Patricia Tornero Vidal duela hamabost urte etorri zen Valentziatik, abeltzaintza ikasketak egitera eta Erratzun bizi da geroztik: "Argi nuen eskala txikiko proiektu bat nahi nuela" dio. Egun Baigorriko bizilagun bati behi esnea erosten dio eta horrekin eta etxeko hiru behietatik ateratzen duenarekin egiten du gazta urdina. Salmenta zuzenaren bidez banatzen ditu bere produktuak.
Patricia Tornero Vidal valentziar baztandartuaren proiektua da Erratzuko Pittika gasnategia. Urte eta erdi eskaseko ibilbidea izan arren, aurretik martxan zuen beste egitasmo batean du jatorria egungoak. “2014an ahuntzekin hasi nintzen lanean eta baserrian gasnategia jarri genuen”, azaldu digu. Animaliekin izandako zenbait zailtasun eta osasun arazo bat tarteko, 2019an ahuntzak kentzeko eta proiektuari beste norabide bat emateko erabakia hartu behar izan zuen. Horrela jaio zen Axule, “Baztango behi gasna urdina”.
Zizurkilgo Fraisoro eskolara ikastera etorri zen Tornero duela hamabost urte, eta han bi urteko abeltzaintza ikasketak egin ondoren, Euskal Herrian gelditzea erabaki zuen. Erratzuko Dorrattipia baserrira mugitu eta abeltzaintzan dihardu geroztik. “Honetan jardun nahi izan dut betidanik, baina argi nuen eskala txikiko proiektu bat nahi nuela, animaliekiko eta ingurumenarekiko errespetuan oinarritua eta nire neurrira egina”. Valentzian abeltzaintza industriala gertutik bizi izan zuen Tornerok, eta horrek ez zuen batere zerikusirik berak martxan jarri nahi zuenarekin.
60 bat ahuntz jarri zituen hasieran eta haien esnearekin egiten zituen gaztak, baina iaz kendu egin behar izan zituen, eta berriz hutsetik abiatzea bezala izan zen hori. Baigorriko bizilagun bati behi esnea erosten eta frogak egiten hasi zen. “Abeltzain txiki bat da, gugandik oso gertu, Izpegiko gainean behiak dituena, eta gure printzipio berekin ekoizten duena”. Hari erosten dioten eta etxeko hiru behietatik ateratzen duten esnearekin egiten du gazta urdina Tornerok. “Inguru hauetan ardi gazta ekoizten da nonahi, eta hori bikaina da, baina guk zerbait desberdina egin nahi genuen”. Axule ez da Pittikako produktu bakarra, dena den: pasta biguneko behi gazta eta heltze denbora luzeko beste bat ere egiten dute. Guztia, eredu ekologikoan. “Zalantzak izan genituen zigilua eskatzerakoan, hori gabe ere modu jasangarrian ekoitzi baitaiteke, baina azkenean kontsumitzaileentzako berme moduan ziurtagiria jartzea erabaki genuen”.
Elizondon saltzen dute batez ere Axule gazta, bertako ekoizleen azokan, baina Iruñera ere mugitzen da valentziarra. “Geltokiko hileroko azoka ekologikoan parte hartzen dugu, eta Ekoalde banaketa sarean ere sartu gara”. Urte eta erdiko ibilbidean erantzun oso ona izaten ari direla dio, eta pozik dago koronabirusaren garaiotan sortutako zailtasunei aurre egitea lortu duelako.
Behi gazta gutxi egiten den eskualdean pixkanaka produktu berriak sartuz bere tokia egiten ari da Pittika gasnategia. Gazta urdinaren zaleek ez dute aitzakiarik, beraz, hurbilean eta modu jasangarrian ekoitzitakoa kontsumitzeko.
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
2009an sortu zen Ja(ki)tea elkartea zenbait jatetxe, sukaldari eta gastronomia kritikariren arteko elkarlanetik. “Hasiera hartan, Gipuzkoako 14 bat jatetxe elkartu ginen, baina pixkanaka hazten joan da proiektua, eta gaur egun 37 gara”, azaldu du Xabier Zabaletak,... [+]
Eladi Balerdi erlezainaren eta Jose Manuel Atxaga erleen zale sutsuaren arteko elkarlanetik egitasmo berritzailea sortu da duela gutxi. "Arnastu erlauntzaren airea" eta "Erleen sauna" jarduerak proposatu dituzte, konbentzituta baitaude onuragarri direla... [+]
Elkea proiektuan produktu asko eta desberdinak ekoizten ditu David Ruiz de Galarreta Azpilikueta ekoizle amezkoarrak. Olibondoekin hasi zen, baina fruta arbolek, lekaleek eta zekaleek ere beren tokia egin dute proiektuan urteotan. Eta, orain, jarduera berri bat gehitu die... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]