Arropa erosten jarraitzen badugu ere, badakigu ehungintza enpresa handiak dialektikaz baliatzen direla jendearen erosteko beharra pizteko. Azpijoko ugari erabiltzen dituzte, beherapenetan bereziki. Ohikoa da hogei pertxako esekitoki batean alkandora bakar bat erdi prezioan egotea eta dendako atarian “Alkandorak %50eko deskontuan!” jartzea letra larrietan. Ez dabiltza gezurrak esaten, baina alkandora bakar horrek kostata emango dio komertzio osoaren idiosinkrasia aldatzeko zilegitasuna.
Horretan guztian pentsatzen hasi nintzen Avatar 2 pelikula ikusi eta gero. Merkataritza-gune handi batean ikusi bainuen filma (3D formatu hipertrofikoan) eta parkingera bidean erakusleiho askotan ikusi ahal izan nituen arropa-dendetan beherapenak.
Zinemara joan baino lehen Avatar 2 pelikula feminista zela irakurri nuen aldizkari batean. James Cameronen hitzetan “emakume haurdun bat gerrara joaten ikusi daitekeelako”, eta arrazoia zeukan puntu horretan, egia da emakumezko Na’vi batek borroka egiten duela haurdun dagoen bitartean, baina, eszena hori kenduta, Pandorako emakumezkoek bestelako portaerak erakusten dituzte, gure planetan aspaldi enkistatuta daudenak: emakumeen arteko borroka, emozioen adierazpena eta genero rol konkretu batzuen inposaketa jasatea, besteak beste.
Pelikulan, basoko Na’vi familia batek bere herritik alde egin behar du, militar batzuek aita akabatu nahi dutelako. Laguntza eske doaz Pandoran zehar eta arrezifean bizi diren beste Na’vitar batzuengana jotzen dute. Arrezifeko Na’vitarren erregina, haurdun dagoen eta gerora gerrara doan emakume hura, berehala laguntza eske doazen basoko Na’vien kontra jartzen da eta ez ditu bere etxean onartu nahi. Erregeak erregutu egiten dio, baina berak ezetz. Jarrera horrek basoko Na´vi erregina sutan jartzen du eta bi emakumezko horien artean gorroto begirada jolas bat egoten da haien senarrak bakea jartzen saiatzen diren bitartean.
Avatar 2, neurri handi batean, biolentzia-sinbolikoaren hedapenaren adibide garbia da, holako mezuak milioika pertsonak jasoko baitituzte
Gizonezkoek, aldera, neurriz jokatzen dute eta helburuak argi dituzte. Oztopoen gainetik norabidea dakitenak pertsonaia maskulinoak dira, azken batean, filmaren trama guztia mugitzen dute. Protagonistak, basoko Na’vien erregeak, bere familiaren arazoak amaitzeko plana dauka buruan, eta ezbeharrak suertatu ahala bere emazteak behin eta berriro galdetzen dio hurrengo pausoa zein den.
Filmaren bigarren partean basoko Na’vitar bikote protagonistaren seme-alaben nondik-norakoak ere aurkezten zaizkigu. Nerabezaroan daude eta haien nortasuna eraikitzen saiatzen ematen dute pelikula osoa. Gidoiak basoko mutiko Na’vi gaztean jartzen du fokoa, nola bere aitaren eta bere herriaren gutxiespena sufritzen duen eta horri guztiari nola aurre egiten dion. Prozesu horretan, arrezifeko Na’vi gazteekin borrokatzen da, armak erabiltzen ditu eta arrisku-portaerak ditu; esaterako, arrezifetik landa beste mutikoekin ehizara joatea. Bere arreba, bitartean, bigarren plano batean geratzen da, espiritualtasuna garatzen, naturarekin kontaktua bilatzen, isilik eta bakarrik.
Horrelako genero-estereotipoez zipriztinduta dago Avatar 2 pelikula, baina badago bat trama osoa egituratzen duena. Bada esaldi bat, protagonistak dioena bai hasieran bai amaieran, filmaren gertakari guztien abiarazlea dena: “Aita batek bere familia babesten du, horrek ematen dio zentzua”.
Avatar 2, neurri handi batean, biolentzia-sinbolikoaren hedapenaren adibide garbia da, holako mezuak milioika pertsonak jasoko baitituzte. Biolentzia sinbolikoa, nolabait esateko, sistema dominante batek sortzen duen errealitatea da, non baliabide anitzak erabiliz (ekoizpen kulturala, adibidez) gizartearen sektore bakoitzari balio, betebehar, eskubide eta izateko forma konkretu batzuk ezartzen dizkion, zapalduta jarraitu dezaten baina haiek nabaritu gabe. Hau da, pelikula guztietan, liburu guztietan, serie guztietan emakumezkoek portaera konkretu batzuk erakustea, “normalitate” bat sortuta.
Ideia horiei guztiei bueltak ematen beherapenetan zeuden dendak atzean utzi eta kotxera abiatu nintzen. Atea ixtean 3Dn disfrutatutako paisaia, soinu eta kolore lisergikoen efektua pasatu zitzaidan eta, bat-batean, Gatopardo eleberriarekin gogoratu nintzen eta irakurritako esaldi bat iltzatu zitzaidan: Se vogliamo che tutto rimanga come è, bisogna che tutto cambi, “dena aldatu behar da gauzak diren moduan mantendu nahi baditugu”.
Ezin izan dut, geroztik, esaldia burutik atera.
Endika Biota Piñeiro
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Harriduraz irakurri dugu prentsan Aritz Otxandianori etxean bertan bengalekin egindako erasoaren albistea. Berak sare sozialetan eman zuen gertatutakoaren berri. Bai bera, bai bere adierazpenak jasotzen dituzten hedabideak ahalegindu dira eraso hori makro-berriztagarriei buruzko... [+]
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]