Bosnia Europako Batasunean sartzear da, kokapen geoestrategikoak lagunduta
Europako Batasunak onartu berri dio hautagai ofizial estatusa Bosniari. Ukrainari aitortu zion lehenbizi hautagaitza, gerra betean, eta orain Bosniari, herrialdearen kokapen geoestrategikoak eraginda. Erreforma sakonak eskatu dizkio; botere judiziala eta politikoa orekatzea, esaterako. Balkanetan izaten den aldaketaren adierazle da albistea: ia herrialde guztiak daude hautagai ofizial egoeran, Kosovo izan ezik, errekonozimendu ezak bere bidea zailduko baitu.
Bosnia eta Herzegovina Europako Batasunean (EB) sartzeko hautagai izendatu berri dute. Herrialdea 2003an izendatu zuten hautagai posible, eta 2016an egin zuen eskaera ofiziala, baina aurten arte ez da hautagai izan. Aukeraketa prozesua luzea izan bada ere, anexioarenak bide beretik joateko itxura guztia dauka: hamalau baldintza jarri dizkiote herrialdeari, horien artean daude ustelkeria eta krimen antolatuaren aurkako borroka edota gobernuaren egonkortasuna. Azken baldintza hori bereziki zaila izan daiteke Bosnian, zeinetan hiru presidente eta barne errepublika autonomo bat dauden.
Momentu berezian heldu da Bosniako albistea: Ukrainako gerra betean. Europako Batzordeak hartutako erabakia geoestrategikoa da, gerra eremu inguruko herrialdeak bere orbitan izateko. Hain zuzen ere, azpimarragarria da aurtengo ekainean Bosniari eskaini berri dion estatus bera eskaini ziola Ukrainari ere. Baina horiek ez dira Europa ekialdeko herrialde bakarrak: urteak dira Balkanetako herrialdeek Europan sartzeko bidea hartu dutela. Bosniaren egoera berean daude Ipar Mazedonia, Montenegro, Serbia, Albania eta Moldavia.
Bosniako adierazpenarekin batera heldu da, era berean, Kosovoren eskaera ofiziala. Kasu honetan, herrialdea hautagai posiblea da, baina arazo nahikotxo izango ditu hautagai ofizial izatera pasatzeko, EBko zenbait estatuk ez baitiote errekonozimendurik aitortzen, Espainiak, Ziprek, Errumaniak, Greziak eta Eslovakiak, hain zuzen.
Bide luzea aurretik
Albistea beso zabalik hartu du Bosniako Gobernuak, uste baitu bere “aurrera pausoen” erakusgarri dela. Orain, hamalau helburu ditu parez pare, eta horiek betez gero lortuko du duela bi hamarkada hasitako prozesua burutzea. Helburuok 2019an zehaztu zituen Europako Batzordeak, Bosniak EBko “irizpideak” jarraitu ditzan.
Aipagarria da Bosniako egoera konplexua dela, Balkan guztietakoa bezalaxe. Etnia eta erlijio askoren batura daukate bertan; baina gainontzeko herrialdeak homogeneogoak badira ere, Bosnia guzti horien batura da. Ikusi besterik ez dago gerra osteko herrialdearen egitura. Hiru etnia nagusitan zatikatutako herrialdea da, bakoitzak bere ordezkari politikoak ditu eta gobernuan txandakatzen dira. Horrez gain, estatuan bertan bi erakunde autonomo daude, bakoitza bere botere banaketarekin: Bosnia eta Herzegovinako Federazioa eta Srpska Errepublika (errepublika serbiarra).
Europak jarritako baldintzek erreforma sakonak ekarriko dituzte herrialdera. Krimen antolatuaren aurkako eta berau prebenitzeko neurriak eskatu dizkiete, baita erreforma fiskal eta juridikoa ere. Erreforma horiek ezin daitezke ulertu herrialdeko oreka politikoa mantentzeko baldintza barik. Bi erakundeen artean, Federazioa eta Errepublika, apenas dagoen lankidetzarik, eta horrek asko zailtzen du botere judiziala egikaritzea, mafiako kideek batetik bestera egiten baitute ihes.
