Baionako epaileei gutuna: “Justizia euskararentzat!”
Baionako auzitegi judizialeko epaile andere-jaunak, agur:
Euskaltzale batzuek, euskarak frantses estatuko agintariengandik pairatzen duen tratamendu bidegabea salatzeko egin genituen ekintza batzuetan esku hartzeagatik, martxoan Baionan epaitu ninduzuen. Epaiketa hasieran, euskaraz deklaratu nahi nuela adierazi nizuen. Prokuradorea horren aurka agertu zen, haren iritziz frantsesez ongi hitz egiten nuelako, euskaraz deklaratzen banuen epaiketa itzulpenagatik luzatuko zuelako eta frantses Konstituzioaren arabera euskaraz deklaratzea debekatu behar zitzaidalako.
Prokuradorearen iritziak segituz, epaile nagusiak euskaraz deklaratzea ukatu zidan. Orduan, zergatik euskaraz deklaratu nahi nuen frantsesez azaltzen hasi nintzaion. Berehala hitza moztu zidan eta ez ninduen utzi azalpenak ematen.
Epailearen jarrera bidegabe horrek, epaiketa bera bidegabea zela hasieratik agerian uzten zuen. Hain zuzen, nola epaile batek euskarak pairatzen duen tratamendu bidegabea salatzeko euskaltzaleek egindako ekintzak zuzentasunez epaitzen ahal ditu, epaile horrek euskarari tratamendu bidegabea ematen badio? Frantsesaren arazoan Euskal Herrian, epaileak epaile eta arazo zarete.
Horiek hola, epaiketa bidegabe horretan ez esku hartzea erabaki nuen eta epaitegitik atera nintzen. Epaileak mintzatzen utzi baninduen, onetsi zituen prokuradorearen iritziak ez zirela justifikazio zuzenak adieraziko nion.
Euskaraz deklaratzeak epaiketa itzulpenagatik luzatuko lukeela? Euskara ulertzen ez dutenek lukete epaiketa luzatuko! Euskara ulertzen ez duzuen prokuradore eta epaileak, euskara ikasten laguntzen ahal zaituztegu
Hain zuzen, euskaraz gain frantsesa menperatzeak ez du euskaraz deklaratzea debekatzea zilegi egiten. Frantsesez eta gazteleraz usu hitz egiten dut, bi hizkuntza horiek biziki maite ditut, baina euskaldunok Euskal Herrian Euskaraz bizitzeko zilegitasuna badugu.
Euskaraz deklaratzeak epaiketa itzulpenagatik luzatuko lukeela? Euskara ulertzen ez dutenek lukete epaiketa luzatuko! Euskara ulertzen ez duzuen prokuradore eta epaileak, euskara ikasten laguntzen ahal zaituztegu.
Frantses Konstituzioak euskaldunoi euskaraz deklaratzea debekatzen baldin badigu, Konstituzio bidegabea, gizatasunik gabekoa eta hizkuntza hiltzailea da, eta epaileek desobeditu behar diozue.
Epaitegitik atera nintzen, beraz, eta epaiketa segitu zenuten, zilegitasunik gabe, epaiketa batean akusatuak deklaratzeko aukera ukan behar baitu, eta aukera hori ukatu zenidaten. Salaketa ekintzak zergatik egin genituen azaltzea ukatu zenidaten. Eta bidegabeki gogorki kondenatu ninduzuen: hilabete bat presondegi atzerapenarekin eta 500 euroko isuna.
Ikasleei baxoa euskaraz pasatzea debekatzen zaiela salatzeko, joan den maiatzaren 17an bost euskaltzalek Baionako Suprefeturaren kanpoko horman “Geldi euskara zapaltzea” idatzi genuen.
2022 eta 2023an, euskarari lehentasuna ematea eskatzeko, hainbat euskaltzalek, Nafarroa Behereko hamaika herritan bide seinale erdaldunak kendu eta Portugaleteko Bizkaia Zubiaren ondora eraman genituen. Unescok zubi hori Gizateriaren Ondare Kultural izendatu zuen. Ekintzaile euskaltzaleek, euskara, munduko gainerateko hizkuntza guziekin, gizateriaren ondare kulturala dela adierazi genuen; frantziar eta espainiar estatuen agintariek euskara zapaltzen dutela eta egoera horren aitzinean Unesco mutu egoten dela salatu genuen ere.
Ekintza horietan esku hartzeagatik, irailaren 10ean Baionan epaituko nauzue. Epaiketa honetan ere euskaraz deklaratzeko asmoa dut. Hizkuntzen aniztasunaren edertasunarentzat, eta justizia euskararentzat gauzatzeko, euskaraz deklaratzea utz iezadazue.
Epaile andere-jaunak, har itzazue nire agur zintzoak.
Behorlegin, 2024ko agorrilaren 27an.
Gorka Roca Torre, Euskal Herrian Euskaraz taldeko kidea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Gaur, urtarrilak 21, gure oraintsuko historiaren efemeride interesgarri bat gogora ekartzeko eta hari buruz hausnartzeko eguna dugu. 50 urte bete dira Potasas de Navarra enpresako 47 langilek itxialdia amaitu zutenetik. Hamabost egun iraun zuen itxialdi horrek eta greba orokorra... [+]
Duela aste pare bat Norvegiako zenbait datu plazaratu ziren. Ipar Europako herrialde hartan auto elektrikoak nagusitu dira, eta Tesla marka dute salduena; energia birziklagarriaz sortutakoa omen da han kontsumitzen denaren %90. Aldiz, Norvegiako enpresa publikoek ez dute inolako... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]
PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]
Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]