Arabako hamazazpi talde, elkarte eta herri mugimenduk deituta, milaka lagun elkartu dira larunbat arratsaldean Gasteizen, euripean. Bilbo plazatik abiatutako manifestazioak Foru plaza bete du ibilbidearen amaieran. Arabako landa eremua mehatxatzen duten makroproiektu guztien gelditzea eskatu dute (Albistearen amaieran argazki galeria)
Ez da erraza izango, baina gaurko manifestazioa inflexio puntutzat jo dute antolatzaileek. Garoñan nuklearrik ez oihukatu zen aspaldi batean, baita AHTrik ez, Fracking ez, Haize Errotarik ez, goi tentsioko linearik ez ere… Araban luzea da lurraren defentsan eginiko borrokaren historia: Arabako Mendiak Aske eta Aiaraldeko mendiak bizirik, Aramaixo Bizirik, AHTrik ez Lautada eta Arabako Haranak. Lurraren kontrako erasoen neurrikoa.
Izan ere, interes pribatuak, Eusko Jaurlaritza eta Arabako Foru Aldundiaren bidez, Arabako eskualde askok hamarkadetan pairatutako utzikeriaz eta ondoriozko despopulazioaz baliatu dira makroproiektu askoren kokapena lurralde honetan ezartzeko, Arabako herri txikietan erresistentzia txikia topatuko zutelakoan. Ez ba.
Gaur ere, manifestazio handia egin dute Gasteizen. Aurrekoei batu zaizkie UAGA, Bionekazaritza, Horrela ez Argantzun, Gasteiz eta Arabako Haranak, SOS Margarita, Gorbeialdea Defendatu, ATACA (Asociación Treviño y Álava por el campo), elikadura jasangarriaren aldeko mugimendua, Dikerik ez eta Horrela ez Kuartango. Berriz ere kalean topatu dira azken hamarkadetan Arabako eskualde guztietan mobilizatutako nekazariak, baserritarrak eta herrietako pertsonak, interes ekonomiko handien kontra batzuetan galdu, baina beste batzuetan irabazi dutenak.
Amaierako ekitaldian Idoia Zabaletak eta Unai López de Armentiak nabarmendu dutenez, Araban azken urtetan inposatu nahi duten makrproiektuen zerrenda luzea bezain beldurgarria da. Azkena, Solaria nazioarteko enpresak aurkeztu dituen 30 proiektu fotovoltaikoak, zeintzuen eraginpeko azalera, guztira, 4.200 hektarea ingurukoa izango litzatekeen: hau da, Gasteiz osoaren azalera industrialdeak eta aireportua gehituta. Aipatu dute egitasmo berri gehiago ere, Tuestako hamar hektareako tomate-negutegia edo Zaia ibaiko dike proiektua kasu. Proiektu horien kontra 50.000 baino gehiago alegazio aurkeztu zituzten.
Manifestazioan salatu dutenez, “makroproiektu hauekin biodibertsitatearen suntsipen geldiezinaz gainera, laborantza lurren, baso lurren eta larreen desagerpena bizkortzen ari da”. Modu horretan Arabako landa eremuan bizitzeko apustua egin zuten pertsonak eta komunitateak kaltetuz eta “beraien etxe, herri eta lurrak uztera behartuz”.
Proiektuok “beharrezkoak bezala saltzen dizkigute, gardentasunik gabe, informaziorik gabe eta kaltetutako pertsonenganako errespeturik gabe”, azaldu dute, eta guztien geldiaraztea eskatu dute “enpresa handi hauen lurraldearen harrapakaritza” gelditzeko. Administrazioei, “lurralde antolakuntza eta planifikazioarekin jokatzea” eskatu diote, “etorkizuneko belaunaldiek gure lurraldea eguzki panelez, errota eolikoz eta hormigoiz beteta ikus ez dezaten”. Eusko Jaurlaritza eta Arabako Foru Aldundia lurraldearekin espekulatzen ari direla salatu dute, lurraren defentsan aritu beharrean. Azkenik, “gizarte eragile ezberdinei informazio guztia helaraztea” eskatu dute.
Horrela ez
Deitzaileek nabarmendu dute ez daudela energia berriztagarrien kontra. Aitzitik, “autokontsumorako energia berriztagarriak erabiltzea” proposatu dute, eta ez “hemen makro ereduan ekoiztuz, gero Europan saltzeko”. Izan ere, Arabako fotovoltaikoen ekoizpena Repsolen Zierbenako (Bizkaia) instalazioetara eramatea da asmoa, 100 km luzeko goi-tentsioko kableen bidez.
Erakunde eta arduradun politikoei gogorarazi diete “lurraldea, herriak eta landa-ingurunea defendatzen” dituzten herritarrak “gehiengoa” direla eta “pozez eta ausardiaz” jarraituko dutela borrokan “gure etorkizuna eta etorkizuneko belaunaldiena jokoan daudela dakigulako”.
Auzipetuak eta Mozal Legea
Ekitaldiaren bukaeran salatu dute Araba defenda dezagun mugimenduko bost kide auzipeturik daudela agintaritzaren kontrako delitua leporaturik. Beste kide bati, berriz, Mozal Legea aplikatu diote eta asteartean, hilaren 29an, izango du epaiketa.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Centre Tricontinental erakundeak kongoarren erresistentzia historikoa deskribatu du The Congolese Fight for Their Own Wealth (Kongoko herriak bere aberastasunaren alde borrokan dihardu) dosierrean (2024ko uztaila, 77. zk). Kolonialismo garaian, Belgikako Force Publique-k... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Ikerketa baten arabera, Frantziako Estatuan 6,3 milioi tona CO2 isuriko dituzte herritarrek Gabonetan, eta opariak dira horren erantzule nagusiak: %57. Oparien artean, gehien kutsatzen dutenak aparatu elektronikoak eta bitxiak dira, metal eta mineralen erauzketaren ondorioz, eta... [+]
Garraio publikoaren prezioa handitzea eta deskontuak kentzea “onartezina” dela kritikatu dute dozenaka pertsonak, Jauzi Ekosozialak eta Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartak deituta. Langile klasearentzako “zama gehigarri bat” izango litzatekeela eta... [+]
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]