Azken sei hilabeteetan Brasilgo Senatuko ikerketa batzorde bat lanean aritu da, aztertzeko nor izan den COVID-19aren pandemia herrialdean hainbeste hedatzea erraztu duena. Asteazkenean aurkeztutako ia 1.200 orrialdeko txostenaren arabera, Jair Bolsonaro eskuin muturreko presidentea da erantzuleetako bat eta gizateriaren aurkako krimenak egotzi nahi dizkiote, osasun-larrialdia geldiarazteko neurriak ez zituelako hartu "apropos" eta gobernuak "mantso" jardun zuelako "nahita". Urriaren 26an bozkatuko dute txostena onartu ala ez, beraz, ez da ziurra epaituko dutela.

Batzordeak salatu du erabaki politikoa izan zela: helburua zen talde immunitatea ahalik eta azkarren lortzea, lehenbailehen ekonomia suspertzeko. Beste 65 lagun ere jo dituzte erantzuletzat, horietatik lau ministroak direnak eta beste hiru Bolsonaroren semeak. Guztira bederatzi delitu egotzi nahi dizkiote presidenteari, hala nola osasun publikoaren aurka jardutea, prebarikazioa, dokumentuen faltsutzea, diru publikoaren erabilera okerra, hitzontzikeria mediatikoa eta informazio faltsua emanez herritarrak delituak egitera bultzatzea.

Pandemia hasi zenetik Brasilen gutxienez 600.000 herritar hil dira koronabirusaren eraginez; biztanle kopuruarekin proportzioan heriotza gehien izan duen munduko zazpigarren herrialdea da. Ikerketa taldeak ondorioztatu du heriotza horien erdiak saihestu zitezkeela. Gizateriaren aurkako krimenak egozteko arrazoi nagusietako batzuk izan dira txertoak lehenago erosi ez izana eta COVID-19rako eraginkortasunik ez zuten sendagaiak (hidroxiklorokina) sustatu izana. Txostenak dio Brasilgo Gobernuak zenbait hilabetez atzeratu zuela Pfizer txertoaren banaketa; horren ordez, ontzat eman gabeko Indiako txertoa erostea erabaki zuen, baina beranduago hitzarmena hautsi zuen eroskeria susmoengatik.

Tentsioa eta desadostasunak

Jair Bolsonaro babesa galtzen ari da herrialdean, bereziki pandemia hasi zenez geroztik atera diren eskandaluengatik. Senatuak aurkeztutako txostenak areago harrotu du Brasilgo egoera politikoa eta tentsioak handitu ditu. Horren erakusle da azken momentuan batzordeak baztertu izana hasiera batean leporatu nahi zizkion bi delitu: "erailketa masiboa" eta Amazoniako indigenen aurkako "genozidioa". Izan ere, COVID-19ak bereziki gogor jo ditu jatorrizko herriak eta Bolsonarori egotzi diote haiek txertaketa planetik kanpo uztea eta "sarraskia" eragitea. Halere, Senatuko kide batzuk aitortu zuten akusazioak "urrunegi" joan zirela eta desadostasunak piztu ziren batzordean. Horregatik utzi dituzte bertan behera bi delitu horiek.

Presidenteak salatu du bere aurkako "azpijokoa" dela salaketa eta ziurtatu du Brasilgo Gobernua ez dela "ezertxoren errudun". Ukatu egin du pandemian irregulartasunak egin izana. Zaila izango da Bolsonaro epaitzea eta kartzelara joatea, herrialdeko fiskal nagusia presidentearen aldekoa delako. Dena dela, ikerketa batzordearen akusazioek haren aurkako ahotsak areagotu dituzte Brasilen nahiz nazioartean, eta 2022ko hauteskunde orokorrei begira ziurrena da nagusitasuna galtzea, Lula da Silva ezkertiarraren mesedetan.