Larunbatean egingo dute Frantzisko aita santuaren hileta, eta maiatzean berria hautatzeko konklabea
88 urterekin hil da Frantzisko aita santua astelehen goizean, iktus baten ondorioz. Azken boladan osasun arazoak izan zituen. Miñan liburua gomendatu zuen publikoki, migratzaileen egoera kontatzen delako.
Hamabi urtez izan da Jorge Mario Bergoglio argentinarra eliza katolikoaren buru, Frantzisko I izengoitiarekin. Askoren ustekaberako heldu zen kargura, espero gabe ere karguari uko egin baitzion Benedikto XVI.ak; ordura arte normalena zen aita santu berria hautatzea behin aurrekoa zenduta, ez karguari muzin eginda. Frantzisko aita santua Europatik kanpo jaiotako lehenbiziko aita santua bilakatu zen.
88 urterekin zendu da, iktus batek jota, azken hilabeteotan osasun arazo larriak izan ondotik. Hilabete inguru eman zuen Erromako ospitale batean, pneumoniak larri jota. Duela hilabete eman zioten alta, eta eliza katolikoaren jaiegun hauetan, Aste Santuan, Vatikanoan egon da. Esaterako, hil bezperan, Aste Santuko Berpizkundearen Igandean, jendaurrean agertu zen bedeinkazioa emateko. Hori baino lehen, AEBetako presidenteorde JD Vanceren bisita jaso zuen Vatikanoan.
Oraindik zehaztuta ez badago ere, Frantzisko aita santuaren hileta ostiraletik iganderako tartean egingo da, kardinalen kongregazioak ipini beharko du data, eta talde horrek berak ezarriko du hurrengo aita santua hautatzeko konklabearen hitzordua. Maiatzean izango da. Vatikanoko araudiak dio heriotzatik bi edo hiru astera izan behar duela. Orduan, 80 urte baino gutxiagoko kardinalak Kapera Sixtinoan bilduko dira eta aita santu berria aukeratu arte isolatuta egongo dira, kanpoaldearekin komunikaziorik gabe. Aukeratua izateko, hautagaiak botoen bi herenen babesa beharko du; bozketa sekretua izaten da, boto-paperen bidezkoa, eta lau aldiz egiten da goizean, behar beste egunez segidan, aita santua aukeratu arte.
Batzuek begiko zuten aita santua
Frantzisko aita santuaren "konpromiso soziala" nabarmendu dute nazioarteko hainbat eragilek, besteak beste, Europako erakundeek. Hego Euskal Herriko bi gobernuek, esaterako, hiru eguneko dolu egunak ezarri dituzte, Espainiako Gobernuak egin moduan. "Zaurgarrien alde egindako lana" goratu diote. Europako Batzordeko presidente Ursula von der Leyenek, bestalde, Frantziskoren "umiltasuna eta zorigaiztokoen aldeko maitasuna" nabarmendu ditu; haren iritziz, "mundua bidezkoago, baketsuago eta errukitsuago baten alde" egin zuen lan. Era berean, atsekabea adierazi dute Errusiako eta Ukrainako goi agintariek, baita AEBetakoek ere, eta Hamas erakundeak, bere aldetik, azpimarratu du "Palestinako herriaren eskubide legitimoen defendatzaile sutsua" zela aita santua.
Oro har, txiroenen alde egindakoa goraipatu diote Bergogliori, eta aho bizarrik gabe hitz egiten zuela, ildorik kontserbadoreena aurka edukita. Besteren artean, kapitalismo garaikidea kritikatu zuen adierazpenen batean baino gehiagotan, "txirotasuna elikatzen duelako", eta, bide horretan, estatuek merkatuan esku hartzea ontzat jo zuen, nahiz inor horretara bideratzea lortu ez. Ukrainako bandera eskuetan ere agertu zen behin, tematuta baitzegoen bake prozesua bideratzearekin. Eta, nagusiki, migratzaileen eskubideen alde egindako lana goratu zaio, besteak beste, kargua hartu eta segituan Lanpedusara egin baitzuen bidaia. Amets Arzallusek eta Ibrahima Baldek idatzitako Miñan liburua gomendatu zuen kazetariekin egindako bidaia batean.
Iruñeko artzapezpiku Florencio Rosello eta Tuterako gotzain Joseba Segura Nafarroako Elizak immatrikulatutako ondasunak itzultzeko prest azaldu dira epaitegiek hala aginduz gero, baina inmatrikulazioak legezkoak izan direla defendatu dute.
Frantziskok "Franciscomanía" zeinuarekin hasi zuen bere Aitasantutza. Fenomeno soziologiko horri esker, Vatikanoko boterearen zirrikituak aldez aurretik ezagutzen ez zituen gaztetasunaren ikono eta Elizako aldaketa-haizeen intsuflatzaile bihurtu zen.
Era berean,... [+]
Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]
Elizak 23 kasu ditu onarturik Nafarroa Garaian. Haiek "ekonomikoki, psikologikoki eta espiritualki laguntzeko" konpromisoa adierazi du Iruñeko artzapezpikuak.
Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko indarkeria eta bortxaketa kasuen salaketek beste ikastetxe katoliko batzuen gainean jarri du fokua. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioan pairaturiko indarkeria kasuak azaleratu dira... [+]
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Biarnoko Lestelle-Betharramgo ikastetxe katolikoan ikasleek urtetan sufrituriko indarkeria fisikoa eta sexu-abusuak argitara eman ostean, biktimen eta Betharramgo kongregazioko ordezkarien lehen topaketa lotu dute, biktimei entzutea helburu. "Betharram ez da libratuko... [+]
Bermeon jaioa, frantziskotar eginik Hego Korean egin zuen bizimodurik gehiena, 40 urte. Sasoi batean mutil-koskorretan askok egin zuena egin zuen, komentura bidea hartu. Gero, handik mundura jauzi egin zuen Uriagerekak, bestelako hizkuntza eta kultura arrotzetara.
"Ez dut ezer musulmanen kontra"... baina mezetara gero eta fededun gutxiago joatea immigrazioarekin lotu du Cascanteko apaiz Jesús Planillo Bartosek, herriko festetan emandako sermoian. Esandakoek eliztarren artean marmarra eragin du, eta abadeak barkamena... [+]
Hil arte bizirik sentitzearen beharraz ari da Olatz Mercader. Gaixorik egon izan delako bere bertsio gutxitua hurbilegi ikusi duenak badaki zein garrantzitsuak diren konpromisoa, grina eta desioa.
Indarkeria fisikoa eta sexuala jasan izana salatua duten Betharramgo Notre Dame ikastetxeko kasik ehun ikasleei beste 26 salaketa batu berri zaizkie. Horien artean, oraindik ikastetxean lanean ari den begirale baten kontrakoa dago: 12 urteko mutikoa bortxatu zuela frogatu... [+]
Espainiako Gotzainen Batzarrak asteartean egindako bilkuran onartu du abusuak jasan dituzten biktimei kalte-ordain ekonomikoak ordaintzea, baina elizbarruti eta kongregazioek ez dute nahitaez bete behar izango. Espainiako Gobernuak gogor kritikatu du plana,... [+]
Paris, 1845. Frédéric Bastiat (1801-1850) ekonomialari eta politikari lapurtarrak Pétition des fabricants de chandelles (Kandelagileen eskaera) satira idatzi zuen. Protekzionismoaren aurkari sutsua, kandelagileek "bere argia salneurri baxuegitan... [+]