“Basoak” eta “kalteak”
Hautsak harrotu ditu ezezagun talde batek Urola bailaran Kutxabanken monolaborantza baten aurka egindako ekintzak. Horren harira ENBE, ENBA eta GBEk (Gipuzkoako Basozale Elkarteak) prentsaurrekoa eskaini zuten. Gertaera gaitzetsi eta egileak zigortzea eskatu zuten.
Denboratxo bat pasata, baretasuna itzuli delakoan, gai horren inguruko hausnarketa batzuk plazaratu nahi nituzke.
Hasteko, esan beharra dago ez garela basoez hitz egiten ari. Baso Biziak mugimenduek edota Naturkon bezalako eragileen ikerketek azaldu dutenez, basoak beste zerbait dira; bizidunen komunitate bat, hainbat espezie eta adinetako landare (ez zuhaitzak bakarrik) bertan bizi diren animali mota ugari, onddo, bakterio eta abarrek osatua. Guztiek elkar erlazionaturik sistema ekologiko bat osatzen dute.
Landaketa industrialak, aldiz, espezie eta adin bakarreko zuhaitzez osatutako eremuak dira, non interes ekonomikoa duen espezie bakarrean jartzen den arreta guztia, eta sortzen diren beste guztiak mozten diren, konpetentziarik egin ez dezaten. Esan beharrik ez dago bioaniztasunari dagokionez oso pobreak direla.
Gipuzkoa eta Bizkaian oso gutxi dugu lehenengotik, eta asko bigarrenetik. Hala, baso hitza ez da egoera egokian erabiltzen, eta horrek nahastura sortzen du gizartean. Ziurrenik nahita eragindako nahastura, gainera.
Asko harritzen nau (inozoa ni) sektorearen zati bat ordezkatzen duten bi euskal sindikatu lurjabe egurzaleekin bat egiten ikusteak. Hobe lukete (eta ez diet halakorik entzun) sektorean dabiltzan langileen lan baldintza gogorrak salatuko balituzte
Beraz, zuzenago litzake GBEk bere izena egokituko balu. Gipuzkoako Lurjabeen Elkartea izena hartuta, errazago ulertuko litzake oreka ekologikoaren aurretik etekinen bila dabilen jabegoa ordezkatzen dutela. Horien artean indar gehiena, nola ez, lurjabe handienek dutela eta kasu gehienetan lur horiek haiek lantzen ez dituztela (langile esplotatuek baizik) argiago ulertuko litzake horrela. Izan ere, behin interesa eman dioten zuhaitz espezie horiek bere hazkundera iritsitakoan guzti guztiak botako dira, arraseko mozketa bidez, eta lur zorua babesgabe utzi eta lur galera handiak sortu. Prozesu hori eta bioaniztasun galera ederki azaldu ditu Aranzadiko Arturo Elosegik plazaratutako ikerketak.
Lurra maite duenak ez dio tratu txarrik ematen, eta milaka urteetan sortutako lurzorua mantentzen eta handitzen ahaleginduko da. Alderantziz egiten du epe laburreko mozkinak nahi dituenak, bere eskuetara iritsi den ondasuna xahutu eta ondorengoei lur txirotua uzten die.
Bestalde, asko harritzen nau (inozoa ni) sektorearen zati bat ordezkatzen duten bi euskal sindikatu lurjabe egurzaleekin bat egiten ikusteak. Hobe lukete (eta ez diet halakorik entzun) sektorean dabiltzan langileen lan baldintza gogorrak salatuko balituzte, eta horien eskubideak defendatu. Ez al digute esaten ba, beraiek zaintzen dutela paisaia, natura eta finean bizitza sostengatzen dutela? Kasu honetan behintzat, kontrako jarduerak defendatzen ari dira, diruzalekeria txertatua daramaten jabe handiekin lerrokatuta.
Ustezko kalteei buruz, zera bururatu zait: ikusirik ustiaketa industrialak zer kalte sortzen ari diren gure mendietan, hobe dela landaketa mota horiek ahalik eta lasterren kendu eta mendez mende bertara egokitutako landaretza anitzarekin ordezkatzen badira, edo naturari bere berreskuratze lana bakean egiten uzten badiogu. Zenbat eta hektarea gehiagotan horrelako jarduerak egin, orduan eta errazago bermatuko da ondasun natural eta kolektiboaren iraupena, nahiz eta poltsiko bete batzuk kaltetu.
Ez al diogu ba interes orokorrari erreparatu behar? Bada, horretarako, lurra gaizki zaintzen duenari kendu egin beharko zaio.
Olatz Loinaz Lizaso, biologoa eta basozalea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]