Bikoiztu egin dituzte fortunak munduko bost aberatsenek azken hiru urteetan
Egunero milioi bat dolar xahutuko balitu bost aberats horietako bakoitzak, 476 urte beharko lituzkete aberastasun guztia agortzeko. Era berean, 2020tik hona, munduko 5.000 milioi pertsonaren erosahalmena murriztu egin da. Oxfam GKEaren aurtengo txostenaren emaitzak dira.
Hiru estatubatuar eta frantses eta hegoafrikar bana daude bost aberatsenen zerrendan: Jeff Bezos –Amazonen burua–, Larry Elison –Oracle software enpresaren jabea– eta Warren Buffet –inbertsore eta espekulatzailea–; Elon Musk –SpaceX eta X sare sozialaren jabea–; eta Bernard Arnault –luxuzko artikuluen sektoreko enpresaria–.
Munduko bost pertsona aberatsenak diren horiek, 2020tik 2023ra, %114 handitu dute haien aberastasuna, epe berean munduko 5.000 milioi pertsonak galdu dutenaren kontura.
Datu esanguratsu bat eman du Oxfamen aurtengo txostenak: egunero milioi bat dolar gastatuko balute aberats horiek, 476 urte beharko lituzkete aurrezkirik gabe geratzeko. Egungo norabideari jarraituta, bestalde, 229 urte beharko lirateke munduko pobreziarekin amaitzeko.
Munduaren banaketa
Harridurarik ez: Ipar Hemisferioan dago munduko aberastasuna. Nahiz eta populazio osoaren bostetik bat baino ez den bertan, ondasunaren hamar dolarretik zazpi Ipar Hemisferioan daude.
Aktibo finantzarioetan, aberatsenetan aberatsenetan, %1ak du munduko finantzen %43a.
Monopolioen bataila
Botere monopolioen arriskuaz ohartarazi du Oxfamen txostenak. Adibide batzuk eman dituzte horretara. Esaterako, farmakoen sektorea aztertu dute: 1995etik 2005era, 60 enpresa farmazeutiko hamar enpresa erraldoi izatera pasatu dira. Hazien merkantzian, bestalde, bi multinazionalek soilik maneiatzen dute munduko merkatuaren %40a. Eta azkenik, harritzekorik ez, interneten: %90ak Google erabiltzen du eta interneteko publizitate gastua aztertuta, lau dolarretik zazpi Meta, Alphabet eta Amazonek jasotzen dute.
Ordainsari apalak
Jasotako datuen arabera, Oxfamek salatu duenez, munduko 1.600 enpresa handienen %0,4k soilik ordaintzen die “duin” haien langileei. Horrez gainera, enpresa handiek politiketan eragiteko gero eta indar handiagoa dutela ere azpimarratu du erakundea.
Kapitalismoaren desberdinkeria azeleratzen nola ari den erakusten ari da urtez urte Oxfam. 2014an ARGIAn informatu genuen nola 85 pertsona aberatsenek munduko 3.600 milioi herritarrek adina zeukaten. 2016an, 62 ziren. 2017rako, 43 ziren. 2019an 26 ziren munduko herritarren erdiak adina zutena. Gero pandemia etorri zen, hamar pertsona aberatsenek bikoiztu egin zuten beren fortuna eta 2022rako, hamar pertsona aberatsenek 3.600 milioi txiroenek baino sei aldiz gehiago daukatela nabarmentzen zen. Bi urtetan –2019ko abendutik 2021eko abendura– munduan sortu den aberastasunaren bi heren –%63– %1 aberatsenaren eskuetan geratu dela nabarmendu du 2023ko txostenak.
Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.
Hamahiru sukaldari edo ekoizle saritu ditu “euskal gastronomia tradizionala” sustatzen duen Gipuzkoako elkarteak, VI. edizio honetan. Sariekin nabarmendu nahi izan dute bertako ekoizleekin elkarlanean egindako gastronomia jasangarria.
Lan istripuz 33 pertsona hil dira Euskal Herrian aurten. Azkenekoa, Iruñeko sanferminetan garbiketan lanean ari zen Iosu izeneko langilea. Kamioiaren gainetik erori zen eta hartutako golpe larriaren ondorioz hil da. LABek FCC (Iruñerriko Mankomunitateko... [+]
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Bilboko Euskalduna jauregian egindako urteroko kongresuan Mondragoneko lehendakariaren errelebo aldaketa irudikatu dute, orain arte taldeko buru izandako Iñigo Ucinek eta hemendik aurrera kargu hori hartuko duen Pello Rodriguezek. Horrez gain, hurrengo urteetarako bide... [+]
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Ezbeharra astelehen goizean izan da, eta gizonaren emazteak 13:23ean dei egin die larrialdi zerbitzuei. Bi biktimak bihotz-gelditze egoeran aurkitu dituzte, eta sorospenek ez dute lortu horien bizitza salbatzea. Umea herriko bizilaguna zen.
Eskakizun nagusienen artean plantilla handitzea, hitzarmen berri bat lortzea eta atseden egunak errespetatzea jaso dituzte ELAk eta LABek. Grebak ez du eragingo eguneroko suhiltzaileen zerbitzuan, baizik eta langileen atseden-egunetan bakarrik, Diario de Noticias de... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Txikitan kaian arrantzatu ohi genituen ‘pantxito’ gehienak ziurrenik bisiguak izango ziren, baina nekez ikusten genituen bisigu handiak. Izatekotan, jatetxe ezagunetan izango zen, arraindegietako bisigu gehienak kanpotik ekarriak ziren bitartean. Egun, kostaldeko... [+]