Bi kilo tipula, 2,30 euro ordaintzetik 3,99ra hilabete bakar batean
Arroz kiloa euro eta hamahiru zentimo garestitu ditu Mercadona supermerkatu kateak otsailaren 7tik martxoaren 1era. FACUA kontsumitzaileen elkarteak mila elikagai baino gehiagoren prezioak aztertu ditu Espainiako Estatuko zortzi supermerkatu kate handietan. Urtea hasi denetik, oinarrizko hiru elikagaitik bat garestitu egin da Hego Euskal Herriko supermerkatuetan, Espainiako Gobernuak BEZa kendu badu ere.
FACUAren azken txostenak ondorioztatu duenez, argi ikusten da BEZa ezabatzearekin prezioak merkatu beharrean, erosketa-saskia garestitu eta supermerkatu kateak aberastu egiten ari direla. Oinarrizko elikagaiei BEZa kendu zien Espainiako Gobernuak joan den abenduaren 30ean, 2023ko lehen seihilekoan erosketa saskiaren kostuaren igoera apaltzeko helburuz; zehazki, gaur egun, %4koa zen zerga deuseztatuta dago oinarrizko elikagaien kasuan –arrautzak, barazkiak, frutak, lekaleak, ogia, gazta eta esnekiak, besteak beste–, eta olioa eta pastari, esaterako, %10etik %5era murriztu zaie BEZa.
BEZa kendu aurreko eta ondorengo prezioak aztertu ditu, hilabetez hilabete, FACUA elkarteak. Hona ekarri ditugu garestitzearen hainbat adibide.
Bistan da, prezioen igoerarik handienak fruta eta barazkien alorrean izan direla:
-Mercadona-k 2,30etik 3,99ra igo du bi kiloko tipula saskia;
-Eroski-n, lau tipulako poltsatxoa, 1,49 eurotik 2,47 eurora igaro da otsailetik martxora;
-Dia-n, berriz, hiru kiloko patata-poltsa urtarrilean 2,88 euroan ordaintzetik, 4,22 eurora pasatu da otsailerako, eta prezio horretan mantendu da martxoan;
-Hipercor-en, esaterako, arroz borobilaren marka zuria 1,82 eurotik 2,79ra igo da BEZa ezabatu zenetik;
-eta beste kasuren bat aipatzearren, azkenik, granada kiloa Carrefour-en: kiloko 1,91 euro ordaintzen zen BEZa ezabatu zenean; 3,99 euro/kiloa otsailean; eta 4,99 euro martxoan.
Ikerketaren taula xehea argitaratu du FACUAk.
"Legez kanpokoa"
Oinarrizko elikagaien BEZa ezabatzeko dekretuan, abenduaren 27ko 20/2022 dekretuaren 72. artikuluan hain justu, zera aipatzen da: "Zerga gutxitzeak edo ezabatzeak soil-soilik kontsumitzaileari egingo dio mesede, eta inola ere ez enpresa ikuspegiko eragileei, ekoizle, banatzaile edo saltzaileei".
Lehiaren eta Merkatuaren Espainiako Batzordera jo du beste behin FACUA kontsumitzaileen elkarteak, supermerkatu kate handien jarduna "legez kanpokoa" dela salatzera.
Oxfam Intermonek argitaratutako txosten batek adierazi du Espainiako Estatuko %1 aberatsenen esku dagoela estatuko kapitalaren %22,4. Bestalde, %50 pobreenak estatuko aberastasun guztiaren %7,8aren jabe baino ez dira.
EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]
Europar Batasuna pandemia aurreko zerga arau zorrotzetara bueltatzeko bidean da, Europako Parlamentuak estatu kideek duten defizita eta zorpetzea mugatzeko neurri fiskal berriak onartu ostean. Ecofinek 2023 urte amaieran erabakitakoari jarraiki, austeritate eta murrizketa... [+]
Urte gutxiren buruan lanik aurkituko dutela uste dutenen kopurua 20 puntu beherago kokatzen da bost urteren ostean. Norberaren gogobetetzearen balorazioari dagokionez, 10 puntu jaitsi da 2015etik.
Egunero milioi bat dolar xahutuko balitu bost aberats horietako bakoitzak, 476 urte beharko lituzkete aberastasun guztia agortzeko. Era berean, 2020tik hona, munduko 5.000 milioi pertsonaren erosahalmena murriztu egin da. Oxfam GKEaren aurtengo txostenaren emaitzak dira.
Fundazioak 650 lagun ingururen elikadura bermatzen du urtean. Erakundetik diote azkeneko bi urteetan laguntzarik gabe geratu diren pertsonak artatu ahal izan dituztenak baino gehiago izan direla.
Berokuntzari edo higiene-produktu batzuei ere uko egin behar diete ikasleen ia erdiak, Cop1 erakundeak argitaratutako ikerketa baten arabera. %25ek 50 euro baino gutxiago izaten dituzte eskura, alokairua eta tasak ordaindu ondoren.
Inflazioa %6,1era igo da otsailean Hego Euskal Herrian, eta azpiko inflazioa %7,7. Prezioen gorakada gelditzeko, interes tasak igo eta eskaria apaltzea da ordoliberalismoaren betiko guardasola. Baina inflazioa ari du esatea zein punturaino da zehatza?
2019ko abendutik 2021eko abendura munduan sortu den aberastasunaren bi heren %1 aberatsenen esku geratu da, Oxfamek kalkulatu duenez. Muturrerantz ari dira aberastasuna eta pobrezia mende honetan: hamarretik pertsona batek gosea pasatzen du –820 milioik–, eta... [+]
Enpresen dibidenduak akziodunen artean ez ezik, langileen artean ere banatu behar direla defendatu du Angel Toña Jaurlaritzaren Lan sailburu izan zenak Euskadi Irratian eginiko elkarrizketan: "Enpresaburu makalak dauzkagu, eta argi esan behar da, politikariek ezin... [+]
Gasaren kontratua aldatu eta urtean 6.000 euro ordaintzetik 40.000tik gora ordainduarazi nahi izan diote Hiriburuko Ametza ikastolari. Ondorioz, kontratua eten eta hamar egun berogailurik gabe egon dira ikasle eta irakasleak. Elkartasunak salbatu ditu, gelak berotu ahalko... [+]
Herritarren pobretzeaz, sistemaren porrotaz eta bizi dugun paradigma aldaketaz hitz egin digu Josetxo Etxeberriak. Bikotekidearekin eta 3 urteko umearekin bizi da Hernanin, eta negu atarian ez dute berogailua ordaintzeko dirurik. Egoera globala dela eta aurre egiteko mekanismoak... [+]
Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak deituta, manifestazioak egin dituzte larunbatean Donostian, Bilbon, Iruñean eta Gasteizen. 15.000 lagun baino gehiago bildu dira, eta aberastasunaren banaketa, bizitza duinak eta prezioen kontrola exijitu diete Eusko Jaurlaritzari... [+]
