Baskoien beste herrixka baten aztarnak aurkitu dituzte Nafarroan eta AHTren lanek suntsitu ditzaketela salatu dute
Muru Artederreta herrian, Murugain izeneko muinoan, Burdin Aroko herrixka baten horma agerian geratu da, AHTren lanentzako laginak hartzen ari zirela. Bizilagunen hango elkarteak salatu du trenarentzako tunel baten ahoa eraikitzeak harresiaren zati bat suntsituko lukeela.
Nafarroan baskoiena izan daitekeen beste herrixka baten aztarnak agertu dira Muru Artederreta herrian, Noain eta Tafalla artean. Murugain izeneko gainean zegoen herrixkaren harresia geratu da agerian, hortik igaro behar den AHTren lanentzako aldez aurretiko zundaketak egiten ari zirela.
Hezurrak, Burdin Aroko zeramika zatiak eta erromatar garaiko 'terra sigillata' eta 'tégula' edo teilak ere agertu dira
Zehazki, muinoaren hegoaldean egin dituzte lagin arkeologikoak, AHTren lanak laster hastear direlako. Toki horretan, makroazpiegituraren tunel batentzako ahoa eraiki nahi dute, eta Muru Artederretako Lagunek elkarteak salatu du harresiaren zati bat suntsitu dezaketela obrek.
Elkarte horrek bere Facebook kontuan ohar bidez jaso duenez, Murugainen egin diren lagin ugarietan, hezurrak, Burdin Aroko zeramika zatiak eta erromatar garaiko terra sigillata-zko piezak eta tégula edo teilak agertu dira: "Ondorioztatu dezakegu herrixkan denbora luzez bizi izan zirela", azaldu dute bizilagunek.
Eskatu dute AHTren tunelaren ahoa aurrerago egitea, harresiaren zati hori suntsitzea saihesteko, baita lan arkelogikoak zabaltzea ere, ingurune guztia ikertu eta ondarea galdu ez dadin.
Irulegiren antzera
Murugain muino batean dago, eta bere izenak adierazten duen moduan –ez da Euskal Herrian izen horrekin edo antzekoarekin aztarna arkeologikoak agertu diren toki bakarra–, defentsarako balio zuen. "Halako kokalekuen ezaugarri guztiak dauzka, puntu estrategiko eta soildu batean dago eta hainbat kilometrotara kontrolatu daiteke eremua. Halako zerbait gertatzen da Irulegin", azaldu dute.
Ziurtatu dutenez, Murugaingoa Nafarroan ondoen kontserbaturiko Burdin Aroko herrixketako bat da, baina oraindik ez dituzte indusketak egin. "Salbatu dezagun Muru!" dio sareetan zabaldu duten leloak.
Tebas-Muru Artederretako Udaletik jakinarazi dute Adifeko teknikariak haiekin harremanetan jarri direla, eta azaldu dietenez oraindik azaleko laginak baino ez dituzte hartu, "gehiago sakondu beharko dute azaltzen dena baloratzeko", irakur daiteke Diario de Navarra-n.
Inguruko udalerriak kezkatuta azpiegiturekin
Ez da lehen aldia AHTren lanek ondare arkeologikoari eragiten diena. Hegoalderago, Tafallan, erromatar garaiko castellum bat agertu zen Gariposako aztarnategian obrak egiten hasi zirenean eta azpiegituraren ibilbidea aldatu behar izan zuten ondorioz.
Bestetik, Tebas-Muru Artederretako eta Nafarroa erdialdeko beste hainbat udalerritako alkateek joan den urtean salatu zuten AHTren ondorioz desjabetze ugari jasaten ari direla, batez ere hondakindegiak eraikitzeko, eta azpiegitura horren eta beste batzuen ondorioz, hala nola zentral eolikoak eta autobideak, herri horietako nekazal lurrak, lanpostuak eta ondarea arriskuan daudela.
Etiopia, 1974ko azaroaren 24a. Lucy-ren hezurdura aurkitu zuten Hadarren, giza arbasoen arrasto zaharrenetakoa. Australopithecus afarensis espezieko hominidoak 3,2 eta 3,5 milioi urteren artean ditu.
Homo espezieen arbasotzat jo zuten orduan, gu guztion amatzat. Mende erdi... [+]
Normandiako erromatar garaiko aztarnategi batean lanean ari zirela, arkeologia ikasle batzuek aurkikuntza bitxia egin dute berriki: buztinezko eltze baten barruan kristalezko flasko txiki bat topatu zuten, XIX. mendean emakumeek lurrina eramateko erabili ohi zuten... [+]
Yamagata unibertsitateko Masato Sakai arkeologo japoniarra buru duen ikerlari talde batek geoglifo ugari aurkitu berri ditu Nazcako basamortuan (Peru). Guztira 303 geoglifo topatu dituzte, orain arte ezagutzen zen geoglifo kopurua ia bikoiztuta. Horretarako adimen artifiziala... [+]
Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]
Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.
Mexikoko Coahuila basamortuan, Bilbaoko dunak izeneko parajean, giza eskeleto baten arrastoak topatu dituzte. Arkeologoek aztertu ondoren, ondorioztatu dute 950-1250 urte artekoak direla eta Candelariako kulturarekin lotuta daudela.
Aurkikuntza berri pozgarria izan da... [+]
Arabako aztarnategi arkeologikoaren ondoan 280 metro luze eta 72 metro zabal dituen egitura ezkutatzen da soroen azpian. Arkikus enpresak drone bidezko kartografia teknika bereziak erabilita egin du aurkikuntza. Euskal Herrian ez da halako besterik eta Tarraco edo Calagurris... [+]
Aurtengo neguan INRAPeko (Ikerketa Arkeologiko Prebentiboen Institutu Nazionala) arkeologoek nekropoli berezia aurkitu dute Auxerreko (Frantziako Estatua) erdigune historikoan: haur jaioberrientzako edo hilda jaiotako haurrentzako erromatar garaiko hilerria. K.o. I. eta... [+]
El Villar aztarnategian 2017an aurkituriko mosaiko erromatar handia zaharberritu eta ikusgai jarri dute Ablitasko kultur etxean. IV. mendeko villa edo etxaldeak 40.000 metro koadro ditu eta oso-osorik dagoela uste dute arkeologoek, nahiz eta zati txiki bat baino ez duten... [+]
Duela bi urte, Edgard Camarós arkeologo katalanak bi giza garezur eta "Minbizia?" zioen txartel bat topatu zituen kartoizko kaxa baten barruan, Cambridgeko Unibertsitatean. Garezurrak Gizatik zetozten, Egiptotik eta berriki Frontiers in Medicine aldizkarian... [+]
York (Ingalaterra), K.o. II. mendea. Eboracum erromatar hirian hainbat egitura eta etxe eraiki zituzten. Besteak beste, egungo Wellington Rowen harrizko eraikin bat egin zuten eta Queen’s Hotela dagoen tokitik igarotzen zen harresian arku bat jarri zuten. Bi aztarnategiak... [+]