Arnaud Abbadie laborari ari da Amorotze-Zokotzen. Haragitarako behiak hazten ditu eta barazkiak lantzen, Angeluko azokan saltzen dituena. Herriko alkate ere bada eta berrikitan parte hartu du PAC legeak nekazari txikiei ezarri nahi dien bazterketaren kontrako protestan.
Nolako etxaldea duzu?
Amorotzen laborari gira emaztea eta biak, etxalde ttipi batean. Orotarat 30 hektara ditugu, bainan 20 hektara kabalendako erabilgarriak. Horietan 15 bat hektara pentze dira, eta gaineratekoan artoa egiten dugu. Behi gorriak hazten ditugu, 30 buru orotarat, haragia direktuki saltzeko kontsumitzaileari.
Barazkiak ekoizten dituzue ere...
Bai barazkiak ekoizten ditugu 3.000 m2tan, dena kanpoan, barazki mota guziak baditugu, sasoinekoak. Emeki emeki hasi ginen barazkiekin. Haragia saltzen ginuelarik, ikusten ginuen jendeak galdegiten zuela. Guretako ere, aiseago da gaineratekoaren saltzea barazkiekin batean. Produkzione hortaz kontent gira. Lana bada bainan direktuki salduz, garbi da. AMAPekin guti ari gira, Angeluko merkatuan saltzen dugu dena, ostegunetan eta igandetan. Gure klientela guzia kasik, han da, Baiona, Angelu eta Miarritzen.
Haragia betidanik zuzenki saltzen duzue?
2008an hasi ginen transformatzen, eskuin esker, Donapaleun, Landesetan... Duela bi urte, Anauzeko Xuhito koperatiban sartu gira. Moztea, sukaldetzea, etab, hor egiten dugu. Ahatxe guziak kolietan pasatzen ditugu. Lau edo bost behi gizentarazten ditugu ere urtean.
Biak laborantxaz bizi zirezte. Zailtasunik bada?
Zailtasunak badira bixtan da, laborantxa munduan badira beti. Bakotxak bere ahalen arabera arizan behar du. Gauzak karkulatu, sobera gastu egin aintzin... Ez da etsitu behar. Guk ikusten dugu kargen aldetik, asurantzak adibidez biziki emendatzen ari direla. Gure gauzak aldiz ez dira goiti joaiten. Hori da betiko problema. Haragia, duela 30 urte ala orai, prezio berdina da makiñonarekin. Beste bide bat atxeman behar da, ahal bada, hobekiago saltzeko.
Laborari eta auzapez bezala, Baionan zinen joan den astezkenean. Zer diozu Europako laborantxa politikaz?
Laborantxa politikako dirua Frantziatik eta Europatik heldu da. Denen dirua da. Gutienez untsa partekatua izan behar luke. Ikusten dugu zereala egileek eta laborari haundienek parte haundia biltzen dutela. Pean ere, gu bezalakoeri errepartitu behar litaike diru hori. Aipatzen diren proposamenak ez dira batere onak. Sekula 30 behiz petik ez bada primarik emaiten, gure herriak hustuko dira. Deia aski lan badute bizitzeko, holako neurriekin segur hustuko dira. Eta ez da bakarrik laboraria geldituko lanik gabe, itzulian diren guziak ere, izan hargin, maixturu, komertzio...
Arrazoin horiendako zinen Baionan...
Bai. Auzapez gisa joana nintzan. Ez da gure burua bakarrik konda. Laborari guzien salbatzea dugu nahi. Bihar ez bada laboraririk herrietan, edo bat edo biga bakarrik, zer balio du herrian bizitzeak? Jendea begiratu behar da herrietan.
Amorotze eta Amikuze alde hortan, arrangurak badira laborari eskasagatik?
Bai arrangurak badira, denetan bezala. Batzu menturaz gutiago hunkiak dira, etxalde gotor ainitz baita. Bainan denak prima horieri lotuak dira zer nahi gisaz.
Geroari buruz, zer ikusmolde duzu, konfiantxazkoa ala arrangura?
Beti behar da konfiantxa hartu. Ez iziturik egon. Halare, gero eta nekeago izanen dela laborariendako iduritzen zaut. Enpresa haundiek ez dute gehiago pagatuko. Supermerkatuetan, beti janariari buruz ari dira promozione egiten. Beste gauzak untsa pagaturik ere, beti haragia edo baratzekietan dira prezio apalen egiten ari, jendea biltzeko. Horrek erran nahi du ez dutela gehiago pagatuko laborarieri. Beste bide batzu hartu behar dira, gauzak hobeki saltzeko.
