Bost datu, erretreten erreformaren aurkako mugimenduaren heina neurtzeko
Erretretarako adina 62 urtetik 64 urtera atzeratzen duen erreforma pasa arren, aurkako mobilizazioek segitzen dute. Ondoko bideetatik dabiltza testu horren kontrakoak: greba eta manifestazioak; Konstituzio Kontseiluaren ezeztapenaren esperantza mehea; gobernuaren parean postura tinkoa atxikitzeko estrategia; erreferendumaren aukera; eta gazteen mobilizazioak.
1: Hamabigarren greba eguna
Frantziako Gobernuak erreforma pasa arren, sindikatuek mobilizaturik segitzen dute eta hamabigarren greba eta manifestazio eguna dute gaurkoa, apirilaren 13koa –eta legea pasaz geroztik bideraturiko laugarrena–. Ipar Euskal Herriari dagokionez, goiz honetan batu dira ehunka lagun Baionako Lan Burtsatik hurbil eta euripean burutu dute manifestazioa.
Ikusteke dago gaurkoak zer nolako jarraipena izanen duen. Gobernuak dioenaz mobilizazioa ahulduz doa –iragan astekoan aitzinekoan baino 200.000 lagun gutiago omen ziren–, baina hori gezurtatzen dabiltza sindikatuak –jendetza hein bera batu zen azken bi mobilizazioetan beren esanetan: bi milioi herritar–.
Gobernuak ondoko parioa du eginik: jendea nekatuko da, ezingo du astero greba egin, eta poliki-poliki mobilizazioa itzaliko da. CGT sindikatuko idazkari berria den Sophie Binetek horrela ihardetsi dio: "Frantsesen fatalismoan eta nekaduran oinarritzen den estrategia onartezina da. Bere herriaren aurka gobernatzen dabilen presidente bat daukagu. Biziki larria da".
Horiek horrela, greba mugimendua doi bat gutiago jarraitua da ostegun honetan, besteak beste, garraio publikoan zein irakaskuntzan. Petrolio-findegietan zegoen greba mugimenduari ere bukaera eman zion CGTk, apirilaren 11an lanera itzuliz mobilizaturiko azken findegian.
2: Konstituzio Kontseiluaren ebazpena apirilaren 14an
Erreforma konstituzionala ote den zehaztuko du ostiral honetan Konstituzio Kontseiluak, hots, mobilizazio egunaren biharamunean. Batetik, prozedurari begiratuko diote bederatzi kideek –Senatuan 47.1 artikulua eta Legebiltzarrean 49.3 artikuluak modu egokian erabiliak izan ote diren–; eta bestetik, erreformak dakarzkien neurrien konstituzionalitateari.
Kontseiluak testu osoa ezeztatuko duenik ez du ia inork sinesten, baina baliteke artikulu batzuk deuseztatzea
Kontseiluak testu osoa ezeztatuko duenik ez du ia inork sinesten, baina baliteke artikulu batzuk deuseztatzea. Hipotesi ezberdinetan agertzen da enpresa handiei bideratzen zaien 50 urtez goragoko langileen deklaratzeko betebeharraren ezeztatzea. Karrera bukaeran direnentzako lan kontratu mugagabe berri baten osagaia ere mehatxatua dela diote hainbatek. Hori horrela, sindikatuek eta herritarrek errefusatzen dituzten neurriak pasa behar lirateke: erretreta adina 62 urtetik 64ra pasa izana eta kotizazio epearen luzapena.
Konstituzio Kontseiluaren ebazpenari eman beharreko erantzunaz hausnartzeko elkartuko dira sindikatuak ostegun honetan. Ostegun goiz honetan instituzio horren egoitzaren sarrera blokeatu dute gazte grebalari batzuk:
3: Elkarrizketa mozturik
Emmanuel Macron presidenteak elkarrizketarako gomita luzatu die sindikatuei: "Edozein dela ebazpena", elkartzeko eta "geroaz hitz egiteko" elkarrizketa proposatzen die sindikatuei. Azkenik, apirilaren 5ean elkartu ziren Lehen ministro Elisabeth Bornekin, baina ordu baten buruan lekutu ziren, topaketaren "porrota" salatuz. Ondokoa adierazi zuen sindikatuen ordezkari Cyril Chabanierek: "Lehen ministroari erran diogu testua kentzea dela irtenbide demokratiko bakarra. Erantzun digu bere testuari eutsi nahi diola. Erabaki larria da".
Parlamentuko bozketan ez bezala, Konstituzio Kontseiluaren babesean sinesten du Macronek. Hain zuzen, diputatuen aldetik ez zuen sostengua bermatua, eta arriskua saihesteko bozketa alde batera utzi eta 49.3 artikuluari esker pasa zuen erreforma. Konstituzio Kontseiluan ez du arrisku hori sentitzen. Are gehiago, instituzio horren inpartzialtasuna zalantzan jarri daiteke: bederatzi kideetatik sei Macronek aurkeraturikoak dira, eta botere politikoarekin harreman estuak dituzte gehienek –tartean, Laurent Fabius eta Alain Juppé Lehen ministro izandako eskuindarrak edota 2018 eta 2022 urteen artean ministro izandako Jacqueline Gourault–.
4: Erreferendumaren aukera
Erretretarako adina gehienik 62 urtean mantentzeari buruzko erreformaren bidea ere hor dute oposizioko hautetsiek. Nahiz eta ez den eztabaidagai, "62 urtetako erretiroa" lege-proposamenak konstituzio baldintza guziak betetzen ote dituen aztertu beharko dute bederatzi kideek.
