Baserritar-okinak gari barietate zaharrak biziberritzen
Gipuzkoako hiru baserriren arteko elkarlanetik sortu zen iaz Hazitik Ogira proiektua. Errezilgo Irure Txiki eta Solaka baserriak eta Eibarko Sosola daude ekimenaren atzean, Leartiker elikagaien-teknologia zentroarekin batera. Zein den asmoa? Bertako gari barietate zaharrak berreskuratzea, biderkatzea eta lehengo maneran ogia egiten hastea. “Gure ogiari eta egiten dugun lanari balioa emateko beste modu bat da proiektu hau”, dio Edurne Agirre Bengoetxea Irure Txikiko kideak.
Okina edo baserritar-okina? Horixe galdetzen zioten behin eta berriz Agirreri Bretainiako okinek, Biolur elkarteko okin-taldearekin hara egin zuen bidaian. Inguru haietan okin gehienak baserritar ziren aldi berean, eta beren garia egiten zuten. Han ikusitakoarekin piztu zitzaion Agirreri garia ekoizten hasteko gogoa. “Barietate desberdinak hartu eta dena nahastuta ereiten zuten han, eta nahasketa horietako bat ekarri genuen hona”, gogoratzen du. Diru-laguntza bati esker, Errezilen lursail bat alokatu eta gari hura egiten hasi ziren proiektuko hiru baserriak.
“Urtero gure garia egiten segitu dugu ordutik. Erostea kasik errentagarriago atera liteke, baina emozioz ari gara honetan, eta horrela jarraitzen dugu”, dio. Okintzaren prozesu osoa haien esku izanda, ogiaren beraren inguruan gehiago ikasi dutela eta nekazarienganako begirada aldatu zaiela dio. “Konturatu gara zein arazo eta zailtasun dituzten, jarduera honetan gauzak ez direla ‘ez zait gustatzen eta kito’”. Irina egiteko harrizko errotak dituzte baserrietan, eta haiek ekoitzitakoaz gain, produkzioa osatzeko inguruko nekazariei ere erosten diete garia. Aurretik, hori bai, laginekin ogi-probak egiten dituzte, bakoitzaren ezaugarriak aztertzeko eta balekoak zeintzuk diren eta zeintzuk ez ikusteko.
Garai bateko ogiaren bila
“Gluten gutxi zuten lehengo gari barietateek, eta ogiak hainbeste harrotzen ez baziren ere, zaporez hobeak ziren”, Agirreren ustez. Baina, zer gertatu da ogi-industriarekin azken urteetan? Gluten askoko irin motak nagusitu direla, ogiak harro-harro ateratzen direlako. “Gu beti saiatu izan gara barietate ez hain modernoak erabiltzen, ez baitzaigu interesatzen gluten kantitate handiko ogiak izatea”, dio okinak. Hori horrela, Leartikerrek erronka berria proposatu zien proiektuko hiru baserriei: zergatik ez berreskuratu garai bateko bertako barietateak, eta horiekin egin ogia?
Neiker Nekazaritzako Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundearen bidez lortu zituzten hamarkadetan Madrilgo hazien banku batean lozorroan egondako Gipuzkoako zazpi gari barietate zahar. Bakoitzetik eskukada bana eman zieten, 300 bat gramo, eta Neikerren eta baserrietan erein zituzten biderkatzeko asmoz. Urtea kaxkarra izan da eta ez zaie nahi adina atera, baina behintzat, Sosolan hiru bat kilo eta Neikerren 12 inguru lortu dituzte. “Azaroan eginen dugu entsegua gari horiekin, eta ikusiko dugu zer ateratzen den hortik”, iragarri du Agirrek. Urtetik urtera biderkatzea eta horiekin geroz eta ogi gehiago egitea da asmoa. “Garai bateko ogiaren antza edukiko dute!”.
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]