Riderren “lan-babes falta” eta “muturreko arriskuak" agerian utzi ditu ikerketa batek
Glovo, Just Eat eta Uber Eatseko janari banatzaileen %70-75ak paperik gabe lan egiten du EAEn, El Salto hedabideak Journalismfund Europe-rekin elkarlanean egindako ikerketa-erreportajearen arabera. Horrek asegururik gabe uzten ditu langileak lanean lesioren bat izanez gero.
"Kezkagarria” eta “larria” da Bilboko etxez etxeko janari-banatzaileen egoera, ikerketak jasotzen duenez. Ikerlanak agerian utzi ditu riderren segurtasun arriskuak eta lan-istripuen aurrean duten lege-babesik eza. Besteak beste, Glovo, Just Eat edo Uber Eats plataformekin egiten dute lan, haiei egiten dizkieten eskerak entregatzen.
Ikerketarako Bilbon aritzen diren 30 rider ingururekin hitz egin dute. Adierazi dutenez, migratzaileak dira gehiengoa sektorean: “Horietako askok legezko agiririk gabe lan egiten dute, eta horrek lan-babesik eta asegururik gabe uzten ditu lanean lesioak izanez gero”. Halaber, riderrek adierazi dute “gutxi gorabehera” EAEko banatzaileen %70-75ak paperik gabe lan egiten duela.
Azpimarratu dute langileek askotan hamasei ordura arteko lanaldiak egiten dituztela, eta lan-istripuak izanez gero dokumenturik ez dutenek medikura joateko beldurra dutela: “Deportatuak izateko beldur dira”. Adituek eta sindikalistek nabarmendu dute egoera horrek “osasun eta segurtasun arazo kritiko bat” islatzen duela sektorean.
Plataformen artean ere ezberdintasunak aurkitu dituzte. Just Eat-ek, esaterako, estaldura eta gizarte-segurantza handiagoa eskaintzen du, riderrek beren soldataren %100 jasotzen baitute istripu baten ondorioz lan egin ezin dutenean.
Glovo-k eta Uber Eats-ek, aldiz, autonomotzat jotzen dituzte eta gutxieneko babesa ematen diete istripuei. Honek eragin zuzena izan du prekarietatearen gorakadan. Bertako langileek 40 euroko kalte-ordain finkoa jasotzen dute egunean, 30 egunez.
Egindako proposamenak:
Politikaren esparrutik, arazo horri aurre egiteko ekintzak proposatu dira. Adibidez, Bilboko Udaleko EH Bilduko bozeramaile María del Río Peredak hainbat neurri iradoki ditu, besteak beste, kontzientziazio-kanpainak, bide-segurtasuna hobetzeko hirigintza-aldaketak eta udal mailako plataforma alternatiboen kooperatibak garatzen laguntzea. Gainera, lan-ikuskaritza indartzeko, Rider Legea erabat aplikatzeko eta paperik gabeko riderren egoera erregularizatzeko neurriak hartzeko beharra nabarmentzen da.
“Beharrezkoa da lan-ikuskaritza indartzea, Rider Legea erabat aplikatzea eta paperik gabeko riderren egoera erregularizatzeko neurriak hartzea”, adierazi du Del Río Peredak.
Isiltasun instituzionala
Planteatutako kezkak eta hobekuntza-proposamenak jaso dituzten arren, enpresek eta gobernu-erakundeek, Bilboko Udalak eta Eusko Jaurlaritzak ez dute deus esan egoera honen inguruan. Isiltasun horrek zalantzak sortzen ditu banatzaileen lan-baldintzak berehala hobetzeko aukeraren inguruan, El Salto-k dioenez.
2018 eta 2020 arteko langileen kotizazioak eskatzen dizkio Glovori Gizarte Segurantzak, 2020an Rider Legea onartu aurrekoak. Auzipetuak langileak ere badiren arren, ordaina enpresari soilik eskatzen dio.
Sei urteko espetxe zigorra ezar diezaiokete Oscar Pierreri langileen eskubideen aurkako hainbat delituengatik. Epaiketa asteartean izan da Bartzelonan, eta astelehenean iragarri du legearen pean kontratatuko dituela 15.000 rider. CGT sindikatuak “fiskaltzaren aurrean... [+]
Frantziako Estatua eta Alemania izan dira aurka kokatu diren estatu bakarrak. Direktibaren lanketa 2021eko abenduan abiatu zuen Europak, baina trabak eta presioak tarteko, hiru urte baino gehiago behar izan ditu onespenak. Europako Parlamentuak bozketa berrestea falta da.
Langileak espiatzeaz gain, ikerketa batek ondorioztatu du enpresaren app-ak datu pertsonalak eta geolokalizazioak bidaltzen dituela.
Nafarroako Sozial Arloko 1. Epaitegiak atzera bota du Glovok 2022ko azaroko epaiari jarritako helegitea. Helegitearekin, Glovok banatzaileak ez direla haren enplegatu berretsi nahi zuen.
Ziclo-P kooperatibako kide Leire Rodriguez Metropoli Forala saioan izan dugu hiri garraiobide jasangarriaz, solasean. Bizikleta erabiltzen dute haien banaketa lana egiteko.
Glovo eta haren gisako enpresek langileak autonomo gisa kontratatzen dituzte, oinarrizko langile eskubideak urratuz. Errealitate hori borrokatzen dabil Euskal Herrian LAB, eta fiskaltzak lekuko gisa deklaratzera deiturik, ostegun honetan sindikatuaren ordezkaritza bat egonen da... [+]
Gizarte Segurantzak ofizioz jarritako demandari erantzun dio Iruñeko lan arloko epaitegiak eta arrazoia eman: 2018ko abuztutik 2019ko urrira Glovorentzat lan egin duten 207 banatzaileen kotizazioak ordaindu beharko dizkio enpresak, soldatapeko langileak zirelako, ez... [+]
LABeko koordinatzaile nagusi Garbiñe Aranburuk prentsaurrekoan iragarri du Glovoko langileen erregularizaziorako urrats berri bat emango dutela. Zehazki, sindikatuak gatazka kolektibo bat planteatuko duela jakinarazi du, langile horiei Ostalaritzako Hitzarmen kolektiboa... [+]