Cao Ky-ren estiloa Kapitolioan
Patrick Leahy senatari ezin beteranoagoak gogora zezakeen, inork gogoratzekotan. N. Pelosi bera hasiberriegia izango zen Nguyen Cao Ky-ren aditzera garbia izateko zuzenean. Leahyk arestian argitara eman duen bere agurreko "testamentu" politikoan, noski, ez du aipatzen halakorik (ezta Vietnami buruzko beste ezer ere), baina bera 1975ean Senatura heldu zenean, Cao Ky oraindik Saigonen zegoen, aginterik gabe bederen. Handik lau hilabetera ihes egingo zuen, enbaxadore estatubatuarrarekin batera, Frequent Wind operazioko helikoptero gogoangarri haietan... 25 urteren bueltan Vietnam "etsaira" itzuli eta ergelkeriak ez zirenak esateko.
Bada, Volodymyr Zelensky AEBetako Kapitolioan hizketan entzun ahala, ideia-elkarketa trauskil samarragatik, Cao Ky hura, Hego Vietnamgo erregimeneko bigarrena (baina lehena izateko grinaz beti) etorri zitzaidan gogora. Ukrainarrari Biden eta abarrek egindako harreraren kontura Tucker Carlsonek Fox Newsen zerabilen aztoramendu eta amorraziotik oso urruti baina, agian, deliberamendu berdintsuetara etortzeko.
Desberdintasun askorekin batera, Cao Ky eta Zelenskyren artean aurki baitaitezke ageriko hainbat kidetasun, mami gutxikoak batzuk (adina, demagun), eta ez horren hutsalak beste batzuk (uniforme garbi-garbiekin beti hedabideetan egoteko zaletasuna, adibidez). Baina nire elkarketa beste nonbaitetik piztu zen.
"Eskatzen dizkizuedan arma guztiak ematen badizkidazue, eta beharko dudan diru guztia ere ematen badidazue, zaudete lasai, geuk irabaziko dugu gerra. Zuentzat ere niretzat bezain garrantzizkoa den gerra hori, neuk irabaziko dizuet, bai horixe. Jendea, nahieran daukat nik; zuen baliabideak behar ditut". Non entzun nuen nik horrelako zerbait aspaldi batean? Bada, bai: Cao Ky. 40 urte bete baino lehen mariskalordea omen zenaren betiereko kalamatrika izan zen 60ko hamarkadaren zati handi batean. Setazko zapia beti lepoan zuela.
Cao Kyk hegazkinak eskatzen zituen, Ipar Vietnam txikitzeko. Igartzen zailak ez diren zioengatik, Estatu Batuek ez zituzten aintzat hartu Cao Kyren eskakizunak, eta nahiago izan zuten beren hegazkinekin, itsasontziekin eta baseetatik Vietnam, Ipar nahiz Hego, zukutzea. Hala ere, gerra galdu egin zuten. Bai Cao Kyk eta bai AEBk.
Ia hirurogei urte geroago, Zelenskyk misilak nahi ditu. Errusiarrenak eraisteko eta Errusia bonbardatzeko. Uniformeak behar bezala eramateko, osagarriak behar dira, antza. Historia ez da errepikatuko, baina dramarik latzenean ere, beti dago komedia-kutsuko zerbait.
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
.jpg)
AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.
Gero eta bideragarritasun handiagoa hartu du –eta hartuko du– Israelen planak, palestinar herria beraien lur martirizatuetatik kanporatzeko. Iraganean Far West amerikarreko etnia indiarrekin gertatu zen bezalaxe da. Iranen aurkako gerra inoiz baino gertuago dago.
2018ko martxoaren lehena zen, bere lehen agintaldiaren lehen laurdena burututa, Donald Trumpek pentsaera politiko-ekonomikoaren lagin gardenena utzi zigunean: “Merkataritza-gerrak onak dira, eta irabazten errazak”. Orduantxe abian jartzear zituen altzairu eta... [+]
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Craig Thompson kultuzko eleberri grafikoen egile estatubatuarra Europan izan da bere azken lana aurkezten, Raíces de ginseng (Astiberri, 2024). Bilbon bi aurkezpen egin ditu eta artista atsegina, hurbila eta azkarra dela erakutsi du –euskaraz “mila... [+]
AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren,... [+]
Ari da mundu guztia kontuak ateratzen Trump 2.0 aldian norberari gerta dakiokeenaren eta munduan gerta daitekeenaren inguruan. Subjektuaren mudakortasuna ezagututa, ziur samartzat eman daitekeen aurreikuspen bakanetakoa da Estatu Batuen Txinarekiko harremanak, ekonomikoak... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Argi eta garbi irabazi dio Donald Trump presidente errepublikano ohiak Etxe Zurirako lehia Kamala Harris egungo presidenteorde demokratari. 312/226-eko aldea izango du urtarrileko bozketan Hautesle Kolegioan. 2016an Hillary Clinton galtzaile izan zen, baina herritarren boz... [+]