Urteko 49. sarraskia Kolonbian: Awá herri indigenako hiru lagun hil dituzte, tartean lider sozial bat
Giza eskubideen urraketen behatoki gisa lan egiten duen Indepaz elkarteak igandean salatu du Kolonbiako enegarren sarraskia. Ekuadorrekiko mugatik gertu, Nariño departamentuko Tumaco herrian, Awá jatorrizko herriko hiru pertsona hil dituzte, tartean gobernadore-ordea.
Indepazen arabera, Awa jatorrizko herriko antolakunde politiko nagusia den UNIPAko (Unidad Indígena Del Pueblo Awá) hiru pertsona hil dituzte. Eraildakoen artean dago Juan Orlando Moreano, Awá Inda Sabaleta babeslekuko gobernadore ordea.
Awa komunitateko kideak bilera bat egiten ari ziren, Kolonbiako El País hedabideak azaldu duenez, giza eskubideen urraketen egoera aztertzen. Bilera amaitu eta etxera abiatu direnean, armatutako pertsona batzuk azaldu eta hil egin dituzte hiru kideak.
Nariño departamentua da Kolonbian koka landarearen plantazio gehien dituen lekua eta ohikoak dira legez kanpo dabiltzan kartelen arteko tira-birak, bai beren artean, baita herri indigenekin ere, lur hauen kontrolaren harira.
Kolonbiako agintariek adierazi dutenez, Nariñoko departamentuan honako talde armatu hauek daude aktiboan: Oliver Sinisterra Frontea, Alfonso Cano Mendebaldeko Bloke komandantea, eta Los Contadores izeneko taldea.
Kolonbian egoera humanitarioa dramatikoa da, aurten jada 96 lider sozial hil dituzte, 176 pertsona orotara eta azken hau 49. sarraskia dela zenbatu dute.
Hemen azpian Awá herriari buruzko bi bideo, gaztelaniaz.
Eta egiten duten lan politikoaz.
Uwa, kamsá, tukuná, uitoto, tikuna, embera, nasa-yuwe, nukak, sikuani, siano, macuna, yuruti, kichwa, achagua, bora, ettenaka. Horiek dira Kolonbian hitz egiten diren hizkuntzetako batzuk. Tamalez, Kolonbian bizi nintzenean, Cundinamarcan, nik ez nuen gure... [+]
Zezenketez gain, burtzikatzeak, zekorketak eta haztegiak debekatuko dituzte 2027. urtetik aurrera. “Erabaki historikoa” izan dela adierazi du Kolonbiako presidente Gustavo Petrok.
Abenduaren 18an migratzaileen nazioarteko eguna ospatzen da. Iaz Bilboko Alhondigan ekitaldi instituzionala egin zen eragile sozialekin batera, eta ni parte hartzera gonbidatu ninduten. Aukera ezin hobea izan nuen han sortzaile berriak ezagutzeko eta, batez ere, Miren Agur... [+]
Herri axolagabea! Zein ezberdina izango litzatekeen zuen patua, askatasunaren prezioa ezagutuko bazenute! Baina ez da berandu. Emakumea eta gaztea naizen arren, heriotzari aurre egiteko ausardia dut orain, eta mila aldiz gehiagotan ere izango nuke, ez ahaztu!".
Hitz... [+]
Kolonbian, FARC gerrilaren disidentzia-talde handienak adierazi du bakerako borondatea adierazi dutela eta Gobernuarekin elkarrizketak abiatuko dituela Norvegian, berak hala proposatuta. Eragile sozialekin eginiko topaketa batzuetan egin du iragarpena.
Francia Márquez presidenteordearen etxe inguruan zazpi kilo lehergailu arukitu dituzte, eta ondorioztatu dute bere aurkako atentatu saiakera bat zela. Márquezek bere ibilbide militante eta instituzionalean eraso eta mehatxu andana jaso ditu.
ELNk azaldu du aldebakarrekoa dela Kolonbiako presidenteak urtarrilaren 1ean iragarri duen aldebiko su-etena. "Ez da horrelako akordiorik eztabaidatu gobernuarekin", baieztatu dute. Gustavo Petrok atzera bota du su-eten ituna, eta gerrillari taldeari eskatu dio... [+]
Kolonbiako presidentetza hartu zuenetik “erabateko bakea” izan du helburu Petrok, eta 2023 urtea su-etena sinatuta hasi dute herrialdean: ELNrekin, FARCeko disidentziekin, eta zenbait talde paramilitarrekin hitzartu dute. Ekaina amaitu arte egongo da indarrean,... [+]
Alejandra Millerrek argi dauka, gatazka baten ostean, mundu guztiarekin hitz egin behar dela. Isilarazitako ahotsak eta narrazioak biltzen saiatu da, besteak beste, Kolonbiako Egiaren Batzordearen barruan, herrialde horretako gatazka armatuak era guztietako emakumeei eta LGTBIQ+... [+]
Lehen bilera egin dute ordezkariek Caqueta departamenduan, NBEko eta Norvegiako begiraleekin. “Erabateko bakerako” elkarrizketen bidea ireki dute asteburuan, eta azpimarratu dute beharrezkoa izango dela bi aldeek su-etena errespetatzea bitartean.
Achagua, Embera, Ette Naka, Kogui, Naka-Yuwe, Pisamira, Tikuna eta Yuruti dira Kolonbian dauden 69 hizkuntza indigenetako batzuk, eta bertako 400 mila biztanlek hitz egiten dituzte. Gaur egun, 102 komunitatek egiten diote aurre Mendebaldeko eredu hegemonikoari. Eredu horrek,... [+]
Itun Historikoa koalizioko buruak atzean utzi du Rodolfo Hernández enpresaria, aurrekaririk gabeko garaipenean: sekula boto gehien lortu duen presidente bilakatu da Gustavo Petro. Munduko 20 herrialderik biolentoenetako bat izateaz gain, AEBen eta bere politika... [+]