Goiz gorri euritsu, arrats gorri haizetsu. Aramaion trenarekin nahikoa ez eta, laster, eolikoak jarriko dituzte, mendiak txikituta. Erreka haizeak (Gasteiztik datorrenak, alegia) bide beretik eramango gaitu: errekara. Azpiegiturak bai, nahi beste, baina arreta soziosanitariorik (oinarrizko eskubiderik), ez: aurten, berbarako, Aramaio bost astez egon da medikurik gabe. Antzerako egoera bizi dute Euskal Herriko hainbat herri txikik, non askotan ez dagoen medikurik edo erizainik. Aipagarria da horietako asko euskararen arnasguneak direla, UEMAko kideak, alegia. Medikurik ezean, beste herrietara jo beharko dute dagokien arreta jasotzera, sarri gazteleraz.

Euskal Herriko herri guztietan medikua eta erizaina egotea oinarrizko eskubidea izanik, esan beharra dago ez dela nahikoa horiekin soilik. Prozedura administratiboak askotarikoak eta asko dira, eta ez da euren eginkizuna horiek egitea. Pazienteei laguntzeko, hitzorduak antolatzeko, argibideak emateko, etab. administrari bat ere beharrezkoa da. Oinarrizko lan talde honi (administrariak, erizainak eta medikuak osatzen dutena, alegia), mikrotaldea deitzen zaio, eta eredu horren aldeko apustua egin du Osakidetzak. Zoritxarrez, herri askotan ez da horrela gertatzen eta Aramaion, adibidez, ez dago administraririk, pazienteen eta langileen kalterako.

Arreta soziosanitarioa ez da osasun-langileen esparruan amaitzen. Gure gizarteak bizi duen aldaketa soziodemografikoa, zahartzaroa eta mendekotasun egoerak bistakoak dira. Arreta soziosanitario osoa eta bateratua beharrezkoa da eta, horretarako, gizarte-langileak, erizainak, medikuak, administrariak eta botikariak elkarrekin lan egitea ezinbestekoa bilakatu da. Elkarrekin eta, ahal bada, toki berean. Eta Aramaion hori ezinezkoa da, osasun zentro berri bat ez bada egiten. Kontuan hartu beharko litzateke horrelako osasun etxe batek mediku egoiliarrei prestakuntza eskaintzeko aukera ere ematen duela, hau da: familia medikuntzako espezialitatea egin nahi dutenei aukera egokia eskain diezaiekeela. Gaur egun, guztiz beharrezkoa EAEn eta Nafarroan.

Aramaiok esfortzu handia egin du besteen onerako: Abiadura Handiko Trena, EAEko hiriburuak lotuko dituena, bertatik pasatzen da, ingurunea goitik behera aldatuta. Parke eolikoa ere abiaraziko da, Aramaioko mendiak txikituko dituena. Ez da, beraz, horrenbesterako, ganorazko arreta soziosanitarioa eskatzea osasun etxe batean.

Eredu hori Euskal Herriko herri txiki guztietan aplikagarria dela esan daiteke: gizarte-langileak, administrariak, botikariak, erizainak eta medikuak batera eta elkarrekin lan egitea. Herri txikien sustapenerako estrategikoa dela ere esan daiteke. Izan ere, zerbitzurik gabeko herriek aurrera egitea zaila da.

Bide batez: bertan egiten dugun langileak euskaldunak gara eta horrek ahalbidetzen du euskara lan hizkuntza izatea. Hizkuntzaren gaia ez da nolanahikoa, eta eredu hau ezartzea estrategikoa izan daiteke UEMAko herrietan: arreta soziosanitario osoa eta bateratua, batetik euskaraz (erabiltzaileentzat euskarazko zerbitzuak, alegia) eta bestetik, lan hizkuntza euskara izango duena. Euskararen arnasguneak, baita osasun arloan ere. Hau da, beraz, hemen proposatzen dena: arreta soziosanitario osoa eta bateratua herri txikietan, tokian tokiko hizkuntzan. Aramaion, adibidez. Gure politikariek kontuan hartuko dutelakoan.

Aitor Montes Lasarte, Aramaioko medikua