Artisau ogiak ez du presarik
Lezaeta herrira jo zuten Arrasateko Itziar Egidazuk eta bere bikoteak baserri bila, bertan okindegia jartzeko. Irin ekologikoz eta ore amaz egiten du ogia eta prozesu naturala azaldu digu, baita egun nagusi den okintza ereduarekin dagoen aldea ere.
Arrasaten bizi ziren Itziar Egidazu Ugalde eta bere bikotekidea, baina hango kale giroan erabat gustura ez, eta lekuz aldatzea erabaki zuten: “Nik etxean ogiak egiten nituen eta asko gustatzen zitzaidanez, baserri batera mugitu eta horretan saiakera egin genezakeela pentsatu genuen”. Ezkio-Itsasoko Hariztizabal baserrian hiru hilabete egin zituzten proba moduan 2015ean: “Esperientziak balio izan zigun benetan horrelako proiektu batean sartu nahi ote genuen ikusteko eta benetan zer sakrifizio suposatzen duen ezagutzeko”. Baietz erabaki zuten: proiektua abian jarri nahi zutela. Baserri bila hasi ziren bertan bizilekua eta okindegia egiteko.
Araizko herritxo batean lur-hartzea
Nafarroan toki gehiagotan ere etxe bila ibili ondoren, Lezaetakoarekin egin zuten topo azkenean. “Behean, ukuiluan, okindegia egiteko aukera zegoen, eta bizitzera sartzeko moduan zegoen etxea”, azaldu du Egidazuk. 2016an etxea erosi eta han bizi dira geroztik. Okindegia, berriz, 2017an jarri zuten martxan. Ezezaguna zitzaien eskualdea hasieran, baina urte hauetan beren txokoa egin dute bailaran eta elikadura burujabetzaren aldeko eta bertako ondarea berreskuratzeko hainbat ekimenetan parte hartzen dute: Araizko Zaporeak ekimenean edota Malloetako belar kable sistemaren berreskuratzean, esaterako.
Ogia egiteko tailerrak ere egin izan dituzte baserrian, bai helduekin eta baita haurrekin ere. “Helduekin egun osoko tailerrak egiten ditugu urtean behin, eta umeekin berriz legami fresko ekologikoarekin ogiak egiten ikasi genuen: prozesua azkarrago doa eta goiz batean egiteko aukera ematen du”.
Ore amaz eta irin ekologikoz egindako ogiak
Ogiak egiteko irina Kataluniako irindegi bati hartzen dio: “Hasieran errota jartzea planteatu genuen, baina bakarrik egiten dut lan, eta Aratzen laguntza edukita ere lan handia eskatzen zuen”. Momentuz, beraz, erositako irinarekin ari da: hori bai, irin ekologikoak eta harrizko errotan ehoak darabiltza, eta ogiak ore amaz egiten ditu. “Gure irina %100 gari aletik ateratakoa da, ez da okindegi arruntetakoa bezalakoa: horietan irinek gehigarriak dituzte, eta ogia egiteko legami kimikoak erabiltzen dituzte gainera”.
Okintza artisauan ekoizpen prozesua luzeagoa dela azaldu digu Egidazuk: ore amak fermentazio prozesu naturala eta luzea behar du, eta horrela ogi digestiboagoa lortzen da. Okintza arruntean prozesua elementu kimikoen bidez azkartu egiten dute. “Nolabait, bizi estilo azkarretara egokitua dago dena ekoizpen arruntean”.
Saltzeko, hasieran inguruko herrietako azoketan ibili zen Lezaetako okina, proiektua eta produktuak ezagutzera emateko batez ere. Orain, geroz eta bezero finko gehiago dituela, eskualdeko dendetan saltzen du gehienbat.
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]