Armiarma.eus: 20 urte literaturaren sarean

  • 20 urte bete dira Armiarma ataria martxan jarri zutela. Kritiken Hemeroteka eta Literatur Aldizkarien Gordailuarekin abiatu zena euskarazko literaturak sarean duen ezinbesteko erreferentzia bilakatu da. Hona hemen atariaren atal desberdinen historiaren eta ezaugarrien errepaso labur bat.


2021eko martxoaren 31n - 15:44

Martxoaren 24an bete ziren 20 urte Andima Ibinagabeitia zenaren izena daraman Literatur Aldizkarien Gordailua jendaurrean aurkeztu zutenetik. Literatur aldizkariak digitalizatu eta sarean eskuragarri jartzeko asmoz abiatu zuen Susa argitaletxeak, eta gaur egun Armiarma.eus denaren lehen alea izan zen. Armiarma ataria Susa argitaletxearen ekimenez sortu bazen ere, urteetan zehar sarea osatu dute beste sarearen bueltan: itzultzen, testuak idazten, argitalpenen berri ematen, ekitaldien abisuak egiten eta bestelako lanetan laguntzen duen jendez osatua.

Argitaletxe izan aurretik literatur aldizkari izan zen Susa (1980tik 1994ra), eta argitaratutako aldizkari horiek eta Euskal Herriko beste zenbait online jartzeko sortu zuten webgunea. Hasieran 16 aldizkari digitalizatu eta berrargitaratu zituzten sarean, egun 29 daude, ia hamaika mila artikulu. Digitalizatutako testuez gain aldizkariei buruzko informazioa eta zenbaki bakoitzaren xehetasunak eta aurkibidea ere kontsulta daitezke gordailuan.

Euskal Herrian ere tradiziotxoa dute literatur aldizkariek, eta XX. mendearen bigarren erdialdeko gehienak biltzen ditu Ibinagabeitia proiektuak, 1945eko Gernikatik hasi eta Vladimir fanzine gazteenera arte, tartean oraindik argitaratzen diren Egan eta Maiatz aldizkarien zenbaki zaharrak ere kontsulta daitezke.

Duela 20 urte, halaber, Kritiken hemeroteka osatzen hasi ziren, hasieran Susa argitaletxearen webgunean bertan eta Armiarma atarian gero, Literatur Aldizkarien Gordailuarekin batera. Urteak joan ahala sarea zabalduz joan da eta hazi egin da Armiarma, hasierako asmoei helduz. Mikel Elorzaren esanetan helburua literatura eta sarea batzea zen, sareak eskaintzen duena euskal literaturari eremu berri bat zabaltzeko baliatzea. Izan ere, dioenez, sareak gordailu mugagabe bat izatea ahalbidetzen du, baina era berean informazioaren eta edukien partekatzea eta gizarteratzea ere, eta horrek definitzen zuen egitasmoa: "Bildu, baina ez morroilopean gordetzeko, zabaltzeko baizik”. Elorzaren iritziz, sarearen aukerak eta edukiak harremanetan jarri ahal izateak, bestalde, literaturaren irakurketa berriak egiteko ere balio du, eta baita bide berriak abiatzeko ere.

Idazleak, haien lanak eta haien lanetatik eratorritakoa leku bakarrean batzen dituen tresna da Zubitegia

Azken 20 urteetan zehar zenbait tresna eta atari gehitu dizkiote Armiarmari. Horien artean dago literaturak sarean duen presentzia astero-astero elikatzen duen Literatur Emailuak argitalpena. Email bidez literaturaren inguruko albisteak hedatzen ditu Emailuak-ek, eta blog gisa ere irakur daiteke. 2002an jarri zuten martxan, eta apirilean bidaliko dute 1000.en emailua.

2004an, aldiz, Literaturaren Zubitegia jarri zuten martxan. Bertan ageri da Armiarma sarearen zati bat begien bistara. Zubitegiaren atal garrantzitsua da literatura euskaraz idazten duten idazleen fitxak biltzen dituena. Bertan, datu biografikoak, argazki bana eta argitaratu dituzten liburuen zerrenda eta horiei egindako kritikak, erreferentziak eta bestelako loturak aurki daitezke. Horrez gain, ordea, egunero idazle baten gomendioa ageri da webgunean, eta datozen literatur hitzorduak, eguneko efemerideak, Kritiken hemerotekako azken kritikak, azken Emailuak eta bestelakoak kontsulta daitezke. Finean, idazleak, haien lanak eta haien lanetatik eratorritakoa leku bakarrean batzen dituen tresna da Zubitegia.

Beste hainbat tresna eta webgune ere biltzen ditu Armiarmak: euskarara ekarritako lanak eta haien egileen fitxak biltzen dituen Euskarari ekarriak, basquepoetry.eus, Klasikoen Gordailua eta guztietan berriena den ipuina.eus atariak.

Aurrera begira, orain arte egindakoa eguneratu eta gehiago zabaltzea litzateke lehen asmoa, Elorzaren esanetan. Izan ere, bere iritziz jende askok ezagutzen ez duen eta izugarrizko aukerak ematen dituen eduki asko dago bertan. Beraz, dagoena edukiz hornitzen jarraitu nahi dute, baina bidean azkena sortu duten ipuina.eus gisako proiekturen bat sortzen bada agian martxan jarriko dutela dio: “Literaturaren inguruko irudigintza ez dago oso landua, adibidez; literaturaren kazetaritza… badaude hainbat eremu jorratzeko modukoak. Egitasmoak gauzatzeko, ordea, denbora behar da: alegia, finantzaketa. Daukaguna areago partekatu eta ezagutaraztea da lehentasuna”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskal literatura
Etorkizun bizigarriei buruzko literatura lehiaketaren sari banaketa eginen du ostiralean Sukar Horiak

Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.


