Beldurra espazio komun gisa

  • Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta konfrontazio diskurtsoa piztu dute. Azkenaldian, honelako esaldiekin adierazi da: "gure gazteak edo gure adinekoak ukitzen badituzte, herritarrek eztanda egingo dute eta irmo erantzungo dute". Batzuk dagoeneko hasi dira horretan: herritarren patruilatzeek eta pankarta xenofobo batzuek erantzuna nola antolatzen ari den argitu dute.


2024ko urriaren 18an - 12:50
Azken eguneraketa: 15:14

Zalantzarik gabe, segurtasun ezaren sentsazioarekin bizitzea guztiz esker txarrekoa da. Denok desiratzen dugu askatasunez mugitzea, gure parkeetan barrena beldurrik gabe paseatzea, gune ilunagoak beldurrik gabe zeharkatzea, etxera salbu eta gure gauzak osorik iristea. Segurtasunik eza benetako arazoa da, eta hori minimizatzeak ondorioak larriagotzen ditu.

Hala ere, alarma-egoera horiek eta segurtasunik ezaren inguruko auzo-ekimenak analisitik eta elkarrizketatik kanpo uzten ari dira beste gazte horiek, "kinki eta gaizkile" gisa kokatzen dira, baina inoiz ez gure komunitateko kide ere badiren gazte gisa. Agian ulertzen ez dugun hizkuntza bat hitz egiten dute, gurasoak ez ditugu ezagutzen edo denbora gutxi daramate auzoan, baina gure bizilagunak dira, gure gazteak ere bai. Desberdintasun bakarra da baldintza ekonomiko gogorragoetan harrapatuta daudela gure beste gazte horiek baino, unibertsitatera doazenak, etxeko lanak egiten dituztenak eta kirol-taldeetan parte hartzen dutenak, arazorik sortzen ez dutenak (Aizue! Batzuetan gure gazteek ere arazoak sortzen dituzte!).

Rachid, Youssef, Omar, Abdelhakim, Mohammed dute izena... Horietako asko haurrak zirela iritsi ziren, 10, 12 urterekin, mugak zeharkatzera bultzatu zituzten ametsez beteta. Bizitza seguruagoarekin amesten zuten, ikasi eta mediku, ingeniari edo irakasle bihurtzeko aukerarekin. Etorkizun bat amesten zuten, familiei laguntzeko eta  zerbait handiagoaren parte izateko leku bat aurkitzeko.

Lagunak egitea, hizkuntza berri bat ikastea eta ongi etorriak sentitzea zuten amets. Pentsatu zuten hemen bizitza duinago bat eraiki zezaketela, ihes egiten zuten pobrezia eta ziurgabetasunetik urrun. Baina, iristean, errealitate zailago batekin egin zuten topo: axolagabekeria, ate itxiak eta mesfidantzaz hautematen dituen gizarte bat, haiek ere bizi diren leku honetakoak ez balira bezala.

"Begirada zikina dute", dio jendeak. Begiratzea kostatzen zaigun errealitate baten gordinena islatzen duen begirada. Begirada horrek kalean hazi izanaren orbainak gordetzen ditu, edozertaz gabeturik, hain bereizgarri duten motxilaz harago. "Begirada zikina", pobreziarako, marjinalizaziorako eta giza eskubideen, eskubide ekonomikoen, sozialen eta kulturalen etengabeko urraketarako arriskua duten  marjinetan, baldintza ankerretan bizitzeak esan nahi duena esperimentatu izanaren begirada.

Arazo gisa ikusten dira, baina, egia esan, beren jatorrizko herrialdeetatik kanporatu dituen sistema baten biktimak dira, eta, behin hemen, noraezean uzten ditu. Azkenak dira, ikusezinak. Inork ez. Porrot egin dutenak. Inork ez ditu maite, inork ez die begiratzen, ezikusiarena egiten zaie eta, kasu askotan, gorrotoaren eta arbuioaren jomuga dira. Badirudi frustrazio eta ondoez sozial guztia haiengana oldartzen dela, eta inor ez da gogoeta egitera gelditzen haiek ere jasaten duten kalte sakonaz, egunero bizi duten beldurraz, hain deseroso dauden begi horien atzean ezkutatzen duten etsipenaz.

