Atera tortura tiraderatik
2016an Kriminologiaren Euskal Institutuak EAEn 1960tik 2015era izandako tortura kasuei buruzko txostena entregatu zion Eusko Jaurlaritzari: 4.009 tortura salaketa zituen eta horietatik 3.577 dokumentatuak eta gordeta dituzte institutuan. Lan itzela. Eta itzela bezain larria ondoren gertatu zena: Jaurlaritzak sartu zuen txostena tiradera batean eta gaur arte. Bai, balio izan du tortura bisualizatzeko, besteak beste, eta ez da makala hori, bereziki torturatuentzat, baina kito. Ez da urrats esanguratsu gehiago eman ez aitortzan, ez erreparazioan, ezta ez-errepikapenaren bermean ere.
Sistematikoa zen. Horregatik, datorren astean beste ETA bat sortuko balitz, nahikoa litzateke dagokionak tekla bati sakatzea torturaren makina ostera abian jartzeko: ideologoak bere lana egingo luke, planifikatzaileak ere bai, eta zeresanik ez torturatzaileak; eta baita ezikusiarena egiten duten epaileek eta auzi medikuek ere; edo tortura ukatzen duten alderdiek, instituzioek eta komunikabideek. Sistema horrentzat Espainian tortura ez da existitzen, beraz, zertarako ikertu eta azaleratu? Edo bai, baina salbuespena da, horregatik zigortu dira hogei kasu eskas eta guztiak 1979 eta 1984 artekoak –Kepa Urrarena izan ezik, 1992koa–.
Horregatik ez da ikertzen. Espainiak tortura ez ikertzeak ez gaitu harritzen, baina aipatu txostena enkargatu duen Eusko Jaurlaritzak ez egitea askoz harrigarriagoa da, are gehiago ETA desagertu zenetik biktimen eta memoriaren bueltan egindako lana egin denean. Bale, agian 2016an ezin zitekeen gehiago egin, sinesgarritasun bat zuten Jonan Fernández eta Paco Etxeberria txostenarekin atera eta listo; baina ondorengo sei urteetan ere ez? Ez instituzioek, ez epaile instruktore edo fiskalen batek... Inork ez du tiradera ireki.
Ertzaintzaren 310 tortura kasu. Urkullu lehendakariak eta EAJk sinesgarritasuna ematen diote enkargatutako txostenari, baina batez ere Espainiako Estatua interpelatzen duela deritzote, nahiz eta txostenak sinesgarritasuna ematen dien Ertzaintzaren aurkako 310 salaketei. Lehendakariak beti defendatu du ez dagoela Ertzaintzaren aurkako tortura zigor epairik, eta Ertzaintzaren buru Jorge Aldekoak 310 kasu horiek ukatu zituen txostena aurkeztu eta hurrengo egunean.
Torturatuak akuilu. Kosta ahala kosta antolatzen ari dira, Nafarroako Torturatuen Sarea aitzindari, eta erakusten dute haiek lehen lerroan jarri gabe auziak tiraderan jarraituko duela secula seculorum. Beste lurraldeetan ere badira mugimenduak antolatzeko. Eta badirudi bi erronka nagusi daudela orain: bat, EAEko txostena tiraderatik ateratzea eta ikertzea; bi, Nafarroan Euskal Kriminologia Institutuak aurkeztu berri duen txostenak –891 pertsona torturatu 1979tik 2015era– ez dezala beste tiradera batean amaitu.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.
Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]
Kutxa Banku Fundazioak adierazi du Kutxabankeko presidentearen adierazpenek ez dutela fundazioaren pentsamoldea islatzen, "Hizkuntza aniztasuna beti da aberastasun iturri, nekez izan daiteke oztopo", argudiatu dute.
Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]
Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]
Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]