Bixente Izkierdo 1895. urtean sortu zen Urruñako Ziobehere etxaldean, familia bordari batean. Anai-arreba franko ziren etxean. Ez zen eskolan ibili eta ez zekien irakurtzen, baina bazuen berezko jakituria bat bere mintzairan gazte-gaztetik islatzen zena. Edozer erraiten ziotelarik, berak bazekien erantzun errimatu bat ematen, gehien-gehienetan irringarria zena. Hori bai, beti errespetuzko erantzunak ziren, emazteekiko lizunkeria merkeetan nehoiz erori gabe. Mintzatzeko zuen abilezia horrek famatu egin zuen herrian, eta urruñarrek maite eta errespetatzen zuten.

Donadoa zen, gizon mehea, 1,75 inguru neurtzen zuena. Janzkera tradizionala erabiltzen zuen: atorra, galtza, abarkak eta buruan beti euskal kapelua. Lepotik gibelera zintzilik ainitzetan parasola eramaten zuen eta botoilatxo bat izpirituz betea sakelan. Bizpahiru egunetako bizarra moztu gabea eta begi zorrotzak aurpegian. Gizon seriosa zen eta irri guttikoa. Galtza bakarra omen zuen, eta berak kontatzen zuenez, arreba batek garbitzen zion guztietan, ohean egoten zen.

Etxean hainbat behi eta baratza bazituzten ere, Bixente herriko etxeetan laguntzen ibiltzen zen sos batzuen edo jatekoren  truke. Hori dela eta, ainitzetan herriko beste etxeetan gelditzen zen bazkaltzen, afaltzen edota baita lo egiten ere. Erdi hargina zen, eta paretak egiten ere bazekien.

Kontrabandan ere ibili omen zen izpiritua edo pattarra Hegoaldetik pasatzen. 1967an, 72 urte zituelarik, zendu zen.

Arotzenia ostatuko seme den Pierrot Haltzuet-ek ttikia zelarik ezagutu zuen, ostatuan sarturik. Pierrotek garai hartan hamabi bat urte zituen, gaur berriz, 84 urte ditu, baina burua bizkor eta gorputza osasuntsu.

Gogoan du Bixente Izkierdo behin joan zela etxera belar-meta bat egitera. Horretarako zurubi bat erabiltzen zuen. Meta eginda, solasean aritu ziren kafe baten inguruan etxeko jauna eta Izkierdo. Garaiko politikaz ari omen ziren. Haltzuet jaunak “hau egin dute eta bestea. Ez dakit zer izanen den gutaz horrela jarraitzen badute” eta ohikoak erraiten ari zitzaizkion. Bixentek hitza hartu eta honela erantzun zion:  “Instantean joan beharko dugu mendirat eta bazterrekoak erdirat.”

Zugasti-baitako seme den 86 urteko André Zugastik honako gertakizuna kontatu dit: “Behin, Izkierdo Ibardineko bidetik herrirat heldu zela, jendarme batek ALTO! erran zion. Eta Izkierdok erantzun: moi à pied et vous à moto.”

Baina, zalantzarik gabe, pasadizo gehien kontatu didana Mattin Aldako izan da, duela 77 urte Hattinga-baita etxean sortua dena. Honen aita, Dionisio zena, Bixenteren komunioko laguna zen, eta ditxolaria biziki ongi ezagutu zuena.

Behin, Bixente etxera joan zitzaien eta Mattinen Josef anaiak honela erran omen zion: “Egun on, Bixente. Zu beti promene. Eta Izkierdok erantzun: aberatsak beti ibiltzen ziren ere.”

Bixentek bazuen Antton izeneko anaia bat, hil zitzaiona. Behin Antton hilik zegoela ez zekien batek anaiaz galdetu zion: “Non duk Antton? eta Izkierdok erantzun: Antton han duk, zeruko atean planton.”

Hargina trebea zela, dudarik ez. Behin egin omen zuen zerri-etxola bat eta borta egiten ahantzi. Beste behin, berak egindako pareta bat erori omen zen eta nagusiak Bixente ikustean honela erran zion: “ Hik egin pareta erori duk! eta Izkierdok erantzun: ez nian betiko egina!”

Etxeberri erretorak behin deitu omen zion eskolako paretak kisuaz xuritzeko. Eskatu behar zizkion sosengatik kezkatuta honela galdetu zion:

“Errazu Bixente, ez didazu hautsiki haundirik eginen? eta Izkierdok erantzun zion ahoan eskas zituen hortzak erakutsiz: nere hortzekin ez!”

Ainitzetan lanik gabe egoten zela eta, adiskide batek laster Ziburuko portuan itsasoratu behar ziren arrantzaleak gogoan zituela honela erran omen zion: Baina Bixente, ez duzu lanik? Ibili beharko zinuke arrantzan. Eta Izkierdok erantzun: urerat erori lehenbiziko balantzan.”

Gaur Clément Laurenzena karrika den pettarra beheiti zihoala behin, jendarme ezagun batzuk hurbildu zitzaizkion eta bere parean joanik hitz egiten zioten. Halako batean behetik goitti heldu zen jaun erretorak ikusi, eta preso zeramatela pentsatuta honela erran omen zion Bixenteri: “Ai Bixente, orain ere hauekin zoaz?  eta Izkierdok honela erantzun: nahiago dut hauekin zurekin baino. Erretora enterramenduetan ibiltzen baitzen.”

Mattin Aldakoren aitaren anaietako batek Lorentxo izena zuen. Behin norbaitek honela galdetu omen zion gure ditxolariari: “Bixente, ezagutzen zinuen Lorentxo? eta Izkierdok erantzun: bai Lorentxo sortua zen ni baino lehentxo!”

Hauek eta ainitzez gehiago dira Urruñan Bixente Izkierdoz kontatzen direnak. Norbaitek bildu beharko lituzke denak liburu batean. Bitartean, eta zoritxarrez, hau bezalako artikulu laburrekin konformatu beharko. Bixente Izkierdo pertsonaia izan da Urruñan, xelebrea, eta arras maitatua, bere erantzun errimatuekin urruñarren bihotza pizten eta alaitzen baitzekien.

Hil zenetik berrogeita hamaika urte pasatu diren arren, haren erantzunek eta haren umoreak bizi-bizirik jarraitzen dute urruñarren oroitzapen kolektiboan, eta luzaz horrela izanen delakoan nago.

Albiste hau Zuzeu.eus-ek argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.