Askatasuna, aurrez aurre
Azken bost urteetako lanaren balantzea egin du Harrerak; espetxetik edo erbestetik itzultzen direnei laguntza ematen die elkarteak. Presoa espetxetik atera aurretik saiatzen da Harrera diagnosi bat egiten, eta kaleratzen denean zer topatuko duen, eta zer laguntza behar izango duen jakiten.
"Askatasuna gauza handia da, baina batzuetan ez da kontu erraza izaten". Iosu Diaz de Heredia preso ohi gasteiztarrak zinta batean laburbildu du espetxean edo erbestean urte luze pasatu duten pertsonek herrira itzultzean zer sentitzen duten. "Zaila da jendeak ulertzea kaleratzen zaituztenean zer gertatzen den; jendeak uste du dena ondo dagoela, pozik egon behar zarela, baina espetxe osteko garaia latza da". Hala dio Gotzone Lopez de Luzuriagak; aguraindarra preso egon zen ia 25 urtez, eta tarte horretan, kartzelan zegoela, minbizia atzeman zioten. 2013an askatu zuten Lopez de Luzuriaga, baina ez gaixotasun larria zuelako, Parot doktrina bertan behera utzi zutelako baizik.
Haren esanetan, espetxearen osteko egoera ezezaguna da: "Espetxean gertatzen denaz oso ohituta gaude hitz egitera, baina ateratzen zarenean etxe osoa eraiki behar duzu, ez da erraza, ez da polita". Are gutxiago ingurukoak faltan baldin badituzu edo laguntzeko aukera ez badute.
Kaleratzen ari ziren lagunek zituzten arazoak gero eta larriagoak zirela ikusita, 2012. urtean sortu zuten Harrera elkartea, helburu oso zehatzarekin: "Euskal gizon eta emakumeei espetxetik edo erbestetik itzultzean, ahalik eta laguntza handiena ematea jendarteari egokitzeko, eta haien bizitza berria duintasunez eraikitzeko".
Presoa espetxetik atera aurretik saiatzen da Harrera diagnosi bat egiten, eta kaleratzen denean zer topatuko duen, eta zer laguntza behar izango duen jakiten.
Agurtzane Izarza preso ohi eta Harrera elkarteko kideak azaldu duenez, gauza premiazkoenak lotzen hasten dira: "Presoa erroldatu, NANa atera, osasun txartela egin, Lanbiden alta eman. Gero, pertsona horrekin egoten gara, eta saiatzen gara irtenbide bat ematen, arlo ekonomikoan". Egun, preso ohi guztiek eskubidea dute espetxetik atera ondorengo diru-laguntza kobratzeko –Espainiako Gobernuak 2014. urtean ukatu zien ETAko presoei, baina atzera bota zuen Auzitegi Konstituzionalak–. Edozein modutan, Harrerak bostehun euroko laguntza eskaintzen die, ibiltzen hasteko. "Barruan egon zarenean lagunak eta familia izan dira zure sostengu ekonomikoa, eta ateratzen zarenean berriro eskatzen egon beharra ez da erosoa; zuk zure independentzia berreskuratu nahi duzu", azaldu du Lopez de Luzuriagak.
Lana bilatzeko arazoak
Arlo ekonomikoan ere lana bilatzeko traba ugari izaten dituzte espetxetik edo erbestetik itzultzen diren lagunak. Asko eta asko 40 urte pasatu dituzte kartzelan edo erbestean, eta gabezi handiak dituzte lana aurkitzeko: prestakuntza gutxi dute, gidabaimena iraungita, ordenagailuak eta sakelako telefonoak erabiltzeko arazoak dituzte, edo ez dakite curriculuma egiten.
Albiste hau Arabako Alean argitaratu dute eta Estitxu U. Lopez de Arkautek egin du. ARGIAra ekarri dugu CC by-sa lizentzia erabilita. Erreportajea Alearen 111. zenbakian irakur daiteke osorik.
Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]
Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.
Antolatzaileek iragarri dutenez, ohiko jaialdia eginen dute abenduaren 28an eta 2025eko uztailean lau eguneko jaialdi berezi baten bidez agurtuko dute behin betiko jendea, "erreminta berriei bide emateko". Orotara, hamazazpi taldek eskainiko dute kontzertua larunbatean.
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Fermin Muguruzak kontzertua eskaini zuen pasa den larunbatean Martuteneko kartzelan, Iñaki Pikabea 'Piti' eta Joseba Sarrionandia ETAko kideek espetxe horretatik ihes egin eta 39 urtera. Orain, kontzertua dela-eta hainbat jenderen kexak jaso ostean, Eusko... [+]
Josune Arriaga eta Aurken Sola, hurrenez hurren, hamalau eta hamasei urteko espetxealdien ostean, baldintzapeko askatasunean irten dira kalera Espetxe Zaintzako Epaile Zentralaren ebazpenaren bidez.
Europar Batasunak presoen zigorren bateratzea erabaki zuen 2008an. Espainiak ez zuen agindu hori bete. Legearen erreforma etorri da, orain. 52 presori eraginen die neurriak. Sare elkarteko kide Mikel Mundiñanok xehetasunak eman dizkigu Metropoli Forala saioan.
Hori da ostegun honetan Sare elkarteak adierazi duena. Azken unera arte saiatu dira legearen erreforma gauza ez zedin, baina azkenean ez da berriz Espainiako Kongresuan bozkatu behar, PPk nahi zuen moduan. Hortaz, aste honetan bertan legea Espainiako Aldizkari Ofizialean... [+]
Heldu da eguna: espetxetik aterako dute Ihintzaren aita. Une horixe du irekiera Eztizen Artolaren (Bilbo, 1999) Gurpilak eleberriak (Txalaparta, 2024). Hortik egingo du atzera, aita bisitatzeko kartzelara egiten dituen joan-etorrietan haur motxiladuna hazten, egoeraz jabetzen... [+]