Bizi Baratzearen lurreko ekosistema oparoa
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta jatenez hornituko dizkiguna eta negurako mandioa eta ganbara gorde-jakiz osatuz sasoia borobilduko duena.
Apirilak jendea pozten du; animalia jendea, landare jendea eta gu pozten gaitu. Askok diote giroa berotzen hasi eta horrek pizten gaituela. Landareek diote lurra epeltzen hasi dela eta hortik datorrela arraizia. Gu, martxoaren azken igandean ordua aldatu eta ilunsentia luzatu delako. Niretzat baina apirila ipuin bat da, hatz artean isurtzen den olerki bat, baina batez ere musukatzen zaituen eguzki errainu txinta bat. Argi txinta bat da bai apirila niretzat, sasoi guztiko argia, argi berria, egun argia gaua baino luzeagoa izaten hasten dena. Argiak dakar urtero apirileko ezin azalduzko bizipoz eztanda.
Apirileko argi zirrinta zorion zirrinta bihurtu zuen ARGIAk duela hamar urte. 2015eko apirilaren 17an, Bizi Baratzea liburua argitara atera genuen. Ordurako 25 urte generamatzan asteroko artikuluarekin irakurle komunitate-jendea lur egiten, pilotan legez.
Hamar urte igaro dira, ez alferrik. Makina bat lur gorritu eta luberriak eraiki ditugu. Lur alferrak lur-mamiz jantzi eta lur-emankortu ditugu, lur gizen lur mardul egin, lur ondu bihurtu. Eta jendearengan lur-mina piztu eta lurrez lur hedatu.
Alor hori lantzen hasi eta egun dugun etengabeko uzta garatzeari ekin genionak asko izan gara Bizi Baratzean hamar urteotan: garaian garaiko ARGIAko, Antza inprimategiko eta Iametza teknologia enpresako langileak, batetik. Zabaltzen joan den kolaboratzaile sare kualifikatua bestetik, nork bere alorretik ekarpena egiten duena eta egun 20tik gora kidek osatzen dutena: idazten dutenak, argazkilariak, ilustratzaileak, diseinatzaileak...
Lur lan honek aparteko aitzurtzea, jorraldia, izakitua, inaustea edo txertaldia behar izan duenen batean jende asko izan dugu lan zehatzetarako lurkide.
Herri lurra da gurea, eta auzolanean aritu gara urte hauetan Euskal Herriko lehen sektoreko hamaika eragilerekin, denon artean gaiari dagokion lehentasuna ematea lortu nahian.
Bizi Baratzearen hamar urte emankor hauetan eman eta hartu egin duten milaka eta milaka herritarrak ere ezin ipularrean utzi. Orain badute aukera komunitateko kide egin eta proiektua bere osotasunean bultzatzeko.
Denoi golde lur bat esker, lur gozoetan eta alferretan barrena zaila erraz bihurtzen saiatzeagatik. Gure sektaren lema mamitzeagatik: eman eta hartu. Sor, eman, hartu eta sor.
Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]