Gobernuak erretreten erreforma pasarazi zuen egun berean aurkeztu zuten 252 hautetsik erretreta-adina gehienik 62 urtetan finkatzen duen lege-proposamena. Lehen ministroak erabakia Konstituzio Kontseiluaren esku utzi zuen, ordea, argudiatuz lege-proposamena ez dela konstituzionala.
Alde kokatuz gero, erreferendumaren aldekoek bederatzi hilabete izanen dituzte bozka emaileen %10en sostengua jasotzeko –4,8 milioi herritarren izenpedura–.
Sinaduren baliozkotasuna egiaztatu ondoren, Legebiltzarrak sei hilabeteko epea izanen du lege-proposamena aztertzeko. Hala egiten ez badu,erreferendum bidez erabakiko litzateke lege-proposamena aitzina edo atzera doan.
5: Gazteak mobilizaturik
Bide ezberdinak jorraturik direla, belaunaldi gazteak mobilizaturik segitzen du. 49.3 artikuluari esker legea pasaz geroztik ozka bat gora egin du beraien inplikazioak. Gaur egun, hainbat unibertsitate blokeaturik dituzte, tartean, Roazhon, Lille edo Pariskoak. Langileen sindikatuak ikasleekilako elkarlanerako eta indar-batuketaren aldeko mezua zabaltzen dabiltza. Hemen Tolosako Mirail unibertsitatearen blokeoa:
Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.
Urtarrilaren 1etik aurrera pentsioak %0,9 handituko ditu Frantziako Gobernuak, hasiera batean iragarri baino lehenago, 2025eko uztailera arte ez baitzuen asmorik pentsioak igotzeko, 4.000 milioi aurreztea helburu.
Espainiako Estatuan egindako ikerketa baten arabera, erretiro-adina atzeratzeak ondorio kaltegarriak dakartza, ez bakarrik lehenago hiltzeko arriskua duen langilearentzat berarentzat, baita diru-kutxa publikoarentzat ere: 8.564 eurotan baloraturiko galera soziala izango luke... [+]
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak bertso lehiaketa berezia jarri du martxan: "Bertsopentsiotan". "Ari garela, ari garela, astelehenero kalean" gaiari bertsoak jartzeko urtarrilaren 15a arte (astelehena) dute epea 60 urtetik gorako Euskal Herriko eta... [+]
1080€ Orain ekimenak, prentsaurreko bidez, larunbatean 17:30ean Baluarte plazatik abiatuko den manifestazioan parte hartzeko deia luzatu du. Eta gainera, dei berezia egin nahi izan diete nafar emakumeei, "pentsioetan ematen den genero arrakala ukaezina delako eta... [+]
Nafarroan 51.000 pertsona dira 1.080 eurotik beherako pentsioa dutenak. Horietatik %66 emakumeak dira. Nafarroako Gobernuak ardura har dezala eta gutxieneko pentsioak ziurta ditzala eskatzen ari dira.
Milaka pentsionista atera dira kalera astelehenean, txistulariekin eta konpartsekin batera, Bilboko Aste Nagusiaren oihartzuna aprobetxatuz. Hainbat erreibindikazio egin dituzte, hala nola 1.080 euroko gutxieneko pentsioa.
Espainiako Enpresarien Zirkuluak dio pentsioen sistema publikoak "bost urte barru" kiebra ez jotzeko modua dela 68 eta 72 urte artera luzatzea erretiro adina. AEBetan eta beste zenbait tokitan eskuin muturrak darabilen diskurtso bera erabili du lobby honek.
Erretreten erreformaren kontrako manifestazioetako batean atxilotu zuten mauletarrak Baionako auzitegian deklaratu beharko du, datorren astean. Elkartasuna adierazi du hainbat herritarrek: “Errepresio gorakada azkartzen ari da”.
Erretreten erreformaren aurkako hamalaugarren greba eguna dute gaur Ipar Euskal Herrian. Frantziako Estatuko 250 bat hiritan egin dute manifestaziorako deia sindikatuek.
Zer pentsa ematen du apirilaren 28an egindako salaketek utzitako arrasto txikiak, eta haren segida bakarra izatea istripuen eta langileen heriotzen kate etengabea. Azkoitian, eraikuntzan beste behin ere, oso ohikoa eta beraz saihesgarria den istripuan hil da 62 urteko langilea... [+]
Astelehenean Bilbotik eta Bergaratik abiatu dira, eta asteartean Agurainetik. Ostegunean Gasteizen batuko dira hiru mobilizazioak.
Ekainaren 8an dute erretreta adina 62 urtetik 64ra pasa duen legea ezeztatzeko ondoko aukera. Hain zuzen, Liot talde independenteak legea ezeztatzeko aurkezturiko lege-proposamena bozkatuko dute egun horretan. Ekainaren 6rako finkatu dute hamalaugarren greba eguna sindikatuek.
Teorian pobreak egoera horretatik ateratzea helburu duen Diru-Sarrerak Bermatzeko Errentan aldaketak adostu dituzte EAJ, PSE eta Elkarrekin Podemos-IUk, eta indarrean sartu da lege berria. Jende asko kanpoan uzten duela, pobrezia egoeratik ateratzeko ez duela balio eta txiroak... [+]