Ez dute asmo suizidarik eta ez dute zertan buruko gaitzen bat izan: autolesionatzea min emozionala gestionatzeko modua da hainbatentzat. Adin txikikoen %20ak bere buruari min fisikoa eragin dio edo eragiten dio, eta nerabeek dituzten bost osasun arazo nagusien artean dago jada, Osasunaren Mundu Erakundearen arabera.
Gorputzean ebakiak edo erredurak eginez, zerbaiten aurka kolpeak emanez, norbere buruari hozka edo harramazka eginez... autolesioa praktikatzen duten nerabeen gehiengoak, kurioski, ez dio bere buruari min egin nahi, kontrakoa baizik: min emozionala askatzeko modua da, min fisikoak nolabait balio dio min sakonagoa estali eta sufrimendua erregulatzeko; ihesbide gisa funtzionatzen die, emozionalki gaindituta daudenean. Hala diote adituek. Izan daiteke egoera batek sortutako angustia edo estresari emandako erantzun puntuala (mutil-lagunak edo neska-lagunak utzi duelako, azterketa bat duelako...) edo ohitura hartu eta joera errepikakorra bihurtzea (arriskua areagotuz).
Profil zabalduena 15-19 urte arteko neskak diren arren, pandemiaz geroztik asko handitu da autolesionatzen diren gazteen kopurua, eta berrikuntza da ez direla buruko patologiaren bat duten pazienteak, eta gero eta gazteagoak direla gainera.
“Inori ez zaio gustatzen sufritzea eta emozio negatiboak sentitzea, baina helduarorantz goazen heinean sufrimendua erlatibizatzeko eta asimilatzeko mekanismo kognitiboak garatzen goaz, eta nerabezaroan ez daudenez hain garatuta, sufrimenduaren aurrean bestelako ihesbideak bilatzen dituzte -dio El Salton elkarrizketatu duten psikiatrak-. Gaizki zaudela komunikatzeko modua ere bada batzuetan: sentitzen dutenari hitzak jarri ezin diotenean, gorputzaren bidez adierazten dute”.
Zer egin eta zer ez egin
Etxean edo inguruan halakorik antzemanez gero, zer egin jakiteko profesionalen aholkuak ere bildu dituzte El Salton: ez eman iritzirik autolesioen inguruan, ez adierazi gaitzespenik egiten ari denaren aurrean, ez agindu zauriak eta orbanak erakusteko (oso ohikoa da gurasoen artean, baina batzuentzat oso pribatua da), ez debekatu edo esanarazi ez duela berriz egingo, ez sentitu errudun eta ez sentiarazi errudun, ez esan arreta deitzeko egiten ari denik. Bai galdetu zein kezka dituen eta nola sentitzen den, entzun eta helarazi laguntzeko zaudela, dituen emozioei garrantzia eman, jakinarazi ez dela porrot bat eta egoera konponduko dela transmititu.
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]
Akainak edo kaparrak batetik, eltxo tigreak bestetik, Euskal Herrian duten presentziaz eta gurean dauden espezieez mintzatu zaigu Aitor Cevidanes ikertzailea. Osasuna eta ingurumena hizpide, dituzten arriskuez, herritarron uste faltsuez eta klima aldaketaren nahiz gizakion... [+]
1.075 pertsona artatu ditu Barakaldoko ospitaleko genero-identitateko unitateak, 2016ean unitate hori martxan jarri zenetik. Erdiak baino gehiagok adin-nagusitasuna bete aurretik jaso zuen lehen arreta. Eta, kopuru osoaren herenak hamasei urte baino gutxiago zituen.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Ikasturte osoan inork aipatu ez dituen kontuetan aritu ondoren, aktualitatearen erdigunera eraman nau, ustez, pneumonia batek, nola definitu ez dakidan hartuemana izan baitut Osakidetzarekin. Eta lehen deitik, ai ene, esperimentu batean egotearen sentsazio zirraragarria,... [+]
Satse Euskadiko Erizainen Sindikatuak deitu du greba, eta udako murrizketek eragindako lan karga arintzeko neurririk ez hartzea leporatu dio Osakidetzari.
Bilboko magistratuak adierazi du ez dagoela froga nahikorik langileak delitu hori egin zuela egiaztatzeko eta ez dagoela “lekukorik” hori frogatu duenik. Horrelako 300 sabotaje salatu ditu anbulantzien zerbitzua esleitua duen enpresak.
Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]
Kalera atera dira salatzeko Bortziri eta Baztanen mediku eta pediatren falta, itxaron zerrenda amaigabeak eta hitzorduen atzeratzea jasaten ari direla, besteak beste. “Landa eremuan bizi garenok ere merezi dugu behar dugun bezala artatuak izatea”.
Mallorca, 1968. Joana Maria Escartin historialaria jaio zen. 1989an esklerosi anizkoitza diagnostikatu zioten eta joan den maiatzaren 30ean hil zen jaioterrian, 56 urte zituela, hain zuzen, esklerosi anizkoitzaren nazioarteko egunean.
Ikasketak UIBn (Universitat de les Illes... [+]
Istripu eta larrialdiei erantzutea eta gaitz kronikoak dituzten ikasleak artatzea lirateke, besteak beste, erizainak eskolan lituzkeen funtzioak, gaur egun gehienbat irakasleen bizkar geratzen dena. Eskoletan erizain batek egon behar duela aldarrikatzen urteak daramatza SATSE... [+]
Carmen Junyent hizkuntzalaria izan zen katalanez hil ahal izatea bere azken hatseraino aldarrikatu zuena. Hil hurren zela, osasun-langileekin izandako bizipenak idatzi, eta bera hil ondoren argitara zitzatela eskatu zuen. Hizkuntza pertsona batek beste batekiko duen trataeraren... [+]
Ginekologia zerbitzuarekin gertatu den moduan, Lekeition pediatria zerbitzua kolokan ikusi du herritar talde batek, eta berandu baino lehen, osasun zerbitzu duinak izateko aldarria atera dute kalera. Sortu berria den Lekeitioko SOS mugimenduaren sustatzaile dira Marina Entziondo... [+]
Langileen plantilla egokia osatu beharrean, Osakidetzako profesionalei aparteko orduen bitartez ordaintzea gaitzetsi dute sindikatuek. Azken urteetan errepikatu diren arazoen aurrean zuzendaritzak izandako plangintzarik eza salatu dute.