Uztailaren 30eko gauean, Israelek bere operazio militarrak areagotu zituen eta arerioei eraso zien Libanon, Iranen eta Palestinan. Israelgo gobernua harro agertu zen arrakasta handia lortu zuelako Hezbollahko komandante bat hil zuenean Beirut hegoaldeko auzo jendetsu batean. Israelek, aldi berean, eraso ausarta egin zuen Teheranen bihotzean, eta Ismail Haniyeh hil zuen, Hamaseko politburoko egungo burua.

Hamarkada askotan zehar nagusi izan den gorakada mantso baina etengabe galdu ondoren, Israelek orain ekimena berreskuratu eta abantaila berrezarri nahi du, bai Beiruti bai Teherani 24 ordutan eraso eginez.

Israelen ekintzak ez dira indarraren proiekzio hutsa; erresistentziaren ardatzaren gaineko presioa areagotzeko ere diseinatuta daude. Helburu estrategikoa koalizio honen batasuna apurtzea da, bere gaitasun militarrak erabiliz erabateko gerra baten perspektiba eragiteko, Israelek eta Hezbollahk, eta hedaduraz Iranek, benetan nahi ez duten emaitza. Kalkulatutako arrisku-politika horren helburua da aurkariak kezkatzea, beren posizio bateratua berriz aztertzera behartzea eta, ziurrenik, Israelen aldeko kontzesioak egitera behartzea.

Israelek uste du igoera berri baten beldurrak Hamas presionatzera bultzatuko dituela Hezbollah eta Iran, su-eten negoziazioetan Israelen eskakizun batzuk onar ditzan. Era berean, Israelek espero du benetako edozein eskaladak – bereziki bere ekintza selektiboek eragindakoa – AEB eta haren aliatuak bultzatuko lituzkeela laguntza militarra eta diplomatikoa eskaintzera. Nahiz eta Washingtonek gatazka handiago bat aktiboki ez bilatu, Israelek espero du AEBek ez duela zalantzarik izango egoera okertuz gero laguntza emateko. Beste era batera esanda, Israel endredo-politika bat praktikatzen ari da, eta horrekin arrisku kalkulatuak hartzen ditu, jakinda gauzak itsusitzen badira, armada estatubatuarrak gogor egingo duela Ekialde Hurbileko beste gerra batean defendatzeko.

Aspalditik ari da Israel bere arerioen erreakzioak aztertzen, eta bereziki ikusi du palestinarren erantzuna arina izan dela Muhammad al Deif Hamasek Gazan duen komandante militarraren hilketaren ostean. Ohar horren ondorioz, Israelgo planifikatzaile estrategikoek ondorioztatu dute akordio diplomatiko batek lehentasunezkoa izaten jarraitzen duenez, ez dela oso litekeena hilketa selektibo horiek ekimen hori bertan behera uztea.

Era berean, Israelen kalkuluek iradokitzen dutenez, Hezbollahk eta Iranek Beiruten edo Teheranen egindako erasoaldietan erantzun bat ematera behartzen duten eskalada esanguratsuak ikus ditzaketen arren, litekeena da bi eragileek gerra ireki bat eragin lezakeen erabateko gatazka sortzea saihestea. Uste horrek agerian uzten du Israelek konfiantza duela ekintza selektiboak egiteko gaitasunean, eskualdeko gatazka zabalagorik eragin gabe.

Maniobra horiek seguruenik Majdal Shamsen gertakaria gorabehera egingo ziren. Gaur egungo eskalada operazioak gertatzen ari dira Israelek onura estrategikoak izan ditzakeenean, nahiz eta azkenean akordio bat sinatu. Arrakasta taktikoak metatzean, Israelek berretsi nahi du gora egiten duela aurkariekin dituen etengabeko gatazketan. Ikuspegi horrek bere negoziazio-posizioa indartzeko kalkulatutako ahalegina islatzen du, eta, aldi berean, balizko edozein konfrontaziotan abantaila erabakigarria mantentzen duela ziurtatzen du. Era berean, bere erresilientzia eta borrokarako borondatea erakutsi nahi ditu, nahiz eta gerra hilabete eta hilabeteetan zehar luzatu den, Israelgo gizartearen baitan hausturen zantzuekin eta armadarekiko konfiantza galerarekin. Duela gutxi, istiluak eta matxinatuak izan dira Sde Teiman kartzela ospetsuaren aurrean, preso palestinar bat taldean bortxatzea egotzita bederatzi soldadu israeldar atxilotu dituztela salatzeko.

