Aralar lur publikoa izanik, bere kudeaketa Mankomunitateko 15 udalerrietako erakunde zein erabiltzaileen gain erortzen da, guztion iritziak entzun eta adostasun zabalez iritsi gara honaino. Eta erabilera aipatuta, ekoizpen eta etekin ekonomikoa bilatzen duten artzain zein abeltzainek bezain erabiltzaileak gara kaletar, mendizale, urbanita, ehiztari, turista eta gainontzeko herritarrak ere. Beraz erabakiak denon iritziak bilduta hartu izan dira urte luzez. Ez ahaztu 600 urteko ibilbideaz ari garela, eta errealitate anitz eta konplexu horretan, guztion adostasuna, errespetua eta kontsentsua ezinbesteko tresna eta altxorra osatu dutela.
1994ko apirilaren 26an Parke Natural izendatu zenean lortu zen adostasunean, arriskuan eta galtze bidean zegoen eta dagoen eremu baten kontserbazioak elkartu gintuen, oreka horretatik soilik bermatu genezakeelako ehunka urteetako elkarlanak moldatutako ondare natural preziatua.
Aralarko goi lurrak, baso itxi izatetik egun ezagutzen dugun larre-soro izatera pasa badira, mendeetan gizakiak naturarekin batera egindako eraldaketaren ondorioz izan da. Eta ondare den eremu hori da hain zuzen ere babestu beharrekoa, basoaren galerak eta eremu karstikoaren berezko higaduraz gain, ganaduaren gehiegizko presioak galbidean jartzen duelako.
Presioaz ari garenean, ardi batek edo behi zein behor batek eragiten duena ez da berdina, konparagarria ez den bezala mendizale batek eragiten duena edo txirrindu, motor edo 4X4 batek sortzen duen higadura. Eta horixe da hain zuzen aztertu eta zaindu beharrekoa, Aralarko lur azala desertifikazio prozesu sakon batean sartuta dagoelako azken hamarkada luzeetan. Horregatik dute zientzialariek hainbeste garrantzi eremu hauetako bilakaera neurtu eta diagnosi zein egitamuak proposatzeko garaian. Horrela izan zen 1988ko egitamua lehenik eta gerora 2003koa aurkeztu zirenean, zientzialarien aholkuak funtsezkoak bihurtu ziren norabide jakin batetan eragile guztion artean kontsentsua bilatzeko.
Aranzadi Zientzia Elkarteak 2003ko egitamuan egindako ekarpena ezinbesteko mugarria izan zen, eragileen arteko orekaz aparte, alderdi politikoen aho batasuna eman zelarik. Ezin ahaztu batasun horren aurretik pistak egin nahia ziklikoa izan dela, hamarnaka kilometroko bideak eginak daudelarik. Hegazkinak lur hartzeko eremua eta Lareon Bungalowak ere egin eta negozio turistiko basatia martxan jarri nahi izan zen, filmak grabatzeko ahaleginak …, finean ustiapen ekonomikoa beti presente egon da.
Orain, oreka, kontsentsua, adituen autoritate zientifikoa, pertsonen arteko errespetua, alderdi politikoen hitza eta beste hainbat balore hautsi dira leherketa eta hondeamakinen oldarraldiarekin batera.
PNVren DNAn beti egon da negozio gosea lur azalean, azpian, airean zein itsasoan. Horrela, 2003ko adostasuna indarrean egonagatik, ezkutuan josi du abeltzain zein artzainekin Aranzadik marraztutako printzipioen aurkako estrategia. Ondoren, Mankomunitatean ordezkaritza politikoak ematen ez zion babesa erostera jo zuten, bere Herriko ordezkarien gehiengoaren aurka bozkatzen duen Alkatea lehendakari jarri, eta euren burua eta duintasuna oso merke saldu zuten EH Bilduko hiru kide erosi zituelarik. Eta hor hasi zen ekinaldi berri bat, Aralar eta bere inguruaren haustura ekarri duena.
Oso gogorra izaten ari da hainbat abeltzainen indarkeria jarrera, guztiona den lurra berea balitz bezala jokatuz, mehatxu, deskalifikazio eta jarrera mafiosoak. Goi lurretan eta Natur Parkea izateagatik diru laguntzak jasotzen dituzten artzainak biktimizatuz, Goierriko lantegietan lan egiten duten ukuilurik gabeko abeltzainei pistak zabalduz.
Barkaezina da haustura, gogorragoa oraindik datorren lekutik etortzea, urte askotan defendatu ditugun artzainak erabiliz osatu duten argumentuak ostrukarena egitera garamatza. Alderdiak zatituta, batzuk ohi duten bezala negozioarekin lerrokatuta, beste batzuk barne kontraesanen menpe, disidentzia iritzi aniztasun bilakatu eta betiko printzipioak galduta.
Asko dira gertatutako hausturak, urte asko beharko dira osatuko badira zauri horiek sendatzen, eta artzainek gaztak saldu nahiko dizkigute, abeltzainek haragia, alderdiek botoak eskatuko dizkigute, eta gu gure erosketa ohiturak eta babesak aldatu beharrean aurkituko gara.
Artikulu hau Goierriko Hitzak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.
Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.
Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]
Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]
Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]
WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.
Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]
Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.
Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.
Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]