“Bangladesh-eko sarraskitik hiru urte igaro dira, eta hemen ez da ezer aldatu”
2013ko apirilean, 1.100 langile baino gehiago hil ziren Blangadesh-eko arropa enpresa batean. Benettonek, El Corte Inglesek, Mangok eta Primarkek azpikontratutako langileak ziren. Hiru urte igaro dira sarraskitik, eta Juan Hernandez Zubizarretak eta Pedro Ramirok LaMarea.es hedabidean idatzitako artikuluan salatu dute multinazionalen jarduna kontrolatzen duen mekanismo eraginkorrik ez dela sortu oraindik.
Multinazionalen jardunaren inguruko legez besteko proposamena onartu berri du Espainiako Kongresuak. Podemosen taldeak bultzatuta, alderdi politiko guztiek, PPk izan ezik, babestu dute testua. “Multinazionalak dira giza-eskubideen urraketen erantzule nagusiak. Krimen horiek ez dira zigortzen nazioarteko zuzenbidean eta politiketan dauden hutsuneen ondorioz eta sistema judizialean dagoen ustelkeriagatik”.
Testu horren bidez, Espainiako Gobernuari eskatu diote enpresa multinazionalen jardunean eragin juridiko zuzena izango duen tresna sortzearen alde ager dadila, eta babes dezala Nazio Batuen Erakundeko (NBE) Giza Eskubideen Batzordeko lan-taldea, baita bertan parte har dezala ere.
Urte askotan luzatu den eztabaida
70eko hamarkadaren hasieran, NBEko Batzar Orokorrak babestu egin zuen Salvador Allenderen diskurtsoa: “Nazioarteko komunitateak ez du onartzen kapitalismoaren interesen menpe dagoen nazioarteko zuzenbidearen interpretaziorik".
XXI. mendearen hasieran, ordea, Ban Ki-Moon NBEko idazkari nagusiak “kapitalismo inklusiborako” deia egin zuen: “Gobernuek, jendarteak eta sektore pribatuak batera egin behar dute lan munduko ongizatearen alde”.
2013ko urtarrilean, Espainiako Estatuko Giza Eskubideen Bulegoak eztabaida prozesua jarri zuen martxan. Elkarte sozialekin, sindikatuekin eta enpresariekin bildu ziren multinazionaletan giza eskubideak errespetatzeko plan bat egiteko. Urte eta erdi geroago, Giza Eskubideen eta enpresen gaineko plana sortu zuten. Bi urte igaro dira ordutik, eta Espainiako Kongresuak ez du onartu oraindik.
2014ko ekainean NBEk onartu zuen gobernuarteko lan-talde bat eratzea multinazionalen jarduna erregulatuko duen instrumentu juridikoa sortzeko. 26/9 erresoluzioa da lan-talde horren emaitza, eta NBEko Giza Eskubideen Batzordeak onartu zuen. AEBek, Europar Batasunak, Kanadak eta Japoniak aurka bozkatu zuten, eta mundu osoko 600 elkartek baino gehiagok babestu zuten.
2016ko urrian, gobernuarteko lan-taldearen bigarren batzarra egingo da, eta bertan ikusiko da ea gobernuek erakusten duten langileen giza-eskubideak errespetatzeko tresna eraginkorrak sortzeko borondate politiko errealik.
Marka historikoak hautsi dituzte bi enpresek 2023an: Mercadonak lehen aldiz lortu du 1.000 milioi euroko irabaziak gainditzea.
Erabili eta bota. Abiadura handiko modak saltokiak eta etxeetako postontziak bete ditu aspaldion, fast fashion ere esaten zaio. Baina azkarretik baino inozotik gehiago du: lan prekarioarekin hondakin mordoa sortzeaz gain, arropa garraiatzen fuel-olio kopuru izugarriak erretzen... [+]
Santo Tomas eguna baliatuz txerriaren zozketaren parodia egin dute langileek kalejiran. Inditexek 20 saltoki itxi nahi ditu Hego Euskal Herrian, abian duen digitalizazio prozesuaren lehen fasean. Berria-k argitaratu duenez, apirilerako zazpi saltoki nahi ditu itxita enpresa... [+]
Rui-Ning eta Huabo Times lantegietako langileek gutun bat bidali diote Inditexen sortzaileari. Sindikatuen aurkako errepresaliak salatzen dituzte, COVID-19aren pandemiaren aitzakian.
Mango eta Zara arropa ekoizleen Myanmarren dituzten lantegietako langileek salatu dute koronabirusa dela eta sindikatutako kideak kaleratu dituztela, eta ez sindikalak mantendu. Penn Stateko Unibertsitateko Munduko Langileen Eskubideen Zentroak gehitu du enpresak hainbat eskari... [+]
Protestak abiatu dituzte Gipuzkoan Zara dendetako langile ugarik, lan baldintza prekarioak salatzeko. Inditex ez dago prest hitz egiteko opor egunez, lanaldiaz, ordutegiaz eta larunbatak libratzeaz, besteak beste. Amancio Ortega da jabea, munduko seigarren pertsonarik aberatsena... [+]
Turkiako Bravo enpresak Zararentzat lan egin ohi zuen, orain ordea, enpresa itxi eta azken hiru soldatak ez dizkiete ordaindu langileei. Langileek aldarrikapenak arropetako etiketetara eraman dituzte.
Changing Markets Foundationek argitaratu duen informe batek Inditex eta H&M multinazionalek erosten duten biskosa Asiako fabrika kutsakorretatik datorrela erakusten du. Ekologistak Martxanek hori salatu eta neurriak eskatu dizkie instituzioei.
Rebecca Gallagher gazte galestarra zur eta lur gelditu zen Primark dendan erosi zuen 12 euroko soinekoa garbitzeko jarraibideak irakurtzen hasi zenean.
“Pakistanen ume bat erostea oso merkea da eta behin hori eginda, nahi duzuna egin dezakezu harekin. Horregatik beti diot Zara, Mango, Ikea edo H&M bezalako enpresetan ez erosteko, ematen diezun diruarekin, haiek 5 esklabo gehiago erosten dituztelako”.
Hilabeteak daramatzate protesta egiten New Yorkeko Zarako langileek, soldata altuagoak, ordutegi hobeak eta lanaldi osoko kontratu gehiago eskatzen.
Europako aberatsenen mapa egin du Reddit webguneko Molehole erabiltzaileak. Estatu bakoitzeko aberatsena eta haren ondasunak kalkulatu ditu, Europa Press eta Forbeseko datuak hartuz. Amancio Ortega Inditex-eko jabea eta Espainiako Estatuko pertsonarik aberatsena da, askogatik,... [+]