‘Bloody Sunday’ eragin zuten soldadu britainiarrak auzipetu ditzakete
41 urteren ostean, 20 soldadu atxilotu eta auzipetu ditzakete Bloody Sundayko hilketen harira. 1972ko urtarrilaren 30ean, Ipar Irlandako Derry herrian, 14 manifestari hil zituzten soldadu britainiarrek. Geroztik “igande odoltsua” deitzen diote egunari.
Erresuma Batuko The Sunday Times egunkariak argitaratu duenez, galdeketak egin eta hilketa kargupean epaitu ditzakete 20 militarrak. Epaitegietara joan behar izatekotan, soldaduak defendituko lituzketen abokatuak kontratatu ditu jada Erresuma Batuko defentsa ministroak.
Galdeketak, berehala
The Sunday Timesek dioenez, “berehala” egingo diete galdeketa soldadu ohiei. Ipar Irlandako poliziaren ordezkari batek, aldiz, esan du ikerketa “luzea” eta “zaila” izango dela.
Egia argitu zuen txostena
2010ean kaleratu zuten Saville txostena, Igande odoltsuaren gertakariak argitzen zituen dokumentua. Bertan islatutako datuek ahalbidetu dute soldaduen kontrako prozesurari ekitea.
Txostenean, gertakariaren aurreko bertsioak ezeztatu, eta sarraskiaren nondik norakoak azaldu zituzten: soldaduek armatu gabeko zibilei egin zieten tiro. Hamalau pertsona, beraz, “justifikaziorik ez daukan era batean” akabatu zituztela dio ikerketak.
Dokumentuan ageri da “F buruak” eta “G soldaduak” izan zirela zibil gehienen hiltzaileak; zortzi eta hamar pertsona inguru hil zituzten. Bizirik daude oraindik bi militarrak, baina ez dituzte haien izenak zehaztu “errepresaliak ekiditeko”.
Ander Leon kazetariak Bloody Sundayri buruzko erreportai mamitsua argitaratu zuen Argian.
Sinn Feinek lehen aldiz irabazi ditu Ipar Irlandako udal hauteskundeak, eta 462 zinegotzietatik 144 eskuratu ditu, duela lau urte baino 39 gehiago. Alderdi errepublikarraren ustez, horrek balio beharko luke unionismoak blokeatzen duen Stormonteko Legebiltzarra berriz... [+]
Mende laurdena bete du Ipar Irlandako Ostiral Santuko Hitzarmenak, gatazka armatuen konponbiderako erreferenteetako bat bilakatu dena munduan. 1998ko akordioaren helburu nagusia biolentziari amaiera jartzea zen. Indarkeria izugarri apaldu da, baina ez da desagertu. Berbarako,... [+]
Ipar Irlandako Parlamentua blokeatuta dago maiatzetik, DUP unionisten alderdiaren protestagatik, ez baitago ados Brexitaren ostean Ipar Irlandan Europako Batasunak jarri dituen merkataritza kontrolekin, besteak beste. Erresuma Batuaren eta Europako Batasunaren hitzarmen berriak... [+]
2022ko abenduaren 6an Ipar Irlandako mugimendu errepublikanoaren aldarrikapen historikoetako bat gauzatu zen: data horretatik aurrera, Irlandako berezko hizkuntza ofiziala da, lehenbizikoz, Ipar Irlandako sei konderrietan.
Sinn Feinek lehenbiziz irabazi zituen Stormonteko Legebiltzarrerako hauteskundeak iragan maiatzean eta horrek ematen dio gobernu autonomoa gidatzeko aukera, baina DUP alderdi unionistak uko egin dio gobernuko bere kideak izendatzeari.
Irlandaren etorkizuna hamarkada honetan erabakiko dela eta auzia benetan konponduko dela uste du Sinn Feineko presidente Mary Lou McDonald-ek. Hala adierazi du El País egunkarian.
Sei konderrietako estatua orain 101 urte sortu zen Irlandako iparraldean. Gehiengo unionista iraunkortzeko zegoen diseinatua. Sistema mota bat, non sortua izan zenean, hauteskunde barrutiak halako gisan banatu zituen ezen unionistek beti abertzale irlandesek baino bozka gehiago... [+]
Belfasteko alkatea da iragan ekainaren 3tik. Sinn Feineko alkatea. Ez da alderdi horretako lehena baina, alderdi unionisten hainbeste urtetako nagusitasunaren ondoren, oraindik ere berezia egiten da. Datorren urteko ekainera arte izango da alkate. Bere leloa:... [+]
1998ko bake akordioa baino lehenago egin ziren krimenenen akusazioak ez lirateke epaitegietara helduko. Aldekoek, berradiskidetzarako derrigorrezko neurria dela diote; oposizioak esan du erabakia “iraingarria” dela biktimentzat.
Mother and Baby Homes Commision of Investigation (Amen eta Haurren Etxeen inguruko Ikerketa Batzordea) erakundeak gauzatu du ikerketa. Aztergaiak agerian utzi ditu Elizaren menpeko harrera etxeetan haurrek eta emakume ezkongabeek zein alargunek jasandako bizi baldintza... [+]
Ipar Irlandako Fiskaltzak iragarri duenez, froga faltagatik ez dituzte prozesatuko ustez hamahiru lagunen hilketan parte hartu zuten soldaduak. Familiek etsigarritzat jo dute erabakia.
Hizkuntza Gutxituen Europako Gutuna sinatu badu ere, Erresuma Batuak ez ditu bete itunak ezartzen dizkion betebeharrak. Kornubiera, Irlandako gaelera eta Ulsterko eskoziera dira kaltetuak, Europako Kontseiluak argitaratutako txostenaren arabera.