Armeniar genozidioa gogoan
Zortzi milioi armeniarrek gogoratzen dute gaur euren herriaren genozidioa. Joan zen mendeko lehengo urteetan gertatu zen, turkiarrek herri oso baten sarraskitzeari ekin ziotenean. Milioi bat lagun baino gehiago hil zituzten; bizirik atera zirenek, atzean utzi behar izan zituzten euren etxeak betiko.
“Mendebaldeko Armenia” deitu ohi diote armeniarrek Anatoliako ekialdeari. Garai batean, beraiek ziren nagusi Kars, Van edota Erzurum hirietan, turkiar eta kurduen gainean. Egun, ordea, ez da armeniarrik gelditzen Ararat mendiaren inguruan.
Urtero bezala, diasporako milaka lagun bertaratuko dira gaur Yerevango Genozidioaren Parkera, joandako senide nahiz arbasoak doluminez oroitzeko. Nolanahi, aurtengo ospakizunak marko berri batean burutuko dira. Bi urteko negoziaketen ostean, Turkiak eta Armeniak bakerako ibilbide-orria sinatu zuten Suitzan herenegun.
Badirudi Ankara eta Yerevanen arteko harremanak sendotze bidean daudela eta, diotenez, bien arteko muga ireki daiteke aurki. Gogora dezagun Armenia eta Turkia elkarri bizkarra emanda bizi direla 1994tik, inolako harreman diplomatikorik gabe. Ankarak, Nagorno Karabakh-eko gatazka izan zuen aitzakia Armeniako muga gaurdaino ixteko. Azerbaijan barruan dagoen arren, enklabe hartan armeniarrak ziren gehienak historikoki. Sobiet Batasuna erori eta berehala piztu zen konfliktoa, armeniarrek irabaziko zuten gatazka odoltsu hura.
Baina, zergatik itxi zuen Turkiak Armeniako muga hura?
Erraz: azeriak, turkiar jatorriko herria dira, Islamaren korronteak baino ez ditu bereizten Anatoliako lehengusuengandik: suniak azken hauek eta, azeriak, txiitak.
Bestalde, Armeniar Genozidioaren “arantza” egon da beti Ankara eta Yerevanen artean. Edonola ere, euren arteko harreman diplomatikoak berreskuratzearen ordaina ez da, inolaz ere, genozidioaren onarpena izango; antza, behar handiagoa du blokeo bortizpean bizi den Armeniak mugak irekitzeko, Turkiak baino.
Aurreikuspenak betetzen badira, armeniarrek Ani, euren antzinako hiriburua, bisitatzeko aukera izango dute turkiarren mendeko Kurdistanen, baita mila urte dituen Akhtamar irlako katedrala, besteak beste. Nolanahi, Kaukasoko herri honek Ararat mendia zapaltzea du ametsik handiena. Erraldoi zuria Yerevanen gainean zutitzen bada ere, Turkiarren menpe eman ditu azken ehun urteak.
Mendiari itxaropenez begiratuko diote gaur genozidioaren parkean bilduko diren milaka lagunek. Akaso, bere magaletan omenduko dituzte euren hildakoak datorren urtean.
Informazio gehiago:
192 milioi sagar 2024. urtean. Segundoero sei sagarretik gora saltzen du Britainia Handiko Tesco supermerkatu kate han ezagunak; ia 27.000 tona. Zenbaki ikusgarriak dira baina are harrigarrigoak dira bertokoak, Ingalaterrako sagarrak direla jakinda.
Urriaren 24an 40 urte egin du preso Georges Ibrahim Abdallah libanoarrak Frantziako Estatuan. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatua da... [+]
Hori da Israelgo hedabideetan azken egunotan bolo-bolo dabilen albistea. Baieztapenaren inguruan auzi ugari daude, eta horietako batzuk ikerketa judizialean aztertzen ari dira. Israelgo Estatuko Fiskaltza urriaren amaieratik ikertzen ari da Benjamin Netanyahu Israelgo lehen... [+]
Larunbatean Makean izanen da Hamza Abuhamdia, Parisen bizi den palestinar queer-a, Palestinaren aldeko topaketaren kari. Israelek bideraturiko pinkwashing-ari buruzko tailerra eskainiko du –bat-bateko euskarazko itzulpenarekin– arratsaldeko 15:30ean. LGBT pertsonen... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.
2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]
Nafarroan torturatutako ia mila pertsonaren errealitatea eraldatzen hasi berri dela azaldu du antolakuntzak. Nafarroako torturaren biktimen lehen aitortza ofiziala aurtengo apirilean egin zen, eta oraingoa antzeko prozesuetatik igaro diren beste torturatuekin eta gaian aditu... [+]
Goiburu baten bidez ezagutu nuen Juana Dolores; zera zioen: iraultzaileagoa zela ondo idaztea, katalanez idaztea baino. Flipatu egin nuela aitortu diot, eta berak esan dit bizitzako lehen elkarrizketa zuela hura. Lau urte geroago, berritasunaren olatua surfeatu du, eta... [+]
Urriaren 25a. Valentziako Meteorologia Elkarteak iragarri duenez, hurrengo astean goi geruzetako tanta hotz batek euri-erauntsiak eragin ditzake Valentzian. Egunez egun, aurreikuspenak berresten dira, eta urriaren 29an, goizeko lehen orduan, Espainiako Estatuko Meteorologia... [+]
Duela bi aste, Frantziako irratien finantziamendua zalantzan zen, Frantziako Kultur Ministerioak %35 apaldu nahi baitzituen elkarte irrati lokalei bideratu dirulaguntzak. Orduan, 200 bat elkarte ziren lanjerrean eta horien artean Iparraldeko Euskal Irratiak.
Azalpena... [+]
Argi eta garbi irabazi dio Donald Trump presidente errepublikano ohiak Etxe Zurirako lehia Kamala Harris egungo presidenteorde demokratari. 312/226-eko aldea izango du urtarrileko bozketan Hautesle Kolegioan. 2016an Hillary Clinton galtzaile izan zen, baina herritarren boz... [+]
Mediterraneoan tanta hotz batek eragindako triskantzak erakutsi digu gizakiak noraino sartu dezakeen hanka. Klima larrialdia sortzeaz gain, bere kalte humanoak eta ekonomikoak anplifikatu ditugu. Copernicusen datuen arabera, 400 kilometro koadrotik gora lur geruza... [+]
16 urtez azpikoek laster ezingo dute sare sozialik erabili Australian, eta antzeko neurriak ezarri nahi dituzte Espainiako eta Frantziako gobernuek ere. Neurriaren eraginkortasunaz, sare sozialetako eduki eta dinamikez, pribatutasunaz eta plataforma handiek honetan guztian duten... [+]