Westminster-eko hauteskunde orokorrak bere gorenean daude Britainia Handian eta Irlandako Iparraldeko sei konderrietan. Inkesta ugarik diotenaren arabera, aukera handia dago datorren parlamentu britainiarra baldintzatua egoteko aldez aurretik.
Toriek eta Laboristek botoen heren bat lortuko lukete bakoitzak, eta beste herena hauteskunde hauetan, Ingalaterran, Eskozian, Galesen eta Irlandako Iparraldean parte hartzen duten beste alderdi politikoen artean banatuko litzateke. Alderdi horien artean UKIP (Erresuma Batuko Alderdi Independentea), DUP (Ian Paisley-k sorturiko Alderdi Demokratiko Unionista), SNP (Eskozia-ko Alderdi Nazionalista) eta Sinn Fein daude.
Hauteskunde hauen fokua zentralizatua dago politika ekonomikoan eta ekonomia zein politika ekonomikoak gidatu beharko lituzketen eredu eta arrazoietan.
Duela gutxi Toriek eginiko adierazpenetan ondorengoa adierazi zuten: hauteskundeak irabaziz gero, Estatu Britainiarraren defizita murrizteko duten planak, 30 bilioi librako murrizketa gehigarriak aurreikusten zituela. Horietatik 12 bilioik, zerbitzu sozialetan izango lukete eragina. Zerbitzu sozialetako zein alorretan egingo dituzten murrizketok argitzeari uko egin diote Toriek. Dena den, ongizate gizartearen aurka zuzendu duten eraso ideologikoa kontutan hartuz, argi dago beraien helburua minusbaliatuak, behar bereziak dituzten umeak, epe luzeko gaixoak, adinduak eta arreta laguntzaileak izango direla.
Torien planen ondorioek hondamendia dakarte. Britainia Handiko ongizate estatua uste baino hondatuago dago. Egun 700.000 pertsona daude zero orduko kontratuekin (nagusiak deitzen duenean egiten dute lan). Era berean, Toriek, Britainia Handiak Europan jarraitu edo ez erabakitzea ahalbideratuko duen erreferenduma egiteko konpromisoa hartu dute, eta erabaki honek ere bere ondorioak izango ditu.
Aurreko hilabetean, Alderdi Laboristaren itzaleko kantzilerrak, Ed Balls-ek, murrizketa politikak babestea onartu zuen, nahiz eta hauek Torien eskalakoak baino txikiagoak izan. Gerora suerta daitekeen administrazio Laborista, murrizketak onartzearekin konprometitua dagoen seinale argia da aurrekoa.
Agertoki honetan, esanguratsua izan zen Nicole Sturgeon, Eskoziako SNP-ko buruak, murrizketei adierazitako ezezko borobila. Lehenengo bere alderdiak ospatu zuen udaberriko konferentzian, eta bigarrenez, ITV telebista kateak zuzenduriko buruzagien eztabaidan.
Egun, bi alderdi dira nagusi Irlandan zein Britainiar Estatuan murrizketen aurkako politikak defendatzen eta alternatiba ekonomikoak eta estrategia fiskalak babesten: SNP eta Sinn Fein. Esanguratsua da, hauteskunde hauen ondoren, SNP hirugarren edo laugarren indar politikoa izan daitekeela parlamentu britainiarrean.
Irlandako Iparraldean, hauteskunde hauetara aurkezten diren beste alderdiak eta Sinn Fein desberdintzen dituen ezaugarria ondorengoa da: berdintasunaren aldeko anbiguotasunik gabeko konpromisoa. Alderdi politiko unionista guztiak, Aliantzaren Alderdia barne, murrizketak onartzeko konpromisoa hartu dute. Izan ere, hauxe da Irlandako Iparraldeko gobernuaren baitan azken akordioa ez inplementatu izanaren arrazoia, zerbitzu sozialei eman beharreko babesa.
Azken erantzukizuna gobernu britainiarrak du. Erakunde politikoak, Irlandako Iparraldean aldaketa ahalbideratzeko ezarri ziren. Irlandako Iparraldeak bizi izan zuen gatazka gainditzen laguntzeko. Toriek aldiz, bost urte dela, sei konderrietarako ezarrita zegoen gastu publikoa 1,5 bilioitan murrizteko erabakia hartu zuten. Eta orain ere argi adierazi dute, aukera izanez gero, Irlandako Iparraldeari dagokion laguntza ekonomikoa murriztuko dutela. Gai honi dagokionez, gobernu Laborista batek izango lukeen jarrera ez dago zehaztua.
