Ponpeia erromatar hiriko indusketa batean dortoka bat agertu zen, erromatar garaiko dortoka bat. Ez zen erromatar baten maskota, baizik eta Ponpeian bizi zen dortoka bat, Vesubioren leherketaren ondoren, tamalez, labaz estalia geratu zena. Zaila baitzeukan, izan ere, korrika ihes egitea.

Egia esan, albisteak txorakeriatxo bat ematen du, kuriositate bat besterik ez, baina nik uste dut dortoka hark Ponpeiako paisaia hobeto imajinatzen laguntzen digula, eta erakusten digula gizon eta emakume haiek ez zirela bakarrik bizi. Dortoka ponpeiar hura bezala, beste hainbat animaliatxo basati ibiliko zirelako kaleetan: mozorrotxoak, txoriak, arratoitxoak, katuak, eta guk imajinatzen ez ditugun beste animalia pilo bat. Gaur egun bezala. Hau da, gure gainetik, gure azpitik, bada bizitza, eta bizitzaren marrazkia, garaiaren koadroa, askoz handiagoa da, askoz koloretsuagoa, eta xehetasun ugari dauzka.

Gasteizko koadroan, esaterako, bereziki koloretsua eta garrantzitsua da paisaia. Duela denbora bat biologo bati hau entzun nion: “Gasteiz mapa batean ikusten baduzu, hirira sartzen diren eremu berdeak zainak dirudite”. Hau da, berdeak inguratzen du Gasteiz, eta handik hainbat igarobide sartzen dira, hiriaren bihotzeraino. Hiri berde hori ez da eslogan erraz soil bat, zain hauek zuhaitzak dituzte, eta zuhaixkak, eta landareak, lore koloretsuak... eta bizitza dario.

Hori guztia maitatzeko eta zaintzeko, dudarik gabe, pixka bat ezagutu beharra dago. Jakin egin behar da han dagoela. Eta horretarako begirada altxatzera gonbidatzen zaituztet... bai, badira usoak, ezagutzen ditugu, baina, eta txori beltz horiek? Taldeka elkartzen diren horiek, askotan antenetan, edo etxeko teilatuetan, zein dira? Arabazozoak, noski. Eta ez duzue nabaritu azken aste hauetan, gogoak berotzen hasi direla? Akaso entzungo zenuten soinu errepikakor eta indartsu bat, txirularen antzekoa. Bada, kaskabeltz harra da, bikote bila. Eta nire auzoan, azkar hasi dira mikak ere habiak egiten... lanpetuta ikusten ditut!

Ondo, orain, jaitsi dezagun begirada. Ikusi dituzue belar txarrak? ai, ama, hasi dira kolorea hartzen, oso pixkanaka...eta laster erlastarrak iritsikoa dira! Bai, guztiek berdinak dirudite, baina ondo adi egoten bazarete, mota askotakoak direla jabetuko zarete, familia ugari, kolore ezberdinekoak. Tximeleta batzuk ere hurbilduko zaizkigu, oso interesatuta baitaude hirietan uzten ditugun eremu berdeetan.

Behin begirada handituta, ez zaizu Gasteiz berde hori ederra iruditzen? Bada, ez bakarrik ederra, ezinbestekoa ere bada. Gogoratu, hori guztia, gure biodibertsitatea, zainetatik doan odola bezalakoa dela. Etorri da kaskabeltza gure leihora, jan du jarri diogun janaria, eta ausart joan da Salburua parkeraino, eta han, ai, zoritxarra! Belatzak ehizatu du... gero belatza basora joango da, leku lasai baten bila; han jarriko ote du bere habia? Bizitzaz beteriko ekintza txiki, ñimiño eta ikusezin guzti horiek, munduaren odola nola punpatzen duten, diskretuki, apal eta astiro, Ponpeiako dortoken ibiliaren eran.