Pausoak eman dira azken urteetan, Europak eskatutako “irizpide” horietara hurbiltzeko; horietako bat da 2022ko urrian Serbiako Errepublikan egindako botere judizialaren inguruko erreferenduma. Hala ere, prozesu luzea izango du aurretik, seguruenik, Balkanetako egoera hoberen islatzen duen herrialdeak.
Israelek Hezbollahri egotzi dio larunbatean Golango gainetan gutxienez hamabi pertsona hil dituen bonbardaketa, baina milizia xiitak ez du bere gain hartu. Israelek Libanoko gune ugari bonbardatu ditu jasotako azken erasoaren ondoren.
Maduroren hautagaitzak botoen %51,2 eskuratu du, eta %44,2 oposizioko hautagai nagusi Edmundo Gonzálezek, Venezuelako Hauteskunde Kontseilu Nazionalak emandako datuen arabera. Oposizioak iruzurra salatu du, eta chavismoak emaitzak errespetatzera deitu du. Madurok jarraian... [+]
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]
Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.
Hamasen urriaren 7ko erasoa eraikin zahar bat astindu duen lurrikararekin konpara daiteke. Arrakalak agertzen hasiak ziren, baina orain begi-bistan daude, oinarrietaraino.
Ipar Euskal Herriak dituen militante nekaezin horietarikoa dugu Peio Dufau: ofizioz tren gidaria, CGT sindikatuan buru belarri inplikaturikoa, Bake Bidean dinamikan engaiatua eta alabari Wolfram sindromea izeneko eritasun arraroa atzeman ziotenaz geroztik izen bereko elkartean... [+]
Laugarrenez altxatu da eguzkia Baionako besten eremu setiatuan eta uste dut, septentrioko Euskal Herri honetan, hatsa hobekiago hartzen dugula, batez ere gure hiru diputatuak Fronte Herritar Berrikoak direlako eta olde beltz-kakia hirugarren postura zokoratu dugulako. Bi gauza,... [+]
Estatu palestinar bat, bi estatu edo batere ez. Horiek dira Palestinako gatazkaz aritzean irudikatzen diren irtenbideetakoak. Egungo Gazak eta Zisjordaniak osa dezakete Palestinako Estatua; edo izan daiteke Zisjordaniako A eremua bakarrik –Palestinako Agintaritzako... [+]
Genero eskubideen urraketaren inguruan mintzatu gara Silvina Molina kazetariarekin. Télameko (Argentinako albiste agentzia publikoa) Generoen eta Aniztasunen ataleko editorea zen Molina, Javier Mileiren gobernuak martxoan agentzia itxi zuen arte. Kazetaritza, inklusioa... [+]
Mexikoko Coahuila basamortuan, Bilbaoko dunak izeneko parajean, giza eskeleto baten arrastoak topatu dituzte. Arkeologoek aztertu ondoren, ondorioztatu dute 950-1250 urte artekoak direla eta Candelariako kulturarekin lotuta daudela.
Aurkikuntza berri pozgarria izan da... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]
Joe Bidenen narriadura kognitiboaren eztabaidak bi urte inguru ditu. Batzuetan portaera bitxia zuen, beste batzuetan ez zitzaion ondo ulertzen edo egiak ez ziren gauzak esaten zituen, semea Iraken hil zitzaiola, adibidez. Halere, establishment liberalak bere egoera kognitiboari... [+]
1959. urtea mugarri izan zen jazzaren bilakaeran: Miles Davisek A Kind Of Blue grabatu zuen martxoan eta apirilean; disko horretan parte hartu zuen John Coltranek Giant Steps plazaratu zuen maiatzean; eta, azkenik, Ornette Colemanek The Shape Of Jazz To Come argitaratu zuen,... [+]
Zortzi hilabeteko erbestealdiaren ondoren, etxera eta Directa-ko erredakziora itzuli da Rodríguez (Gramanet del Besós, Bartzelona, 1974). Inork ezer espero gabe, uztailaren 8an, arratsalde bakarrean, erabat irauli zen bere eta beste hamaika inputaturen aurkako... [+]