Bi aste dela, David Cameronek Belfastera eginiko bisitan, unionisten arteko itunari buruz galdetua izan ondoren, ez zuen galdera erantzun nahi izan. Toriek hamasei hautagai aurkezten dituzte Irlandako Iparraldean. Fermanagh South Tyrone eta Belfast iparraldeko barrutietan ez dira aurkeztuko. Nigel Dodds, DUP alderdi unionistako eta Tom Elliot, UUP alderdi unionistako kideak laguntzeko saiakera argia da azken hau. Sinn Feinek ordezkatzen duen uholdearen beldur dira.
Duda izpirik gabe, Toriak DUP alderdi unionista gorteiatzen dabiltza, bereziki garai batetik hona. Beraien asmoa gutxiengo gobernua osatzea da, eta ondoren, euren ekimenak UKIPen eta DUPen laguntza eta konfiantzarekin aurrera ateratzea.
Ideologikoki, DUP eta UUP alderdi unionistek murrizketen agenda ordezkatzen dutenekin bat egiten dute. Hauteskundeetarako duten itun zabala, sektarioa, negatiboa eta murrizketen alde daudenen aliantzaren aldekoa da. Eta itun zabal horren erdigunea, Cameronen Alderdi Kontserbadorea da. Langileria unionista behartsuari ez dio ezer eskaintzen, ez eta langabetuei edota behar gehien dutenei. Labur esanda, ez diote ezer eskaintzen Irlandako Iparraldeko gizarteari.
Beste modu batera esanda, unionismoak zera ordezkatzen du hauteskunde hauetan, ikuspegi politiko eza eta ekonomia okerra. Eta gainera, Toriek Irlandako Iparralderako egin nahi dituzten murrizketak ahalbideratzen dituzte.
Toriek eta unionistek ordezkatzen duten amildegirako bideak alternatiba du. Alternatiba horrek gizartean aliantzak sortu eta indarrean jarri nahi ditu, berdintasunaren alde egiten du eta murrizketen aurka dago. Etorkizun-sen, gidaritza eta estrategia hori da alternatiba. Datozen asteetan hauxe izan behar litzateke beraien burua aurrerakoitzat duten alderdi zein erakunde guztien atentzio gunea.
* Declan Kearney Sinn Feineko Exekutiba Nazionaleko kidea eta Parlamentu Britainiarrerako hautagaia da.
Itzulpena: Igor Letona.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.
Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]
Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]
Urtarrilaren 20rako bidea. Donald Trump urtarrilaren 20an izendatuko dute AEBetako presidente. Demokraten aldeko elite ekonomikoak hainbat aldiz saiatu dira Trump hiltzen. Lortuko al dute helburua urtarrilaren 20a baino lehen? Hortaz gain, guda fase berri garratzagora eraman... [+]
Iratzarri ginelarik, kulturalki eta administratiboki, paisaiak hiru abiadurako deserri bat erakusten zuen.
Kulturari dagokionez, hori baieztatzeko –berriro– aukera eduki nuen joan den azaroaren 14an, Ortzaizeko Menta liburu-denda goxoan. Hara bildu ginen... [+]
Elurrak lurra ezkutatzen du, baita laketu nahian dabiltzanen izakiek utzitako arrastoak ere. Elurraren edertasunaren azpian denbora dago, urteak, belaunaldiak, efemerideak, hitzorduak; baina denborak aurrera egiten duenean esan gabeko hitzak agertzen dira lehenago edo geroago... [+]
Munduarenak ere egin du, sinbolo bat delako aspaldi, zeren eta historian lehenago ere egin dira genozidioak eta egingo dira gehiago (zorte txarra, aizu, han jaiotzea egokitu zaizu), baina Palestinarenak ezaugarri bereziak ditu:
Usaian bezala, agertu ziren baratze zokotik, Mercedesa pasaiaren erdian berean aparkaturik, errotak ez zikintzeko belar eta istiletan, eta jin ziren atarirainoko bidexkan gaindi, triki-traka, plater handi bat eskutan. Usaian bezala, ageri zen la bûche prestatu zutela... [+]
Udazkena amaitzen den ber, Euskararen Egunean, euskararen urtaroan edo Durangoko Azokan beleak agertzen dira. Euskararen erabileraren inkesta soziolinguistikoen emaitzez jakitun, "politically correct" ariketak ez du inor harritzen jada. Ttattarrik gabe, cool eta irria... [+]
2025erako teknologia aurreikuspenen azterketa arina egin dut. Urtero bezala, medioetan 2025ean teknologiak ekarriko duenaz hitz egiterakoan diskurtsoa oso antzekoa da. Teknologiaz idazten dugun askok badugu etorriko denarekiko gehiago jakiteko larritasuna, berria aurreratzeko... [+]
Gabonetan liburu berri bat utzi dute mesanotxean. Etxearen filosofia eta poztasunari buruzkoa, Emanuele Cocciak berriki idatzia. Coccia, filosofo italiarra, ezaguna egin da landareekin ditugun loturak ezagutarazten planeta osasungarri bat eraikitzeko bidean, eta esanguratsua da... [+]
Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]