Arrakala, gero eta handiagoa
Ardogintzaren jarduerak arrakala sozial eta desberdintasun ekonomiko handiak eragin ditu Arabako Errioxan; oinarrizko soldata kobratzera iristen ez diren herritarrak eta milioidunen upategiak elkarrekin dira.
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Barne Produktu Gordin altuena duen lurraldea da Arabako Errioxa (62.120 euro/urtean), eta gainera azken urteetako krisi ekonomikoa saihestea lortu du eskualdeak. Alta, herritarren arteko errenta desorekak oso handiak dira bertan, eta herritarren %45,6 hilean, gehienez, 930 euroko diru-sarrerekin bizi behar da.
"Pobreziaren zabalpena, hortaz, garrantzitsua da. Ardogintza sektorearen bueltan osaturiko kohesio sozialak baditu zenbait arrakala", nabarmendu du Gaindegiak. Euskal Herriko eskualdeen egoera sozioekonomikoari buruz egindako ikerketan gizarte garapenerako behategiak argitu du, gainera, enplegua egon badagoela mahastien lurraldean, baina prestakuntza gutxiko lan-eskuaren beharrak prekarietatea eta behin-behinekotasuna sorrarazten ditutela. "Espainiako estatutik kanpo jaiotako biztanleria erakarri du ardogintzak, Marokotik bereziki, egoiliar gutxi baitago prest lan baldintza horietan jarduteko".
Ardogintzaren menpeko
Ardogintzarekin zuzenean lotuta dago Arabako Errioxaren garapen ekonomikoa, sektore guzti-guztietan. Hala, Gaindegiak jaso bezala, lehen sektoreak eskualdeko ekonomiaren balio erantsiaren %12,5a sortzen du, eta industria da balio erantsiaren beste %53,2aren iturburua. Horrenbestez, eskualdeko ehun ekonomikoaren %38,2k zuzenean lehen sektorean dihardu, eta beste proportzio handi bat zeharka sektore honi lotuta dago bai industrian zein zerbitzuetan.
Herritarren jarduera-tasa (%72,2), Euskal Herrian baino txikiagoa da (-4,6), eta langabezia-tasak (%16,9) Euskal Herrikoa gainditzen du (+2,4). Hala, 4.300 landun eta 900 langabetu daude Arabako Errioxan. Guztira, 6.200 bat enplegu daude eskualdean; baina, esan bezala, enplegu horrek behin-behinekotasun handia du eta kasu gehienetan prekarioak dira lanpostuak.
Arrakala sozial eta ekonomikoari aurre egitearekin batera, populazioaren galeraren aurrean neurriak hartzeko erronkari eutsi beharko diote lurraldean. Izan ere, azken hamarkadan Arabako Errioxako udalerri gehienek biztanleria galdu dute, eta soilik Oioni esker mantendu du eskualdeak hazkunde demografikoa. Gainerako Euskal Herriko eskualdeetan baino zahartze-tasa apalagoa dago bertan, baina hainbat herritan oso agerikoa da: Samaniegon, Mañuetan eta Lezan, adibidez.
Arabako Errioxako ardogileek euren izendapena izateko bidea judizialki eten du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak, Errioxako Jatorri Izendapenaren Kontseilu araultzaileak jarritako helegitea babestu ondoren. Hala, ezin izango dute Arabako Mahastiak sor-marka erregistratu. Nolanahi... [+]
Arabako Mahats-bilketaren Jaiaren XXIX. edizioa ospatu dute Moredan, igandean. Egun batzuk lehenago, ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak agerraldia egin zuen, Arabako ardogintzak bizi duen “krisi larriaz” beste behin ohartarazi, eredu aldaketa exijitu, eta... [+]
Titulu handia iruditzen zaio “nekazari”. Bera “mahastizain” omen. Baina, izan, da nekazari mahastizaina. Eta da, izan, emakume nekazari mahastizaina. Eta mahatsaren orpotik mama goxoa nola, halaxe aletu ditu Ana Iriarte Bañezek lanbidearen... ez... [+]
Ardogintza borborka dago: mundu mailan gaineskaintza dagoela-eta, iaz milaka litro erosi zituen Jaurlaritzak destilatzeko. Espainiako Gobernuak diruz lagundu zuen mahats berdea lurrera botatzea. Aurten ere antzeko neurriak hasi dira agertzen. Baina nola iritsi gara egoera... [+]
Edariak eta Ardoa (EDA) Drinks & Wine Campusak bigarren egoitza bat izango du Arabako Errioxan, Gasteizkoarekin batera. EDA Basque Culinary Centerrek “garatu eta gidatutako” proiektua da, Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak sustatu dute. “EDAk... [+]
Igandean eman zitzaion hasiera ofiziala mahats bilketari Araban, Navaridaseko Mahats-bilketaren Jaiaren XXVIII. edizioa eginda. 2023an Jaurlaritzak 15,3 milioiko laguntzak eman dizkio sektoreari, milioika litro ardo erabilera industrialerako destilatu edo mahatsa zuzenean... [+]
Errioxa Jatorri Izendapenaren estatutu aldaketari oniritzia eman zion Espainiako Nekazaritza Ministerioak, eta merkatuaren eta lehiaren ikuspegitik desegokia delakoan, Jaurlaritzak errekerimendua bidali du Madrilera.
Errioxa ardoen jatorri izendapenak, Arabako Mahastiak sor-markaren aurka bide judizialari ekiteaz gain, esklusibotasunaren eskakizuna onartu zuen bere batzorde arautzailean; mahats ekoizleek, haien mahatsa Errioxako ardo izendapenetik irten eta marka propioa sortzen duten... [+]
"Azken urteetan Arabako upategi txikiak desagertzen ari dira. 1995ean 700 inguru izatetik, gaur egun 200 eta gutxi gelditzen gara", adierazi du Esti Besak.
Arabako Errioxako lurretan mahasti onenak hazi eta ardoak gustuz ontzen badira, ez da soilik mendez mende eta belaunaldiz belaunaldi kultur transmisio baliotsu batek iraun duelako; duela milioika urte izandako gertaera tektoniko baten ondorioz ere bai.
Izotzak desmasia handiak eragin ditu berriz ere Ipar Euskal Herrian. Irulegiko mahastien erdia baino gehiago kalteturik atera da iragan astetik.
1899an Eltziegoko (Araba) ardo ekoizpenaren %40aren jabe emakumeak ziren. Datuak adierazten du emakumeek Arabako Errioxako herri horretako ardogintzan pisu handia zutela garai hartan.