Bio bidea hortarako hartu zinuen?
Bai. Erran behar da halare biziki denbora hartzen duela hola lan egiteak, merkatuak egiteak, zuzenki saltzeak. Ez da etxalde sobera haundia behar. Bainan mozkina ere hor da. Jendeak prezio onetan erosten du. Beste sistimatik baztertzeko bide hori hartu ginuen 2008an.
Erosleek janari segurraren arrangura badute?
Merkatuetan seurik ba. Jendeak galdegiten du, bio, edo bederen segur izan nahi du etxaldetik heldu dela.
Apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta hiru lapurtar atxilotu ditu asteazkenean Frantziako Poliziak. Aske geratu badira ere, otsailean epaituko dituzte. Herriko Etxearen babesarekin, Bouygues enpresak duen etxebizitza eraikuntza... [+]
Filipe Laskarai eta Benjamin Charron atxilotu dituzte jendarmeek asteazken goizean, apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta. Marieniako lurrekin ez espekulatzea eskatu zuten laborari eta ekintzaileek ekintza hartan.
Ekolurrak irailaren 23a, Europar Batasuneko Nekazaritza Ekologikoaren Eguna, aprobetxatu du tresna berria aurkezteko. Elikagai ekologikoak kontsumitzeko erraztasunak eman nahi dizkie herritarrei, Sareko bilatzailearekin: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako ekoizle ekologikoen 269... [+]
Hemen gatoz, atzera ere, hausnarra berritzera. Edo behintzat saiatzera. Edo horrekin amestera. Ez dakit, ordea, berritik zer izango dugun; izan ere, antza, munduak lehengo lepotik burua jarraitzen du. Barkatu okerra: gizakiok jarraitzen dugu lehengo lepotik.
Plastikoan bilduta saltzen dizkigute zuritutako sagarra, mandarina, ahuakatea eta abar. Eta ez gaitu lotsagorritzen.
Ameriketako Estatu Batuen ipar ekialdean azken urteotan maila handiko fenomeno batek eragin garrantzitsua izan du osasun publikoan, eta basa animalien osasunaren garrantzia oroitarazten du. Argitaratu berri den ikerketa baten arabera, gertaera hori eta sortu dituen ondorioak... [+]
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
Hitzordua Noaingo Zentzumenen Parkean izango da. Herritarrak eta ekoizleak elikagai ekologikoen inguruan biltzeko Nafarroako topagune handiena da azoka. Bederatzigarren edizioa da aurtengoa eta laugarren urtez jarraian Noaingo Zentzumenen Parkean egingo da.
Munduko klima gogorrenetakoa du Balutxistanek: basamortuko klimaren muturreko bero eta lehorteak, eta Arabiako itsasotik ekarritako montzoiaren eurite irregularrak, urte batzuetan eskasak eta bertzeetan uholdeak eragiteko modukoak. Hala eta guztiz ere, bertan laborantza badago,... [+]
Ez da ezusteko handirik izan Europako hauteskundeetan, eskuin muturrak gora egin duen bitartean, berdeek orain arteko emaitzarik txarrenetakoak izan dituzte. Zentzu horretan, geroz eta gehiago nabarituko dugu trantsizio ekosozialari lotutako erabakietan ebidentzia zientifikoek... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
Bost hilabete bete dira otsailaren 6an traktoreen mobilizazioak hasi zirenetik. Mirene Begiristainek eta Isabel Alvarezek ekofeminismoaren betaurrekoak jantzita aztertu dituzte mobilizazio hauek eta fokutik kanpo geratu diren laborariak eta aldarrikapenak ekarri dituzte lehen... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Esnatze horretan hainbat kausa elkartzen dira, eta lurraldean sakabanatuta dauden herrien erresistentzia-ahalmenak bete-betean erantzuten die. Joan den larunbatean, aldarrikapen horien inguruan manifestazio jendetsua egin zen Gasteizen. Kalean frogatu zen berriro posible dela... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganbarako koordinatzailea mintzatu da Egonarria saioan. Laborantzako eredu talkaz hitz egitean eta traktoreak kalera atera direnean, beti aipatzen da ditxosozko erderazko "PAC"-a, hau da, Europako Nekazaritza Politika Bateratua. Europako... [+]