Atristain eta Inziarteren kartzelatzeekin hirugarren gradua fiskalaren esku dago, espetxearen esku egon beharrean
Xabier Atristain eta Juan Manuel Inziarte euskal presoak Martuteneko espetxera itzuli ziren joan den martxoaren 13an, Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzak haien hirugarren graduei fiskaltzak jarritako helegitea onartu ondoren.
Ohikoa bihurtu da fiskaltzak helegitea jartzea euskal espetxeetako tratamendu batzordeek eta Eusko Jaurlaritzak euskal preso politikoei onartutako hirugarren graduen aurka. Jaurlaritzak onartzen du hirugarren gradua, fiskalak helegitea jartzen du eta, Auzitegi Nazionaleko Lehen Zigor Aretoak ebatzi arte, presoak kalean egon izan dira hainbat hilabetez. Aurkakoa izanik, ebazpenaren ondoren espetxera itzuli dira.
Oraingoan, aldiz, Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzak lehenbiziz erabaki du presoak espetxean itxarotea helegitearen emaitza. Iragan abenduan Espainiako Auzitegi Gorenak horrela izatea erabaki zuen, eta orain, lehenbiziz, bete egin du zaintza epaitegiak. Horrela, hirugarren gradua eman eta presoak egun batzuk bakarrik egin ditzake kalean –Atristainen kasuan aste eta erdi izan da, eta hiru egun Inziarterenean–, bestela hilabeteak ematen dituenean.
Auzitegi Nazionalaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko soka-tira gisako bat gertatzen ari da, tartean presoak harrapatuta. Oro har, Espainiako Estatuko espetxeetan tratamendu batzordeek hartutako erabakiak aurrera doaz eta hirugarren gradua haien esku dagoela esan liteke. Han egiten da preso bakoitzaren jarraipena, eta horren arabera erabakitzen dute; fiskaltza gutxitan sartzen da hori zalantzan jartzen. Euskal preso politikoen kasuan, aldiz, guztiz ohikoa da fiskalaren esku hartzea.
Hirugarren gradua, birgizarteratzeko tresna
Jaurlaritzak 2021eko udazkenean eskuratu zituen espetxe eskumenak eta denbora horretan hirugarren gradua presoen birgizarteratzeko tresna garrantzitsua dela aipatu dute Justizia Sailetik, Europako herrialde aurreratuetan gertatzen den moduan. Jaurlaritzatik ohartarazi zuten ez zutela bereizketarik egingo presoen artean, eta ondorioz, lehen urtean emandako 400 hirugarren graduetatik 30-40artean euskal preso politikoei eman zizkien. Fiskaltzak, aldiz, etengabe jarri du horien aurkako helegitea, presoek ihes egin dezaketela argudiatuz.
Etxeratetik edo presoei sostengua ematen dieten beste talde batzuetatik argudiatu den gisa, ostera, ihesarena aitzakia hutsa da. Hirugarren gradua lortutako preso politiko bakar batek ere ez du ihes egin, besteak beste, ez duelako zentzurik: presoek, oro har, hirugarren graduan denbora bat egin ondoren, baldintzapeko askatasunean geratzen dira.
Horregatik, presoen inguruko eragileek salatzen dutenez, fiskaltzaren helegiteekin, eta hauen ebazpena espetxean itxaron beharrarekin, funtsean, hirugarren graduaren erabakia espetxe batzordeen esku geratu beharrean, fiskalen esku dago. Hori guztiz praktika ezohikoa da presoen birgizarteratzea bilatzen duten espetxe politiketan.
Josune Arriaga eta Aurken Sola, hurrenez hurren, hamalau eta hamasei urteko espetxealdien ostean, baldintzapeko askatasunean irten dira kalera Espetxe Zaintzako Epaile Zentralaren ebazpenaren bidez.
Europar Batasunak presoen zigorren bateratzea erabaki zuen 2008an. Espainiak ez zuen agindu hori bete. Legearen erreforma etorri da, orain. 52 presori eraginen die neurriak. Sare elkarteko kide Mikel Mundiñanok xehetasunak eman dizkigu Metropoli Forala saioan.
Hori da ostegun honetan Sare elkarteak adierazi duena. Azken unera arte saiatu dira legearen erreforma gauza ez zedin, baina azkenean ez da berriz Espainiako Kongresuan bozkatu behar, PPk nahi zuen moduan. Hortaz, aste honetan bertan legea Espainiako Aldizkari Ofizialean... [+]
Heldu da eguna: espetxetik aterako dute Ihintzaren aita. Une horixe du irekiera Eztizen Artolaren (Bilbo, 1999) Gurpilak eleberriak (Txalaparta, 2024). Hortik egingo du atzera, aita bisitatzeko kartzelara egiten dituen joan-etorrietan haur motxiladuna hazten, egoeraz jabetzen... [+]
Zalapartak zalaparta, eta Espainiako Senatua gainditu ondoren, Europako zigorrak bateratzeko lege aldaketak aurrera jarraituko du. Horrela, 2008an zigorrak bateratzeko Europak onartutako zuzentarauari Espainiak 2014an jarritako salbuespena desagertuko da, eta horrek 45 euskal... [+]
Miguel Angel Blanco PPko zinegotzia bahitu eta hiltzearen ardura politikoa egotzi nahi zioten, baina auzia preskribatuta dagoela iritzi dute epaileek.
Datorren urtarrilaren 11n Bilbon Sare Herritarrak deitutako mobilizazioaren leloa “Behin betiko konponbidea” izanen da, eta urtero bezala milaka lagunen babesa espero du Sarek.
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ebatzi du hirugarren graduan dagoen presoak eskubidea duela langabezia jasotzeko. LAB sindikatuak aurrekari gisa ikusi du epaia eta urrats bat dela dio "presoen oinarrizko eskubideak aitortzera bidean".
Espainiako Estatuko espetxeetatik Euskal Herriratu gintuztenetik Zaballako espetxean komunikazioaren alorrean gabezia ugari topatu ditugu. Aurrez aurreko gutxiago eta laburragoak dauzkagu, lokutorioko bisitak baldintza tekniko kaxkarretan gauzatu behar izan ditugu eta telefono... [+]
"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]
Bakio, Laida, Lekeitio, Mutriku, Orio eta Donostian egin dituzte Etxeratek urtero antolatzen dituen hondartzetako mobilizazioak. Aurten Sare Herritarra batu da aldarrikapenera.
Hamahiru urte pasa ditu preso Atristainek, iragan abendutik hirugarren graduan zegoen eta martxoaz geroztik zigorra etxean betetzen ari zen kontrol telematikoarekin.
ETAko presoek espetxetik ateratzen direnean, egindako mina onartzeaz gain, "eragindako kaltea injustua" izan zela aitor dezaten lan egingo du Jaurlaritzak, María Jesús San José sailburu sozialistaren arabera.