Bideak aztergai Nabarraldek hilaren 22rako antolatu duen simposiumean
Nabarralde Fundazioa urriaren 6tik 22ra egiten ari da Ondarea, Paisaia eta Globalizazioaren VIII. Sinposioa, Zeharkatzen gaituzte bideak izenburupean. Nafarroako hainbat tokitan ari dira gaiari buruzko hitzaldiak, bisita gidatuak edo irteerak egiten.
Fundazioak bere webgunean azaltzen duenez, “egitarauaren helburua da gure kulturan bideek izan zuten eta gaur egun duten esanahiari balioa ematea, zentzurik zabalenean, gaiaren inguruan hausnarketa eta eztabaida piztuz. Ondare-balioa herritarrengana hurbiltzea eta hura ezagutu eta sentiaraztea”.
Antzinako bideak lantzeko asmoa dute, besteak beste herrialdea bere garaiko bi galtzada erromatar nagusien bidegurutzean zegoelako, “Burdigala eta Astorga lotzen zituen galtzadaren artean”, hain zuzen ere. Han ziren, halaber Mediterraneotik Kantauriko Oiassoraino zihoan Tarracoko galtzada edota Europatik zetorren Done Jakue bidea.
Horiez gain, ordea, beste bide mota ugari ekarriko dituzte hausnarketa eta eztabaidara: “Landa bideak, baso eta erreketakoak trashumantziarenak, kontrabandoarenak… Baita izaera pragmatikoagokoak ere, izan trenbideak, izan altxonbideak edo abelbideak”, edota historian eta memorian galdutako beste hamaika bide, “ oroimenaren bidean, dudarik gabe, asko dago berreskuratzeko”.
Hilaren 22an larunbatez egingo dute ekitaldi nagusia Iruñeko Nafarroako Museoan, goiz eta arratsaldez: Aranzadiko Juan María Martinez Txoperenak Tarracotik Oiassorako bideaz jandungo du; Iñaki Uriarte arkitektoak uraren bideak aztertuko ditu; Amaia Apraizek trenbideetakoak, eta Amaia Martinez Matiak ibilbide kulturalak. Kontrabandoaren eta errepresioaren bideak –Comète sarea– ere mintzagai izango dituzte, hurrenez hurren José Antonio Peralesekin eta, Isabel Elizalde eta Juanbi Mihurarekin, azken biak Comète sarean aritu zirenen senideak.
Informazio zehatzagoa Nabarraldeko webgunean kontsulta daiteke.
Eraispenaren aldeko elkarteek manifestazioa antolatu dute larunbatean Iruñean. Irrintzi Plazan manifestazioaren deitzailea den Koldo Amatriarekin hitz egin dugu.
Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]
Grezia, 1975. Herrialdeak urtea errepublika gisa hasi zuen, hiru aste lehenago, 1974ko abenduaren 8ko erreferendumean, herritarrek monarkiaren amaiera erabaki ondoren.
Hamarkada bat lehenago, 1964an, Pablo I.a erregea hil zenean, Konstantino semeak hartu zuen tronua, 23 urte... [+]
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Tennessee (AEB), 1820. Nathan Green esklaboa jaio zen, Uncle Nearest edo Osaba Nearest ezizenez ezaguna. Ez dakigu zehazki zein egunetan jaio zen eta, oro har, hari buruzko oso datu gutxi dauzkagu 1863. urtea arte, orduan lortu baitzuen emantzipazioa. Dakiguna da 1850eko... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]