Beste urtemuga bat
Duela hamar urte, 45 urtez luzatzen den gatazkaren irudikapen berri bat bizi izan zen okupatutako Mendebaldeko Saharako El Aaiun hiriaren kanpoaldean. 2010eko azaroaren 8an Marokoko segurtasun indarrek Gdeim Izikeko kanpamentua bortizki eraitsi zuten. Ehunka haimek osatzen zuten kanpamentua, sahararren eskubide ekonomiko eta sozialak aldarrikatzen zituen, marokok Mendebaldeko Saharako lurraldearen kontrola indarrez hartu zuenetik modu sistematikoan ukatzen zaizkien eskubide horietako batzuk. Noam Chomsky bezalako adituek udaberri arabiarren aurrekaritzat dute mobilizazio baketsu hura.
Saharar gizarte zibilaren antolakuntzaren aurreko Marokoren erreakzioak argi utzi zuen gatazkan duen jarrera: errepresio gogorra, atxiloketak, torturak, berme zalantzagarriko epaiketak, epai luzeak, preso politikoak. Okupazioa erresistentziaren aurrean. Duintasunaren aurka, indarra.
Egun, hamar urteko tartearekin, gatazkaren konponketan aurrerapauso handirik eman denik ezin da esan. 2010etik, hemeretzi ekintzaile sahararrek 20 urteko eta bizialdiko espetxe-zigorrak betetzen dituzte Gdeim Izikeko mobilizazioetan parte hartzeagatik eta aldarrikapenak
"2010etik, hemeretzi ekintzaile sahararrek 20 urteko eta bizialdiko espetxe-zigorrak betetzen dituzte Gdeim Izikeko mobilizazioetan parte hartzeagatik eta aldarrikapenak lortzeke jarraitzen dute"
lortzeke jarraitzen dute. Bitartean, saharar herritarren eskubideak urratuak izaten jarraitzen dute eta Marokok Mendebaldeko Saharako lurraldearen gehiengoa kontrolatzen du, bertako baliabide naturalei esker bere burua aberastuz eta sahararrei laguntza humanitarioa eta oso eskumen mugatutako misio bat besterik eskaintzen ez dien nazioarteko komunitate baten babesa bermatuz. Nazio Batuek Mendebaldeko Sahararako misioa (MINURSO) berriztu dute urriaren 30ean, Giza Eskubideen babeserako eskumenik ez duen misioa eta lurraldean 28 urtez egon ondoren bere agindua bete ez duena: autodeterminaziorako erreferendum bat antolatzea.
Hala ere, urte hauek guztiek erakusten duten moduan, Marokoren estrategiak ez du eraginik izan saharar herriaren determinazioan. Maroko eta Mauritania lotzen dituen eta SEADek gobernatutako lurraldeetatik igarotzen den Guerguerateko legez kanpoko pasabidean saharar herritarrek kanpamentu berri bat antolatu dute urriaren amaieratik, Nazio Batuei saharar herria bere oraina eta etorkizunari buruz erabakitzea ahalbidetuko duen erreferenduma behingoz antolatu dezala exijitzeko eta, modu horretan, historikoa bihurtu den zor bat kitatu dezan. Urte eta erdian Mendebaldeko Sahararako ordezkari berezi berri bat izendatzeko astirik aurkitu ez duen erakundeari.
Gauzak horrela, azaroaren 8a nahitaezko seinale berri bat da memoria eta elkartasunaren egutegian. Ia mende erdi dirauen eskubide urraketen hazia erein zen hilabete batean, hain zuzen. 1975, Martxa Berdea. Urte horretako azaroaren 6an, Marokok herritar zibilak eraman zituen lurralde sahararretara lur horren gaineko subiranotasuna aldarrikatzeko. 1975, Madrilgo Akordioen sinatzea. Egun batzuk beranduago, azaroaren 14an, Espainiak, Marokok eta Mauritaniak lurraldearen kudeaketa banatu zuten, Espainiako Estatuak autonomiarik gabeko lurralde baten administrazio-potentzia gisa zuen deskolonizazio-aginduari muzin eginez.
Gogoratu nahiko ez genituen urteurrenen geroz eta zerrenda luzeagoari eman zioten hasiera bi data horiek. Baina egun horiek guztiak behin eta berriz gogoratzeko beharrean ikusten gara berariazko ahanztura batean eror ez daitezen. Oroimenak, behintzat, ez dezan bat egin saharar herriari egindako traizioen bilduma zabalarekin, eta horrela, egunen batean, duintasunaren garaipena ospatu dezagun.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Jakina da lan ikuskariak falta ditugula geurean. Hala ere, azken egunotan datu argigarriak ematea lortu dute: lan ikuskaritzaren arabera, EAEko enpresen %64ak ez du ordutegien kontrolean legedia betetzen. Era berean, lehendakariordeak gaitzetsi du, absentismoaren eta oinarrizko... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Gizakiok berezkoa dugu parte garela sentitzeko beharra. Parte izateko modu hori jasotako hezkuntza, ingurua... formateatzen joaten da.
Identitateak ezinegon asko sortzen du gizakiongan. Batzuetan, banaketak ere eragiten ditu, ezin dugulako jasan beste baten identitatearen... [+]
Fermin Muguruza jarraitzen duzu sareetan. Madrilgo kontzertuko bideo bat ikusi duzu bere kontuan: dantzari batek “Kongo askatu!” oihukatu du, bandera esku artean. Haren profila bilatu duzu: @c.kumaaa. Bilboko manifestazioaren deialdia zabaldu du. Ez zara joango,... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]