Aurtengorako irakurgaiak
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu izan didazuenez, zerrenda horren berri ematea pentsatu dut. Donostiako Hontza liburu denda jarraipen bila ari dela berriki jakin dudalarik, bihotzeko minez ere idazten dut gaur liburuez.
Liburu hauek guztiak etxean ditut, batzuk irakurtzen hasiak eta beste batzuk ukitu ere egin gabeak. Norberak liburu bat idazten duenean nekeza izaten da irakurtzea, horrela bizi dut nik bederen; begiek atsedena eskatzen didatela iruditzen zait askotan. Hala, zerrenda gero eta gizenagoa aizue, ilusioz erosi eta irakurtzen hasitakoak apalean baitauzkat zain.
Zuza Zaken Slavic Kitchen Alchemy, nourishing herbal remedies, magical recipes & folk wisdom liburua da aurrenekoa. Amona poloniarrak erakutsi ziona jasotzen du liburuan egileak, sukaldeko tradizio zabala baina elikagaien eta sendabelarren artean bereizketa handirik egin gabe.
Aina S. Erice eta Amanda Mijangosen Viriditas Landareen mundu zoragarria ikusarazi ziguten emakumeak liburua ere bukatzeke daukat. Itzulpena egin zuen Uxoa Iñurrietak oparitu zidan eta bereziki ederra iruditu zitzaidan, orri gutxiren faltan uste dut bukatzeko penetan nagoela.
Bigarren eskuko liburu dendetan aurkitutako altxor bat ere hortxe daukat zain, ia nire adina daukan liburu bat. William A. R. Thomsonen Guía Práctica Ilustrada de las Plantas Medicinales du izena eta lan mardula dago izenburu arruntegi eta erabiliegi horren atzean. Gaur egun boladan zer dagoen ikusteko balio du, duela ez hain aspaldi beste sendabelar batzuk zuten ospea ezagutzeko ere bai; uste dut bilakaera hori nola gertatu den ikusteko baliagarri izango zaidala.
Katakraken deskubritu nuen Impedimenta argitaletxearen Gótico Botánico, cuentos de un verdor perverso ere hortxe daukat zain, sendabelarrak eta literatura uztartzen dituen lan bitxia. Mundu begetala fantasiatik irakurri izan duten egileen istorioen katalogoa dugu. Nathaniel Hawthorne edo Road Dahl izan daitezke ezagunenak baina Mary Elizabeth Counselman, Eli Colter edo Maria Moravskyren ipuinak ere badaude bilduman. Hemendik aurrera berdea beltz berria izango dela dio kontrazalean, berdetasun siniestroa jasotzen baitute askotan egileek euren ipuinetan. XIX. eta XX. mendeetan landareak izaki misteriotsu eta onuragarri bezain hilgarritzat ikusi zituzten askok, gaur egungo liluratik aparte samar.
Michio Hoshino egilearen El árbol viajero da zerrendako berriena. Ekologia, mistika, lurrarekiko maitasuna eta auto deskubrimendua biltzen dituela azpimarratzen du argitaletxeak. Zerbait izango du, 72. edizioan baitoa. Egilea natura gaitzat hartu zuen argazkilaria dugu, enkargu bat dela medio Errusian lanean ari zela hartz arre batek eraso eginda hil zena –gaitzerdi nire enkarguz ez zaigula halakorik gertatu, gehienez ere asunak erre zituen Dani Blancoren hatzak eta izpiliku soroan galdu zitzaigun Ibai Arrieta–.
Eta sendabelarrez, naturaz eta “nire gaiez” atseden hartu beharra sentitzen dudanean Uxue Alberdiren Hetero irakurtzen jarraituko dut. Ohiturari kontra eginez atzekoz aurrera hasi bainintzen irakurtzen eta jarraituko dugu ur hotzetan igerian. Fikzioaren, bizitzaren eta (bihurtzen ari) garen horren arteko hariak asko eta anitzak direlako errealitatea deitzen diogun trama honetan.
Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]