETAk Gijonen egindako atentatu bat leporatzen diote. Sorzabalek epailearen aurrean azaldu du akusazio guztiak faltsuak direla: “Neure burua eta beste batzuk erruduntzat jo nituen. Guardia Zibilak torturatu egin ninduen eta deklarazio horiek egitera behartu”. Izan ere, 2001eko martxoan torturapean egindako deklarazioak oinarri hartuta egiten ari dira epaiketa.
Guardia zibilek eginiko torturak kontatu ditu epaiketan, eta nabarmendu du sufrimendua bukatzeko edozein deklarazio sinatuko zuela esan ziela torturatzaileei: “Esan nien nahi bazuten sinatuko nuela Carrero Blanco neuk hil nuela. Barre egin zidaten, eta esan zidaten ezin zutela hori sinesgarri egin; baina lasai egoteko, beste asko sartuko zizkidatela”, Sorzabalen hitzak jaso ditu Naizek.
Istanbulgo Protokoloa abiatu zioten Sorzabali 2015an, eta mediku aditu batek ebatzi zuen tortura salaketek “sinesgarritasun osoa” zutela, eta trauma osteko estresa atzeman zion presoari. 2020ko abenduan Parisko Dei Auzitegiak bertan behera utzi zuen Sorzabalen aurkako euroagindu bat, prokuradoreak sinesgarritasuna eman zielako tortura testigantzei, Berriak argitaratu duenez.
Bost egun inkomunikatuta
Atxilotu zutenetik bost egun igaro zituen inkomunikatuta, eta tarte horretan era guztietako torturak egin zizkiotela salatu du epaiketaren lehen egunean. “Autoan begiak estali zizkidaten, deskargak eman, kolpatu, iraindu, ukituak egin, poltsa batekin ito”, gogoratu du. Sorzabalek jakinarazi du deklarazioak buruz ikasi behar zituela, eta guardia zibilek esaten ziotena egin ezean bazekiela torturatzen jarraituko zutela; azaldu du horregatik erabaki zuela bere burua erruduntzat jotzea: “Pasarazten ari zitzaizkidan infernuaren ostean, ezin nuen besterik aukeratu”.
Inkomunikazioaren bigarren egunean ospitaleratu egin behar izan zuten: “Hain nengoen txikituta bigarren egunean, pentsatzen nuela ezin zidatela egin zidatena baino gehiagorik egin”. Kontatu duenez, mediku forentseari erakutsi zizkion haragi bizian zituen zauriak, eta hark esan zion ospitalera eraman behar zutela. Inkomunikazioaren ostean Ismael Moreno Auzitegi Nazionaleko epaileari adierazi zion egindako deklarazioak faltsuak zirela, torturapean eginikoak. Salaketa jarri zuen, baina artxibatu egin zuten kasua, “beste hainbat bezala”, baina Sorzabalek dioenez, “ñabardura gehiago” topatu dituztenez kasua “berriro irekitzear” dago.
'Bi arnas' dokumentala
Urriaren 14an Espainiaratu zuten Sorzabal, epaiketaren harira, eta amaitutakoan Reauko espetxera itzuliko dute, Frantziara. Bertan ari da betetzen kondena. Iratxe Sorzabalen eta haren ama Nieves Diazen testigantzak bildu dituzte Bi arnas dokumentalean, eta era batera edo bestera torturak eragindako arnas falta islatu dute lan horretan, beste ahots batzuekin batera. Itsulapikoa.eus-en diru-bilketa abiatu dute dokumentala sustatzeko.
Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
“Ahots propioa duen sare bezala” gorpuztuta, eta torturatuen aitortza eta erreparazio publiko, sozial eta ofiziala helburu, otsailaren 15ean eratu eta aurkeztuko du bere burua Euskal Herriko Torturatuen Sareak. Tortura jasan duten 700 pertsona baino gehiagorekin... [+]
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Nafarroan torturatutako ia mila pertsonaren errealitatea eraldatzen hasi berri dela azaldu du antolakuntzak. Nafarroako torturaren biktimen lehen aitortza ofiziala aurtengo apirilean egin zen, eta oraingoa antzeko prozesuetatik igaro diren beste torturatuekin eta gaian aditu... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]
“Gaur eguerdiko albistegian, zuen hiriburuko alkatea ikusiko duzue, torturatu gintuen gorputz militarrari hiriko plaza nagusia eskaintzen. Gaur eguerdiko albistegian, gure lagun eta senideak hil zituen egitura ikusiko duzue gure kaleetan desfilatzen. Eta guk, beste egun... [+]
Orain 180 urte sortu zenetik lehen aldiz, kuarteletik kanpo eta Gasteizko erdigunean ospatu du Guardia Zibilak bere patroiaren eta hispanitatearen eguna. Bertan izan dira Gasteizko alkate Maider Etxebarria, Espainiako Gobernuko ordezkari Marisol Garmendia, Gasteizko gotzaina eta... [+]
Felix Bolaños Espainiako Justizia ministroak esan du gardentasuna dagoela segurtasun nazionalaren menpe, eta behin eta berriz hala nabarmendu du, Mikel Zabalzaren heriotzaren inguruko auzia ez desklasifikatzeko. Auziaren eta segurtasun nazionalaren arteko lotura, baina,... [+]