‘Bagare’: euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserkiak 50 urte
1974ko abenduan sortu zuten Bagare kanta Gontzal Mendibil zeanuriarrak eta Bittor Kapanagak, haren Olaetako (Aramaio) baserrian. Euskararen eta euskal nortasunaren aldeko ereserki bilakatu zen gerora.
"Bittor Kapanaga gizon jakintsua zen, pentsalaria, filosofoa, itzultzailea eta euskararen ikertzailea; Sarrionandiak, bertsolariek, Amurizak eta nik Sokrates euskalduna deitzen genion", kontatu du Gontzal Mendibilek, Deia-ko kazetari Andrés Porterok egindako elkarrizketan. "Santamañako jaietan (Otxandion) ezagutu nuen, 1974an. Hangoa zen bera. Hurbildu egin zitzaidan, eta abestien letrak nork idazten zizkidan galdetu. Bakarren bat egitea proposatu zidan, Xeberri edota Hertzainak taldearentzat egin bezala".
Handik aurrera, Mendibil hainbatetan izan zen Kapanagaren baserrian, eta enkontru horietako batean 'Bagare' sortu zen, "askatasunaren eta euskararen aldeko gure borrokatik abiatuta", Mendibilen hitzetan. "Bittorrek beti esaten zuen euskarak Araban bizirauten bazuen, betiko biziraungo zuela. Gainera, garai hartan ez zen lurralde batere nazionalista. Ikusi, beraz, egoera nola irauli den. Gogoan dut arkumetxoa jaio zela egun horretan, eta bizitzaz hasi ginen hizketan. Bi minutura animalia zutik zegoen jada, gizakiak urtebete behar duenean. Horri buruz hitz egiten hasi, naturaz, euskalkiez... eta 'Araban bagare, Gipuzkun bagera, Xiberun bagire ta bizkaian bagara... guztiok gara euskaldun' abestia sortu zen. Gaua zen, nik gitarra neukan...
Mendibilek ez du gogoan jendaurrean noiz kantatu zuen pieza hori lehenbizikoz. "Mairuelegorretako eskoletan eskaini genuen kantaldi jendetsu bat dut gogoan. Laboak, Lertxundik eta Letek ere kantatu zuten bertan. Sekulakoa izan zen, jendeak abestia [Bagare] kantatzen zuen, ereserkia bailitzan sentitzen zuten, nahiz eta oraindik grabaturik ez zegoen. 1975ean grabatu zuen Mendibilek, Xeberri eta beste musikari batzuekin batera, Zaurietatik dario diskorako.
"Frankismoaren amaiera zen", dio Mendibilek, 1974koak gogoan. "Kantak gure nortasunaz hitz egiten zuen, euskaraz, Euskadi askatzeaz. Garai hartan kontzertu ugari ematen genituen, nahiz eta oraindik ez nengoen Xeberrirekin. Otxandion bakarka jo nuen, hortaz gogoratzen naiz. Garai hartan Ez Dok Amairu moduko zerbait sortu nahi izan genuen Bizkaian, euskal kantugintzari bultzada emateko".
Bittor Kapanaga: "Gipuzkera zen Jainkoaren hizkuntza, eta Jainkoaren hizkuntza beti da sakratua"
2011n hil zen Bittor Kapanaga Elorza euskaltzale eta idazlea. 2005ean hari egindako elkarrizketa plazaratu zuen ARGIAk (2008. zenbakian), euskalkien errealitatea ardatz hartuta. Kapanagak kontatu zuen Baionako batzar batean "gare" proposatu zuela baturako aditz forma gisa. "Gabriel Arestik eta nik baiezko botoa eman genuen, baina beste guztiek ezezkoa. Badakizu: gipuzkera zen Jainkoaren hizkuntza, eta Jainkoaren hizkuntza beti da sakratua. Jainkoak sortu egiten dira, eta, sortzen ez badira, sortu egiten ditugu. Hemen ere egon dira Jainko faltsuak, eta bat, argi esateko, Mitxelena izan zen. Euskara ez zuen ondo ezagutzen: latina maite eta latina bizi zuen".
Milaka lagun elkartu dira Hatortxu Rock elkartasun jaialdiaren azken aurreko edizioan. Euskal preso politikoen senideei babesa eta sostengua emateko sortutako jaialdiak agur esanen du 2025ko udan Lakuntzan eginen den azken edizioarekin. Sakabanaketarekin amaitzea lortu bada ere,... [+]
Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]
Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.
Antolatzaileek iragarri dutenez, ohiko jaialdia eginen dute abenduaren 28an eta 2025eko uztailean lau eguneko jaialdi berezi baten bidez agurtuko dute behin betiko jendea, "erreminta berriei bide emateko". Orotara, hamazazpi taldek eskainiko dute kontzertua larunbatean.
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023
-------------------------------------------------
Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]
TU-K
Non: Ahotsenean (Plateruena, Durango)
Noiz: Abenduaren 8an
-----------------------------------------
Bufandak, aterkiak eta begi-zuloak ditu abenduaren 8ak Durangon. Azokaren azken egunari igande eguerdia eta negu giro sarkorra gehitu zaizkio eta erdi hutsik daude... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Pucciniren Il Trittico
Nork: Nafarroako Orkestra Sinfonikoak eta Bilboko Opera Abesbatzak.
Eszena zuzendaria: Paco Azorín.
Bakarlariak: C. Álvarez, A. Blancas, M. Berti, C. Isotton, K. Mattila, A. Ibarra, S. Esparza eta I. Hotea.
Non: Bilboko Euskalduna... [+]
Anari + Belako
Noiz: abenduaren 5ean.
Non: Iruñeko Zentral aretoan.
-----------------------------------------------
Gogoan dut Erasmuseko lehenengo hilabetean ikusi nituela aurreneko aldiz Belakokoak zuzenean. Ez nintzen haiek ikustera joan, azkenean bertan behera... [+]
Nick Linbött
Nick Linbött
Kaset ekoizpenak, 2024
------------------------------------------------
Komiki jantzi vintage-arekin, rock-and-rollaren hastapenaren eta Gerra Hotzaren bizipenak bete-betean bizi izan zituzten belaunaldiko pertsonaia batzuen akorduan,... [+]
Astelehenean Manbij hiria hartu du Turkiaren babesa duen SNA Siriako Armada Nazionalak. Kurduen iraultzaren erreferente nagusia da Kobane, bertan garaitu zuten Estatu Islamikoa taldea orain zortzi urte, Rojavako Iraultzari hasiera emanez.
Iruñeko Baluarten, ostegunean, Israelgo ereserki nazionalaren orkestrako bertsioaren egilearen pieza bat jotzear zirela aurretik zutik jarri eta aretoa utzi du publikoaren zati handi batek. Ereserki horrek “okupazio sionistari” gorazarre egiten diola kritikatu... [+]