Basoilar kantauriarra hibridatzea proposatu dute, galzoritik ateratzeko
Basoilar kantauriarrak (Tetrao urogallus cantabricus) biziraun dezan, beste populazio baten geneak behar dituela ondorioztatu dute Doñanako Estazio Biologikoko ikertzaileek (CSIC). Izan ere, gaur egun basoilarra ehizatzea debekatuta badago ere, aurreko mendean bereziki arrak ehizatu izanak endogamiara bultzatu duela populazioa. Era berean, zientzialariek subespezietzat jo izan dute, eta, dituen berezitasunak gordetzearren, beste populazioekin izan zezakeen fluxu genetikoa oztopatu da. Eta, orain, populazioa galtzeko arriskuan dago.
Egoera horri aurre egiteko, beste populazio batekin hibridatzea proposatu dute ikertzaileek, dibertsitate genetikoa sustatzeko. Bestezenbati espezietan, irtenbide aproposa dela frogatu da, eta basoilararentzat ere egokia izango delakoan daude. Azken finean, sailkapen taxonomikoak egiteko irizpideak alda daitezke; eta, kasu honetan, ikertzaileek ez dute uste oinarri zientifikorik dagoenik basoilarren subespezieak sailkatzeko. Are gehiago: basoilar kantauriarrarentzat, sailkapen hori erabat kaltegarria izaten ari da.
Ikertzaileek azaldu dutenez, endogamiak populazio bat desagertzera eraman dezake, baita hasierako mehatxua desagertu bada ere. Fenomeno autoelikatua da: endogamiaren ondorio negatiboek, ugalketan, biziraupenean edo bietan, populazio-galerak eragiten dituzte, eta, horrek, aldi berean, endogamiak okerrera egitea eragiten du. Adibidez, basoilar kantauriarrari buruz bildu dituzten datuetan, 1950 eta 2020 artean, habia bakoitzeko arrautza-kopurua erdia baino gehiagora murriztu dela ikusi dute. Horri txiten hilkortasun handia gehitu zaio.
Beraz, beste kasu batzuetan espezie baten berezitasuna gordetzea haren biziraupenerako mesedegarria izan bada ere, oraingoan hibridatzearen alde egitea proposatu dute ikertzaileek. Evolutionary Applications aldizkarian argitaratu dute ikerketa.
Anbotoko Mari ezagutzen dugu askok, Aralarko dama, Aketegiko dama eta beste izen ugariz ere ezaguna dena. Amalur izaki gorputza hartua da Mari, gure jainkosa, euskaldunon artean ezaguna. Soineko apainez jantzitako andere bezala aurkezten da herri askotan. Baina nor ote da Mari... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Zer esango zenioke Palestinako aktibista bati aurrez aurre izango bazenu? Ni mutu geratu nintzen Iman Hammouri nire herrian bertan aurkeztu zidatenean. Eskerrak andre nagusi bat gerturatu zitzaigula eta solaskide roletik itzultzailearenera pasa nintzela.
Palestinako Popular... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Katalanen ustetan artzainak engainatzen omen ditu hegazti honek: “enganyapastors”. Espainiar eta latindarrek, aldiz, ahuntzari esnea kentzen diola diote, hortik datorkio hain zuzen ere izen zientifikoan (Caprimulgus europaeus) islatzen den caprimulgus (capra... [+]
Nekazal eremu lehor baten erdian ageri da putzua. Txikia da tamainaz, eta ez oso sakona. Egunak dira euririk egiten ez duela, baina oasi txiki honek oraindik ere aurretik bildutako urari eusten dio. Gauak eremua irentsi du eta isiltasunaren erdian kantu bakarti bat entzun da... [+]
Eskoziako Lur Garaietara otsoak itzularazteak basoak bere onera ekartzen lagunduko lukeela adierazi dute Leeds unibertsitateko ikertzaileek.. Horrek, era berean, klima-larrialdiari aurre egiteko balioko lukeela baieztatu dute, basoek atmosferako karbono-dioxidoa xurgatuko... [+]
Trebea, burutsua eta iheskorra; olagarro arruntak, izenak hala adierazten ez badu ere, aparteko trebetasunak ditu. Itsas molusku zefalopodo haragijale honek txundituta gauzka, bere ezaugarri eta ahalmen bitxiekin. Ornogabe guztien artean adimentsuena da, besteak beste.