Israelek agintari palestinarrak hiltzeko duen historia eta politika

Hilketaren nozioa sakonki errotuta dago eskualde arabiarraren historian, eta hortik dator terminoaren beraren jatorria. XI. mendetik XIII. mendera, Gurutzaden asalduraren erdian, nazaretar ismailiek – "Hashashin" izenez ezagutzen direnak – hilketa erabili zuten beren kausaren aurkako liderrak desagerrarazteko tresna estrategiko gisa. Hala ere, erailketak eskualdean duen garrantzia etimologia hutsetik haratago hedatzen da. Inbasio kolonialaren eta artifizialki eragindako batasun ezaren mende hainbeste denbora egon den eskualde hau antzerki bihurtu da, non gerrako arau konbentzionalak ken daitezkeen. Testuinguru horretan, mendebaldeko interes hegemonikoekin lerrokatzen ez diren eragile politikoak salbuespen bihurtzen dira maiz, eta horrek helburu legitimo bihurtzen ditu agintariak, beste leku batzuetan defendatutako arauak urratzen dituzten formetan.

Azken mendean, Israelek hilketa selektiboen praktika hobetu du, eta, normalean, agintari giltzarriak atxilotu ditu, eragin handiko figura politikoak eta militarrak desagerrarazteko. Estrategia hori ez da soilik berehalako mehatxuak neutralizatzea, baizik eta eskualdean aurre egin beharreko erresistentziaren osaera eta izaera ere moldatzea. Esku-hartze kaltegarri horien bidez, Israel Palestinaren barruan – eta mundu arabiarrean, hedaduraz – klase agintari bat lantzen saiatzen da, estatubatuarren eta israeldarren interesekin estuago lerrokatuko dena, eta, horrela, lurrak eskuratzeko, garbiketa etnikoa egiteko eta kolonizatzeko politiken aurkako erresistentziaren dinamika manipulatzen du.

Taktika horiek erakutsi dute eraginkorrak direla borrokaren une kritikoetan garrantzitsuak diren agintari palestinarrak kargutik kentzeko orduan. Adibidez, Osloko aurreko urteetan, muineko figuren hilketek, hala nola Yasser Arafaten aginteko bigarrenak eta hirugarrenak – Abu Iyad (Salah Jalaf) eta Abu Jihad (Jalil al Wazir) – larrialdirako bidea argitu zuten, azken buruan Mahmoud Abbasen pertsonifikatutako norabide otzanago baten bidez.

Bigarren Intifadan, Israelek Marwan Barghouti Fatahko buruzagi ezaguna eta Ahmad Saadat FPLPko idazkari nagusia atxilotu zituen. Beharbada, Yasser Arafat pozoitu eta Abu Ali Mustafa FPLPko komandante militarra hil zuen, baita Abdul Aziz Rantisi eta Ahmad Yassin Hamaseko fundatzailea bezalako Hamaseko funtsezko pertsonak ere, Palestinako politika ezin zuela menperatu ziurtatzeko. Operazio horien bidez, Israelek aurre egiten zion klase buruzagiaren beraren kontzientzia birmoldatu nahi zuen. Azken finean, palestinarrek, arabiarrek edo haien buruzagiek auzia utziko balute, ez legoke hitz egiteko arrazoirik. Buruzagi berriak ez lirateke bakarrik beren bizitzagatik beldurtuko, baizik eta Israelen asmo eta helburuen aldekoagoak ere izango lirateke.

Politika hori ondo joan zaio Israeli iraganean, baina ustekabeko ondorioak ere eragin ditu. Gaur egun, palestinarren desbatasuna ez dago koalizio edo erakunde politiko jakin baten baitan; erosle pragmatiko klase batek markatutako desbatasuna da, Zisjordanian gobernatzen duena, Gaza bezalako lekuetatik jarduten duten erresistentzia talde homogeneoagoen aurrean. PAEk bere garaian bere antolaketa-ehunari hainbat korronte gehitu zizkion bitartean (Mahmoud Abbasen jarrera, adibidez), erresistentzia-taldeen gaur egungo antolamenduak desadostasun gutxiago ditu Israelen aurrean dituzten estrategiei buruz. Erresistentziaren artean dauden aldeak taktikoak dira neurri handi batean, edo aliantza-sistemak aukeratzearekin lotuta daude. Beste era batera esanda, Ismail Haniyehren hilketak ez du automatikoki eramaten lidergo atseginago bat sortzera, Haniyehren mugimenduak erresistentziaren esparruan lotuta jarraitzen duelako.

Gainera, Israelen gaitzespenak eta Mahmud Abbas bezalako figurei lekua egiteari edo palestinarrei estatu bantustan bat emateari uko egiteak palestinarren kontzientzia moldatu dute, erresistentziak soilik aldaketa estrategikoak eragin ditzakeelako ustea indartzeko. Jarrera hori indartu egin da gizarte israeldar harroputz eta supremazista batekin negoziatzea alferrikakoa delako. Izan ere, Sde Teimanek preso palestinarrak bortxatzeko eskubidearen alde egindako protestetan pertsonifikatutako gizarte bat da.

