Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan aztertzen eta ikertzen baita zergatik 2023aren amaieraz geroztik ari diren danbor‑hotsak entzuten Europan. Ikerketa dokumentu ugaritan oinarritutako azterketak ondorio harrigarri batera garamatza: mende honen hasieratik, Europako industria militarraren lobbya hasia da modu egituratuan antolatzen, eta, bi hamarkadatan, Europako politiketan gero eta eragin handiagoa izatea lortu du. Horretarako, Europar Batasuneko erabaki politikoak hartzen diren eremuetan infiltratzeko estrategia baliatu du, bere helburua lortu arte, alegia: armamentu‑norgehiagoka berriz ere Europar Batasunaren leiv motiv nagusi bilakatzea.

Testu horretan azaldu genuenez, Europako lobby militarreko bozeramaile nagusietako batzuk (Von der Leyen, Borrell edo Macron) lankidetzan ibili dira, 2023ko amaieraz geroztik, Europan gerra hedatzeko aukerak sortzen duen larritasuna areagotuz, behar zuten jendarte-giroa lortu eta beren intereseko funtsezko agiriaren onarpena lortzeko. Eta lortu zuten. Izan ere, 2024an Europako Defentsarako Industria Estrategia onartu zen, Defentsan Inbertitzeko Europako Programarekin osatu dutena. Egitasmo horiek zenbait inbertsio aurreikusten dituzte armagintzan, ondoren handituak izan direnak Europako Inbertsio Bankuaren Segurtasun eta Defentsa Industriarako Berehalako Ekintza Planarekin edo Defentsako komisario kargua sortuta, Von der Leyenek berak ekaineko hauteskundeetan proposatutakoari jarraikiz.

Baina, ohartarazi genuen bezala, lobby militarrak are urrutiago heltzeko asmoa zuen, bere hurrengo helburuak lortu arte, alegia: estatu kide guztiek babestutako zor bateratua jaulkitzea, defizita kontabilizatzerakoan defentsarako gastuak kontutan ez hartzea, edo hurrengo aurrekontuetan industria militarrerako 100.000 milioi euroko aurrekontu‑atala jasotzea. Bada, hori guztia onartu berri da Europar Batasuneko Berrarmatze Planaren barruan, AEBko eta Europako lobby armamentisten arteko borroken interesei erantzuteko.

Hori guztia planteatzen dugu gure liburuan, eta, bertan azaltzen genuenez, Trump, nolabait, honelako zerbait esatera datorkigu: “Europako lobby armamentistaren lagunei eman nahi dizkiezue zuen sosak eta nire lagunei, hau da, AEBko lobby industrialekoei, berriz, ogi-papurrak baino ez? Baina haiek dira, hain zuzen, AEBk zuek defendatzea bermatzen dutenak eta nire hauteskunde-kanpaina finantzatzen dutenak! Bada, Von der Leyen-ek eta Borrell-ek defenda zaitzatela!”. Zentzu horretan, ez dago apenas ezustekorik: Europako lobby militarrak jarraitzen baitu gero eta eragin handiagoa izaten Europako politiketan, eta armamentu‑norgehiagoka areagotu eta gerra pizteko benetako arriskua sortzeaz gain, Europako herrialde guztien gastu sozialetarako aurrekontua are gehiago murriztuko dute (eta dagoeneko nahikoa murritza da!).

Gure liburuan aipatzen dugunez, ez genuen Euskal Herriko lobby militarrari buruzko datu zehatzik. Baina hara non hura argitaratu eta hilabete batzuk geroago Zedarriak agertu zen, sektorea bultzatu nahian eta sektorean inbertitzeko "aukerari" buruzko eztabaidarako deialdia eginez. Aurrerago beste testu batzuetan eztabaida publiko horretan parte hartzeko asmoa dugu. Nolanahi ere, gure ustez, aldez aurretik kontuan hartu behar dugu benetako testuingurua zein den, eta ez lobby militarrek eta haien gerra‑danborrek aurkeztu nahi digutena.

Gaur egun ikusten ari gara zelan hondatzen ari den sistema soziala: kapitalismoa (Amaia Pérez Orozcok gauza eskandalagarri hori deitzen duena) krisian dago, fase terminalean. Lan produktiboaren ustiapenean, lan erreproduktiboaren desjabetzean eta planetaren espoliazioan oinarrituta, etengabeko metaketaren bila jarraitzen du, eta geure burua amildegira botatzera garamatza, amildegi horretan kapitalismoak berak sortutako krisi guztiak batzen ari direlarik: desberdintasun-krisi basatia eta lan prekario gaizki ordaindua; zaintza eta ugalketa krisia; migrazio krisia eta indarkeria arrazializatua; krisi ekologikoa (berotze globala, espezieak eta ekosistemak desagertzea, lehengaiak eta energia fosilak agortzea), eta krisi politikoa, patriarkatua, autoritarismoa eta militarismoa ugaritzea.

Testuinguru horretan, "armamentu-industriak eta industria militarrak izugarri garatuko dira datozen urteetan, (...) zorte handia dugu Euskadin esparru horretarako asko lan egiten duten industriak ditugulako…uste dut produktu berrietarako aukera bat dela" moduko adierazpenak egin ditu Eusko Jaurlaritzak. Hori gutxi balitz, industria-plan berria Zabala Innovation aholkularitza enpresari enkargatu dio, zeinak zuzeneko loturak dituen industria militarraren sektorean. Sortzen diren negozio aukerak aprobetxatu eta aberastasuna (kapital metatzea gisa ulertuta) handitzearen alde egiten dutenen artean dago Eusko Jaurlaritza, alde batera utzita horrela jokatzeak arestian aipatutako amildegira eramaten gaituela.

Horrekin guztiarekin, euskal agintariek amildegira garamatzate, nahiz eta gu beldurtu eta beren nahiak onartu ditzagun erabiltzen duten gerra hori, azkenean, benetan lehertu. Hori da berrarmatzeak eta lobby armamentistez inguratzeak dakarrena, haientzat gerra arriskua ez baita arazo bat, negozio itzela baizik.

Bada, gure ustez, hori da, hain zuzen, kontuan hartu beharreko testuingurua eztabaidari ekin aurretik. Errealitatea eraldatzearen aldeko apustua egiten dugunok hortik habiatu beharko genuke ekimenak proposatzerakoan, lobby militarrek eta haien gerra‑danborrek ez diezaguten lapurtu etorkizuna izateko aukera. Hona, bada, antimilitariston proposamena: auzolanean jardun buru-belarri, industria militarra onura sozialeko ekoizpen zibil bihurtu arte, horrela lortuko baitugu Euskal Herriak ekoizpen‑sistema zalantzan jartzea eta gerretarako armak fabrikatzeari uko egitea.