Aurrekontuetan aitortutakoa baino are handiagoa da Espainiako Gobernuaren gastu militarra
2022an, urteko aurrekontuan onartutakoa baino %20 handiagoa izan zen inbertsio militarra; 2023an, %30 handiagoa. Europako herrialdeen gastu militarra Gerra Hotzaren amaierakoa baino handiagoa da une honetan.
El País egunkariak berak aitortu duenez, aurrekontu ofizialetan zehaztutakoa baino are handiagoa da Espainiako Gobernuaren "defentsa-gastua" edo gastu militarra. Azken hiru urteetan, behintzat, aurrekontuetan aurreikusitako inbertsio militarrak gainditu ditu, egiaz, gerrara bideratutako gastu ofizialak.
2022an, esaterako, urte horretako aurrekontuan mugatutakoa baino nabarmen handiagoa izan zen gastu militar ofiziala. Aipatutako iturriaren arabera, urtearen amaierarako, 13.000 milioi eurora iritsi zen inbertsioa. 2023an, oraindik eta handiagoa izan zen xahututako dirutza: 15.000 milioi euro, datu ofizialen esanetan. Urte horretako aurrekontuan zehazten zena baino %30 gehiago da hori.
Eta badirudi 2024a ere bide beretik doala. El País-ek aurreratu du izan direla jadanik aurrekontuan erakusten ez ziren hainbat gastu militar; esaterako, arma bidalketa berri bat Ukrainara. "Historiako gobernurik aurrerakoienak" 1.000 milioi euro gastatu ditu horretan. Egunkari horrek berak esan du ohikoa dela gobernuek, urteak aurrera egin ahala, "ordainketa gehigarriak" onartzea eta egitea, aurrez aurkeztutako aurrekontuetatik kanpo.
Goranzko joera: luzerako
El País-ek aipatzen dituen (baina izenez zehazten ez dituen) aditu batzuen arabera, gastu militarraren goranzko joera hori mantendu egingo da aurrerantzean ere. Horretarako, hiru argudio nagusi identifikatzen omen dituzte: "testuinguru politikoa", batez ere, Ukrainako eta Palestinako egoerei erreferentzia eginda; "kanpoko misioak", argituta Espainiako Gobernua nazioarteko hamasei "misioren" parte dela Europan, Ekialde Erdian eta Afrikan; eta NATOrekin hartutako konpromisoak, gastu militarra handitzen segitzeko.
Inoizko gastu militarrik handiena?
Europa mendebaldeko eta erdialdeko gastu militarra Gerra Hotzaren azken urteetakoa baino altuagoa da, Stockholmeko Nazioarteko Bakerako Institutu Independentearen txosten baten arabera. 2022 eta 2023 artean, "defentsarako" eta "segurtasunerako" gastua %16 handitu zen, batez beste. Azken hamarkadako datuei erreparatuz gero, are nabarmenagoa da igoera: azken hamar urteetan, %62koa izan da Europako herrialdeen gastu militarraren igoera.
Iruzurra
Espainiako Estatuan, adibidez, PSOE buru duen gobernuak %10 igo zuen "defentsara" bideratutako gastua 2023an. 2023ko aurrekontu orokor ofizialen barruan, Espainiako Estatuan 14.000 milioi euro inguruko partidak onartu zituzten "defentsarako".
Sarri ohartarazi dute, baina, gastu militar gisa hartzen dena ("defentsa-gastua" delakoa) baino askoz ere handiagoa izan ohi dela gobernuek gerrara bideratutako inbertsio erreala. Izan ere, askotariko indar militarrei errealki lotutako gastuak eta inbertsioak askoz ere zabalagoak izaten dira, eta ez soilik "defentsari" eskainitakoak.
Valentziako Dordoka Talde Antimilitaristako (Grup Antimilitarista Tortuga) Juan Carlos Roisek El Salto-ri emandako datuek erakusten dutenez, iaz 60.000 milioi euro inguruko gastu eta inbertsio militar erreala izan zen Espainiako Estatuan. "Ezkutuko gastu militarra" ere hartu zuen kontuan Roisek, datu horiek eskaintzean.
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Israel Katz da Defentsa ministro berria, orain arte Atzerri ministro izandakoa. Erabakiak israeldarren kexua eragin du eta milaka dira karriketara atera. Israelgo Gobernuko oposizioko ordezkariek prentsaurreko bateratua eskainiko dute azaroaren 6 honetan. Bizkitartean, Israelen... [+]
“Proposamen ausart, integral eta prestuen tenorea etorri zaigu (…) Euskal Herria munduko altxamenduen artean sar dadin berriro”, bota zuen Hartzea Lopez Arana adiskideak ARGIA aldizkarian 2018ko uztailean argitaratu zuen “Oldartze eraginkor baten... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Kontatu –ezta iradoki ere– ez digutenez, imajinatu egin beharko dugu. Gertatu, halatsu gertatuko zelako, gutxi gora behera.
Domeka euritsu honetan, arduraz bizi dugu munduan dauden gatazka askotarikoak direla ezinegonean bizi diren pertsonen zoria. Urrunetik, badirudi boterera jokatzen duen hainbat agintariren eskuetatik ezin garela askatu. Beti bere burua babestu behar duen susmoarekin bizi da... [+]
Bigarren Intifadaz geroztik ikusi gabeko eraso "antiterroristari" ekin dio Israelek Zisjordanian. Jenin, Tulkarm eta Tubas hiriak izan ditu jomuga drone, helikoptero eta batailoi militarren bidez, eta gutxienez bederatzi lagun hil ditu jadanik. Hainbat iturriren... [+]
Haurra nintzenean, etxean ohitura zen arratsaldeko zortzietan egiten ari ginen hori albo batera utzi, telebista piztu eta ETB1eko albistegia ikustea. Hasieran sekulako amorrazioa sentitzen nuen gaueroko kate aldaketa bidegabe horien aurrean, eta gurasoei galdetzen nien ea nola... [+]
Munduko erakunde militar suntsitzaileenak 75 urte bete ditu, eta eztei horiek behar bezala ospatzeko, esan du bere kideek gehiago gastatu beharko dutela armetan. Gainera, urtemugaren goi bileran beste potentzien kontrako gerra hauspotu du NATOk, Txinaren eta Errusiaren kontrako... [+]
1415eko udazkenean Agrincourteko gudua lehertu zen Ingalaterra eta Frantziaren artean, Ehun Urteko Gerraren gudu erabakiorrenetakoa. Horretarako, Henrike V.a Ingalaterrako errege eta Irlandako jaunak uda horretan bere ejertzitoa Frantziara bidaltzea erabaki zuenean, soldaduak... [+]
“Si vis pacem, para bellum” kantatzen genuen laurogeiko hamarkadan orduko gazte euskaldunok. Bakea nahi baduzu, prestatu gerrarako, oihukatzen genuen latinez, ulertu barik oso ondo esaldiaren esanahia.
Sasoi hartan, euskal gatazka gori-gori zegoen, eta munduak... [+]
Genozidioa zoritxarrez modan dagoen hitza da. Rafael Lemkinek 1946an egin zuen definizioaren arabera, “talde nazional, etniko, arrazazko edo erlijioso bat erabat edo partzialki suntsitzeko asmoz egindako ekintzak” dira genozidioa. Ekintza horiek “taldeko kideak... [+]