Israelgo hilketen eraginkortasuna gero eta txikiagoa

Israelek bakeari dion beldurrak, bere nagusitasunari indarraren bidez eusteko duen temak eta Mahmud Abbas bezalako figuren presentzia ironikoak, Zisjordanian Israelen kolonizazioa inolako erresistentziarik gabe ahalbidetu dutenak, palestinarrak eta beren erresistentzia taldeak konponbide negoziatuetarako planteamendu serio oro baztertzera eraman dituzte. Dinamika horiek sakondu egin dute benetako bake-ekimenen gainetik indarrari eta hegemoniari lehentasuna ematen jarraitzen duen Estatuarekiko elkarrizketaren bidez aldaketa esanguratsurik lortzea ezinezkoa delako ustea.

Gainera, palestinarrek beren erresistentzia birformulatu dute eta beren antolaketa-egiturak instituzionalizatu dituzte. Erakunde horien izaera aldatu egin da, nortasuna gurtzearen edo banakako liderrekiko lotura emozional sakonen arabera, antolaketa-funtzioetan eta eraginkortasun operatiboan arreta gehiago jartzeko. Atzean geratu ziren erresistentzia-taldeak irudi giltzarri bat galdu ondorengo nahasmenduan murgiltzen ziren egunak.

Gaur egun, palestinarren eta libanoarren erresistentzia-mugimenduak errealitatera egokitu dira: buruzagi nabarmen baten hilketak errebindikazio taktikoa eragin dezake, baina ez du bere operazioen desintegrazioa eragiten. Izan ere, kasu askotan, talde horiek erresilientzia erakutsi dute, eta gertakari horiek katalizatzaile gisa erabili dituzte beren antolaketa-esparruak sendotzeko eta indartzeko. Aldaketa horrek erresistentzia-mugimenduen heldutasuna islatzen du, eta horietan arreta jasangarritasunean eta jarraitutasunean jartzen da, banakako liderren edo talde politiko jakin batean eragina sortzen saiatzen diren bezero-sare espezifikoen eraginean baino gehiago.

Orduan, berehalako inpaktu taktikoaz gain, zer lortzen dute hilketa horiek? Kasu batzuetan kaltegarriak izan daitezke, Hasan Nasrallah igotzeko bidea erraztu zuen Hezbollahko buruzagi Abbas Musawiren hilketarekin gertatu zen bezala. Beste kasu batzuetan, ekintza horiek komandante berritzaileagoak eta moldagarriagoak agertzea ere erraztu dezakete, funtsezko postuak bete ditzaketenak. Buruzagi bat ezabatzean, Israelek, oharkabean, beste espazio bat sor dezake, askotan ikaragarriagoa. Nahikoa da Hamasen eta Hezbollahren garapena behatzea, hainbat aro historikotako hilketen ondoren, operazio horiek boterearen zati handi bat galdu zutela ohartzeko.

Hilketa horiek erakunde politiko-militarren eta, oro har, gizarte osoaren arteko lotura indartzen dute, eta askoz zailagoa da benetako zisma gertatzea. Etsaiak ahuldu beharrean, taktika horiek nahigabe sendotu ditzakete batasuna eta determinazioa, fakzio militanteen eta, oro har, herritarren arteko zubi bat eraikiz. Ismail Haniyeh bezalako Hamaseko buruzagien hilketak, Gazatik alde egin zuena, barne distentsioa baretzen du.

Egungo hilketa-politika israeldarraren benetako arrazoiak gehiago balio du bere gizartea suspertzeko mekanismo gisa, aurkarien posizio politiko edo militarra benetan aldatzeko baino. Taktika horiek Israelen etsaiak ezegonkortzeko duten eraginkortasuna asko murriztu da, eta horrek agerian uzten du operazio horien helburua aldatu egin dela. Oposizioko indarrak geldiarazi beharrean, hilketa selektibo horiek barne-kohesiorako, Israelgo sentimendu nazionala biltzeko eta Israelen gaitasun operatiboak eta inteligentziazkoak erakusteko tresna gisa funtzionatzen dute. Halaber, Israeli aukera ematen dio esateko mugimenduetan abantaila lortu duela, aurkariekin aurrerapenaren eskala menderatzeko.

Azken batean, ekintza horiek trebetasun taktikoaren erakustaldiak dira, Israelgo boterearen nagusitasuna finkatzeko diseinatuak, neurri handi batean israeldarrak beraiek txunditzera bideratuak, beren armadak eta adimen-aparatuak huts egin dietela sentitzen duten une honetan. Israelek "disuasio-galeraz" hitz egiten duenean, ez du hainbeste kezkatzen bere etsaiek nola hautematen duten, baizik eta bere burua nola hautematen duen. Disuasioaren erretorikak zerikusi gutxiago du kanpoko mehatxuekin, eta are gehiago indar eta garaitezintasuneko etxeko narratibari eustearekin, Israelgo boterearen irudia bere horretan gera dadin bere gizartearen psike kolektiboan.