Heldu den abenduaren 15ean 36 urte beteko ditu "Vascuencearen Legeak”. 36 urte Nafarroa Garaia hiru eremutan bereizi zutenetik. 36 urte gure hizkuntza eskubideak hiru eremutan banatu zituztenetik. Euskaraz bizitzea eremu zehatz bati lotutako aukera balitz bezala.
Ordutik hona, euskaldunok ofizialtasun osoz baztertuak gara lurraldearen zatirik handienean. Vianan, Azkoienen edo Fustiñanan jaiotzeagatik, euskara existituko ez balitz bezala bizitzera kondenatuta gaude. Auritzen, Altsasun edo Beran ez dugu bermatuta administrazioan edo osasun etxean euskaraz aritu ahal izatea. Eta zer esanik ez Iruñean, Tafallan edo Zangotzan. Eremu administratibo bakarrean hiritarrek legez eskubide gehiago edo gutxiago dauzkate unean dauden tokiaren arabera. Injustizia da lege hori non, eta Nafarroa Garaian. Berezko hizkuntza euskara duen Nafarroa Garaian, besteak beste, Irulegiko eskuak argi erakutsi digunez. Lingua Navarrorum.
Euskararen eta euskaldunon aurkako hizkuntza politika planifikatua da. Izan ere, lege horren bidez euskararen normalizazioa ekidin nahi da eta bere mendekotasun egoera iraunarazi. 2015ean Nafarroako Gobernuaren aldaketa gertatu zenetik, azken bi legegintzaldiak hainbat eremutan bestelako politikak jorratzen hastekoak izan dira. Euskararen normalizazioari dagokionean, aldiz, hoberako aldaketa batzuk gertatu bai, baina horiek oso mugatuak izan dira. Euskalduntzearen aldeko neurri txiki batzuk ezagutu ditugun arren, zenbait gaitan atzera pausuak ere ikusi ditugu, eta euskalduntzeak aurrera egin dezan oztopo nagusia den zonifikazioa gainditzeko borondaterik ez dute izan azken bi gobernuetan egon diren alderdiek zein gobernu horiek sostengatu dituztenek. Horiek, kontzienteki erabaki dute zonifikazioaren gaia tiraderan uztea.
Egoera honek ezin du horrela jarraitu. Hori horrela izanda, 2023an hasiko den legegintzaldia izan behar da hizkuntza-eskubideen bermean egiturazko aldaketa sakonak gauzatzekoa. Hirugarren legegintzaldi batez, euskara eta euskaldunak ezin gara zokoratuak izan. Beste lau urtez euskaldunak bigarren mailako nafar izaten jarraitzea ezin dugu onartu. Alderdi euskaltzale eta aurrerakoi horiek zonifikazioaren injustiziari jarraipena emateko prest al daude? Euskaltzaleok, behintzat, ez. Aski da. Bada euskaldunon hizkuntza-eskubideak errespetatzeko ordua. Lurralde osoan hizkuntza-eskubideen aitortza bermatuko duen lege berria behar dugu, euskara Nafarroa Garai osoan ofizial egingo duena. Justizia sozialaz ari gara.
Euskaraz bizitzera eta dagokiguna aldarrikatzera dei egin nahi diegu euskaldun guztiei. Herritarron aktibazioak bakarrik lor dezake eta gaur egungo lege baztertzailea deuseztatzea. Horrela bada, abenduaren 15ean, 19:00etan, Nafarroako Parlamentuaren aurrean elkartuko gara. Bada garaia, euskara ofiziala eta kitto!
Haizea Ramirez de Alda eta Sugoi Etxarri, EHE elkarteko kideak
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Gure eskubideak, gure etorkizuna, orain! lelopean, Giza Eskubideen Nazioarteko Egunak 76 urteetako ondarea ospatzen du. Egunak mundu baketsuagoa, berdinzaleagoa eta jasangarriagoa eraikitzearen alde egitea du xede. Hala ere, aurrerapenak ospatzen diren bitartean, babesturik... [+]
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]