"Horrek ez du delinkuentzia justifikatzen", esango dute. Noski ezetz. Segurtasunik eza benetako arazoa da. Eta ni ere beldur naiz. Baina, gutxienez, bere errealitateak ekuazio horretara ekartzeak lagundu beharko liguke gorroto gutxiagorekin eta samurtasun gehiagorekin begiratzen, gure segurtasun-eskaerak ikuspegi eraikitzaileago eta inklusiboago batetik bideratzen, koherenteagoa zibilizatua,  demokratikoa eta abegikorra izan nahi duen gizarte batean. Ez da zaila konturatzen azterketa kanporatzeaz haratago joan behar dela eta arazoari giza eskubideetan oinarritutako ikuspegi batetik heldu behar zaiola. Ez da jenio bat izan behar ulertzeko bazterketak eta errefusak gatazka eta segurtasunik eza betikotzen dituen haztegi bat besterik ez dutela sortzen, konpondu beharrean.

Gizarteen prekarizazio horretan, non komunitatearen zatiketa areagotu egiten den, arriskutsuena ez da beldurra bera, kudeatzen dugun modua baizik. Beldurrak komunitate-loturak hausten dituenean, bestea ehun beraren zati gisa ikusi beharrean etsai gisa ikustera garamatzanean, gure gizartea eta gure gazteak amildegira kondenatzen ari gara.

Zalantzarik gabe, herritarrak adierazten ari diren segurtasunik eza ulertu eta aintzat hartu behar dugu, ez ukatu, benetakoa delako eta gure eguneroko bizitzan eragina duelako. Baina ez ditut entzun nahi "eraman itzazu zure etxera" bezalako erantzunak. Kontua ez delako nire etxera eramatea.

Erakundeei: kaleen sekurizazio hutsetik haratago doazen konponbideak eskaintzera behartuta zaudete. Beharrezkoa da zuek erantzun sofistikatuagoak eta gizatiarragoak ematea, arazoaren sustraiei heltzea, inklusio-aukera errealak sortzea eta komunitate osoaren ongizatea erdigunean jartzea. Erronka da eskubideak eta duintasuna bermatuko dituen gizarte bat eraikitzea, ez soilik kontrola eta zaintza. Presazkoa da. Atzerapenik gabe.

Ezin dugu gizarte bat eraikitzen jarraitu, non beti egongo diren kanpotar gisa kokatzen ditugunak, aukerarik jasotzen ez dituztenak, gure frustrazioak eta beldurrak uxatzera kondenatuak. Ezin da izan bizitegi-bazterketako egoeran dauden pertsonentzako afariak auzokide antolatuek eta kolektiboki eman behar izatea, egunero plater bero bat ziurtatuz. Harro nago elkartasunez antolatzen den eta egunero ehunka afari prestatzen dituen komunitate bateko kide izateagatik, baina zeregin hori erakundeen ardura da.

Bide batez, herritar horiek ere badaude. Antolatu ere egiten dira, mobilizatu ere egiten dira. Eta hori da nahi dudan gizartea: bere burua zaintzen duen komunitatea, baina erantzukizuna bere gain hartu behar dutenek ere ardura hori hartzea eskatzen duena.

Gure gizarteak giza eskubideen errespetuan, inklusioan eta elkartasunean oinarritutako etorkizuna eraikitzeko erronkaren mailan egon behar du. Landu dezagun beldurraren esperientzia leku komun batetik. Beldurrak, bere funtsean, guztiok elkartzen gaituelako. Beldurra da partekatzen duguna, nahiz eta leku desberdinetatik etorri: segurtasun ezari, ezezagunari, daukaguna galtzeari beldurra, eta baita ikusezin izateari, ez izateari, baztertuak eta ahaztuak izateari beldurra ere. Beldurrezko espazio komun horretan has gaitezke zubiak eraikitzen harresien ordez, eta hor aurki dezakegu bestearen zaurgarritasunean elkar ezagutzeko aukera. Erantzun horrek bakarrik gizatiartuko gaitu gizarte gisa; gainerako erantzun posibleek, besteak deshumanizatzea eta gu ere gizatasuna galtzea baino ez dute lortuko.

Elkartasuna herrien samurtasuna da, ez dezagun ahaztu.

Maitane Arnoso-Martínez, Sos Arrazakeria Gipuzkoako lehendakaria.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
Lanaldia astean 37,5 ordu baino are gehiago laburtzearen erronka

Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.

Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


2025-01-27 | Aritz Arrieta
Euskaldun harrera herria?

Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]


Ez ditzala diruaren hotsak bonben burrunbak isildu

Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]


Euskararen herria harrera herria

Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.

Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]


Glutamatozko grebak

Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.

Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]


50 urte Potasaseko grebatik

Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]


Industria militarraren konbertsioa, behar etikoa

Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


Militantzia politikoaren debekurik ez!

Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]


“More with less”

Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]


Smartphonea: gure fetitxe erregea

Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]


Marxter Chef

Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.

Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]


2025-01-13 | Gerardo Luzuriaga
Euskadiko Selekzioa?

Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]


Eguneraketa berriak daude