Bizitza luzea Entzia Bonelli arrano gazteari
Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek dakarren lan eta ahalegin ekonomiko izugarriaz, eta uste dugu lortutako emaitzak balio handikoak direla desagertzeko arriskuan dagoen espezie honek dituen arazoak hobeto ulertzeko. Askatu aurretik txitak zehatz-mehatz monitorizatzeari esker, funtsezko informazioa lortu ahal izan da haien sakabanaketari, desplazamenduei eta hilkortasunaren arrazoiei buruz; besteak beste, linea elektrikoak, tiroak, haize-sorgailuekin talkak eta harraparitza naturala dira hilkortasun horren zergatiak.
Bonelli arrano emeen bikotearen kasua, Soraya eta Hegoa, bereziki esanguratsua izan da. Bikote hori gai izan da lotura egonkor bat osatzeko eta Bonelli arrano-txita bat aurrera ateratzeko, bere habian berriro sartu ondoren hilabeteetan zehar eskaini dioten ama zaintza, elikadura eta babesari esker. Arrakasta horrek berresten du sexu bereko bikoteak ez direla "naturaren aurkakoak", sektore batzuek oker uste duten bezala, “jaungoikoaren morala” tarte, baizik eta aniztasun naturalaren beste erakusgarri bat.
Ezaguna da elektrokuzioagatik eta haize-sorgailuekin talka egiteagatik Bonelli arranoaren heriotza-tasa handia; onartezina da eremu hain sentikorretan martxan jartzea
Bide batez, Arabako Foru Aldundiari eta Eusko Jaurlaritzari Azazetan eta Laminorian energia berriztagarrien makroproiektuen inguruan duten jarrera berriro ere aztertzeko eskatu nahi diegu. Proiektu horiek Soraya eta Hegoaren habiatik 15 km eskasera daude, eta Bonelli arrano bikote horren ugalketa, elikadura eta landaketarako gune kritikoetan kokatzen dira. Paradoxikoa eta kontraesankorra da, 25 urtez lehentasunezko espezie horren populazioa indartzeko ahaleginak egin ondoren, penintsularen iparraldean % 75etik gorako gainbeheran dagoena, haren biziraupenerako mehatxu zuzena diren azpiegiturak bultzatzea. Oso ezaguna da elektrokuzioagatik eta haize-sorgailuekin talka egiteagatik Bonelli arranoaren heriotza-tasa handia; hori dela eta, onartezina da instalazio horiek eremu hain sentikorretan martxan jartzea.
Zehazki, Laminoriako proiektuak ia 200 metroko altuerako aerosorgailu bat izango luke Aloñamendiko muladarretik kilometro bat baino gutxiagora. Harrapari sarraskijale handiek bisitatzen dute eremu hori, hala nola sai zuriak, ugatzak, miru gorriak eta sai arreak. Gainera, proiektatutako antzeko neurriko 16 aerosorgailu, Nafarroa eta Araba arteko Natura 2000 Sareko eremu babestu garrantzitsuak lotzen dituen korridore ekologikoan kokatuko lirateke, hala nola Izkiko Parke Naturaletik, Entziako KBEtik eta Nafarroako Urbasa-Andia Parke Naturaletik oso gertu.
Ezin dugu ahaztu inguru horretan hegazti-fauna eta kiropteroak oso aberatsak direla: 17 saguzar espezie, arrano errealak, aztoreak, gabiraiak, miruak eta ugatzak. Makroproiektu horiek faunari eragingo lizkioketen atzera bueltarik gabeko kalteak nahikoa arrazoi dira behin betiko proiektu hauek bertan behera uzteko.
Azkenik, bizitza luzea opa diogu Entzia Bonelli arrano gazteari, zutoin elektrikoek eta aerosorgailuen hegalek dakartzaten arrisku ugariak saihestuko dituelakoan. Ea etorkizun hurbilean Araban bere ugaltze-lurralde propioa ezartzen ikusteko aukera dugun.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]