2024-12-05 | Leire Ibar
Durangoko Azokak ateak ireki ditu, ikasleen bisitarekin

Abenduaren 5ean ikasleei eta irakasleei zuzendutako tailer, hitzaldi eta ikuskizunak izango dira azokan. Dinamiken bidez sortzaileak ezagutu eta eurekin harremanetan jartzeko moduko aukera ere izango da. Edukiera guztia bete da jada ikasle goizerako. ARGIAk eskaintza zabala... [+]


“Konplexutasuna agertzeko lekua da literatura, ez lezioak ematekoa”

Helduentzako zazpigarren lana argitaratu berri du Uxue Alberdik, hirugarrena ipuingintzan: Hetero (Susa, 2024). Zortzi narrazio bildu ditu liburuan, eta denen abiapuntua izan da memorian geratu eta “noizbait ere honi buruz idatzi behar dut” pentsarazi dion paisaia,... [+]


DBHko ikasleak literaturzaletzea helburu duen irakurketa-lehiaketa aurkeztu dute

Esloveniako eskoletan izan duen arrakastari tiraka, Alberdania argitaletxeak Euskal Herriko ikastetxeetara ekarri du Joko Ona Denontzat irakurketa-lehiaketa: DBHko ikasleek “kalitate handiko liburuak” irakurriko dituzte taldeka, eta avatarra aukeratuta, horiei... [+]


Leire Lakasta Mugeta
“Hitzak harriak dira Ernauxentzat, eta idazketa labana”

Annie Ernaux (Lillebonne, Normandia, 1940) idazleak bere poetikaz eta horren funtzioaz egindako hausnarketak jasotzen dituen elkarrizketa-liburua euskarara ekarri du Leire Lakasta Mugetak (Iruñea, 2002): Idazketa labana bat da (Katakrak, 2024). Idazketaz, hautu estetiko... [+]


‘Politeismo bastarta’: lau egun Angela Davisekin eta Jule Goikoetxearen pentsamenduetan

Susa argitaletxearekin kaleratu du Goikoetxeak liburu berria: Politeismo bastarta. Nobela gisa kalifikatu arren, kronika gozo eta bizia da, irakurlea Goikoetxearen pentsamenduetan barneratuko duena. Donostiako San Jeronimo kaleko sotoan egin du aurkezpena, hamarnaka lagunen... [+]


Erraldoiek lagunduta eta haurrez inguratuta aurkeztu dugu ‘Abentura erraldoia’ liburua

Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira haurrentzako liburua modu berezian aurkeztu du ARGIAk, Donostian. Haur eta guraso ugari bildu ziren Gorka Bereziartua eta Adur Larrearen ipuinaren bueltan, eta festarako, dantzarako, ipuinak kontatzeko eta maskarak marrazteko tartea... [+]


Ipuinak idazten ikasten: nondik hasi eta zeri jarraitu?

Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]


Uxue Juarez. Hitzak pospolo
“Uretara harri bat botatzen duzunean sortzen diren uhin horiek dira poema”

Batxilergoan tutore izan nuenetik ia 10 urte pasa direla elkartu naiz Uxue Juarezekin Ur Mara museoko Toureau etxolan (Alkiza), pagoez eta Koldobika Jauregiren eskulturez inguraturik. Autoritate segitzen du izaten niretzat Uxuek, baina beste zentzu batean orain. Aurpegian... [+]


Katixa Dolhare-Zaldunbide
“Literaturaz gozatzen ikasi egiten da, eta ikas prozesu hori landu behar da gelan”

Bankan bizi den Literatura irakasle, ikerlari eta idazlea da. Irailaren hondarrean Itsasun egin zen Irailekoak poesia jaialdiaren baitan Ipar Euskal Herriko Poesiaz eman zuen hitzaldia. Besteak beste, bertan errandakoak hona ekarri nahian hasi gara harekin solasean.


Erraldoi eta buruhandien kalejirak lagunduta aurkeztuko dugu ‘Abentura erraldoia’ liburua, ostiralean Donostiako Grosen

Donostiako Gros auzoko erraldoi eta buruhandien konpartsak giroturiko kalejira eta dantza izango ditu lagun, ostiral honetan ARGIAk antolatu duen liburu aurkezpenak: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira aurkeztuko dute Gorka Bereziartua eta Adur Larrea egileek.


Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


‘Gero’: iraganeko geroaldia

Mintza gaitezen klarki, itzulingururik gabe, esan beharrekoak esateko gerotik gerora ibili gabetanik: jolas hau, euskaraz letrak juntatzean datzana, Axularrek pasatu zuen. Kasik jolasa asmatu bezain laster gainera, halako moldez non Gero-ren orrialde gehienetan ematen baitu... [+]


2024-10-21 | Leire Ibar
Aiora Jaka, Jon Urzelai eta Julia Otxoa dira Euskadi Literatura sarietako gainerako irabazleak

Euskarazko Literatura Itzulpena, Saiakera Euskaraz eta Gaztelaniazko Literatura kategorietako irabazleen berri eman dute Donostiako San Telmo Museoan egin den aurkezpenean. Saiakera Gaztelaniaz saria ez ematea erabaki du epaimahaiak.


Eguneraketa berriak daude