Borondatea sakrifikatu dute
Ume ginenean, eguzkiaren heriotzagatik negar egiten genuen, lurra noizbait hilko zela ulertu genuelako. Orduan, injustizia zen mundu honen anomalia bakarra eta azalpen gabea zitzaigun heldu horien bizitzetan. Marrazki bizidun guztiek zioten, “dena ondo aterako da”, eta ni arrosaz janzten nintzen. Lehenbiziko aldiz ikusi genuen eskale bat gurasoen eskutik eramanda, eta eskolan heldu izatera jolasten genuen. Irrikitan itxaroten nuen ni ez-umea ezagutuko nuen eguna.
Nerabe ginela idazlanak egiten hasi ginen, talde lanetan munduaren eta testu-liburuen arteko arazoak nahasten ziren. Ariketa bat: “Egiten dugun guztiaren jabe gara? Arrazoitu erantzuna”. Kurtsoak aurrera eta ez genekien gure bizitza determinatuko zuen erabakia lana zela, eta horrexegatik zela hain garrantzitsua amaitzea DBH, batxi, karrera bat edo bestea. Konturatu nintzen nire betiko lagunak akaso ez zirela betirako izango eta txikitan hautatu nuen instrumentua ez zitzaidala inoiz gustatu.
"Nire belaunaldiaren denbora bestelakoa da: ezer ez gertatzea aukera ez den garai batean, isilik gelditzen gara"
Orain, gazte garela konbentzitu behar naute. Inozoa omen da eraikinen artean horizontea ikusten duena, abstraktuegia bere asmoetan, urrutiegi denboran, batek dio, “nik bihar dena suntsituko balitz bezala disfrutatu nahi dut”. Distantzia ironikoz elkartasuna adierazten diogu elkarri eta denak su hartzearekin amesten dugu, mundu honen gaineko erantzukizuna delegatu gabe gelditu balitz bezala. Porrota dugu isil-mandatari eta ekidistantzia abiapuntu. Errebeldia ume kontua bihurtu dute, baina orain neskatxek nire top satinatuak jantzi eta anti-aging kremak erosten dituzte. Guk, aldiz, inozentziara bueltatu nahi eta lazitoz lotzen dugu ilea, dena azalekoa gelditu dadin.
Nire belaunaldiaren denbora bestelakoa da: ezer ez gertatzea aukera ez den garai batean, isilik gelditzen gara. Irreala da kezkarik ez edukitzea, burbuila bat da gorputzean barruraino sartuta eta leher egiten du “zer egin” galdetzean. Etxera iristean, nekatzea besterik ez daukagu eta gure buruari tiraka gabiltza kafearekin, erritmoa ezin barneratzeak eutsi gaitzan. Eta hor, ihesa zilegi balitz ez ginateke nostalgia izpiz esnatuko eta gau aldean ez genuke beltzez ikusiko.
Borondatea (askatasuna deitu zaiolakoan, hautua finean) sakrifikatu dute. Gazteari dagokio dagoena deuseztatzea, hau horrela ezin da izan, beste zerbait agian, intuizio maila kaxkarrean izanda ere, sinestea. Zer egin zeregin, norbait kezkatu beharko da besteaz. Gure burua lehenesteko diotenek, aski ongi dakite ni erdigunean egonda bakarrik nagoela. Ulertzen dut arazo estrukturala ez dela nirea eta neure egiten dut gatazkatsua izatean aurkitzen dudan aldaketarako inplikazioa.
Autobusean auto-ilara batean murgilduta ikusten naizenean ez dakit nire albokoak badakien manifestazioak errepidetik doazela eta hauek mozten dituztela, norbaitek egiten duela eta auto-ilara ez dela gertatzen. Beste norbait agian garai batekoez oroitzen da, txistez eta absentziaz. Kontrara, guk badakigu kargak manifestariak harrapatzeko dispertsio mekanismoak besterik ez direla eta bloke batu bat ihesi ateratzea baino efektiboagoa dela. Gure denbora baino zerbait handiagoak batu gaitu: hau iraultzeak dakarren edertasunarekin geldituko gara.
Fiesta y rebeldía. Historia oral del Rock Radical Vasco
Javier 'Jerry' Corral
Liburuak, 2025
------------------------------------------------
Javier Corral ‘Jerry’ EHUko Kazetaritzako lehen promozioko ikaslea izan zen, Euskal Herriko rock... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Hirietako egunerokoa interesatzen zaio Sarah Babiker kazetariari; ez, ordea, postaletako irudia, baizik eta auzoetan, parkeetan, eskoletan, garatzen den bizitza; bertan dabilen jendea. Lurralde horretan kokatzen dira bere artikuluak, baita iaz argitaratu zituen bi lanak ere... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
6 urtetik beherakoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute liburutegian egon Deban, eta 2 urtetik beherakoek zuzenean debekaturik dute. Bestelako neurri baztertzaileak ere jasaten dituzte. Ageriko diskriminazioak haurrak literaturatik aldendu baino ez ditu egiten, eta borroka luzea... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]
Negua beti gertatu izan zait malenkoniatsu. Leihotik begira eta oroitzeko garaia, besterik ez. Udazkenaren eta udaberriaren tarteko burokrazia saihestezina, paramentu bertikal batean zuriz margotzea ostera gainean nahi dena islatzeko. Ez da nire kontua bakarrik, elurra bustia... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]