Arabako 40 ekoizle, onddo preziatua merkaturatzeko kooperatiban
Pixkanaka jendeak gero eta gehiago ezagutzen du boilurra, baina, gaur egun oraindik, trufa biltzaileak garela esatean txokolatezko trufa datorkio askori burura”. Ramon Barron Saenz de Lafuente arabarrak urteak daramatza boilur bilketan. Garai batean kanpoan, modu basatian, jaiotzen ziren boilurrak biltzen zituzten, baina duela hogei bat urte, onddo hori sortzeko egokiak diren landaketak egiten hasi ziren. Izan ere, zenbait zuhaitz espezieri zuzenean lotua dago boilurra, hala nola arteari, haritzari eta hurritzari. 2006an, Arabako Boilurra kooperatiba sortu zuten zenbait ekoizleren artean.
Lurrazpian jaiotzen den onddoa da boilurra. Batez ere kareharrizko lurretan ateratzen da, artearen eta haritzaren sustraien inguruan. “Zuhaitz mota horien landaketak ditugu, zuhaitza bera eta boilurra sinbiotikoak direlako”, azaldu du Barronek. Boilurraren kultura batez ere Kanpezu inguruan egon dela kontatu du, Lizarraldearekin muga egiten duten herrietan. Urte askoan, Kataluniatik jendea etortzen omen zen boilur basatien bilketa egitera, baina pixkanaka, jarduera profesionalizatzen hasi ziren eskualdean. Txakurrekin egiten dute bilketa, animaliok gai baitira lurrazpiko boilurrak usaintzeko.
Ekoizten dituzten boilurrak elkarrekin merkaturatzea da kooperatibaren helburu nagusietakoa, baina ez bakarra: formakuntzari eta jakintzaren partekatzeari begira ere antolatzen dituzte ekimenak urtean zehar. “Boilurrarena gutxi ikertu den alorra da, eta beraz, oso garrantzitsua da guretzat norberaren esperientziak besteekin partekatzea eta elkarrengandik ikastea”, dio ekoizleak. 40 ekoizle daude egun kooperatiban. Langile bat kontratatzen dute bilketa garaian, eta urte osorako administrazio langile bat ere badute.
Produktu galkorra
Gainontzeko onddoak bezala, boilurra freskoan jateko elikagaia da, eta hori dela-eta, ekoizleak behartuta daude ahalik eta denbora tarte laburrenean merkaturatzera. “Zortzi egun iraun ditzake boilurrak. Bestela, lehortzeko edo izozteko aukera dago”, dio arabarrak. Kooperatiban, larunbat eta igandetan egiten dute bilketa, ekoizle bakoitzak bere lurretan. Ondoren, boilur guztia bateratu, sailkatu, eta astelehenerako, normalean guztia saltzen dute. “Hurbileko jatetxeei eta eraldatzaileei saltzen diegu zati bat, baina hemendik kanpo, mundu mailako handizkako merkatuan ere saltzen dugu beste bat”, adierazi du. Kooperatibaren webgunetik online erosteko aukera ere badago.
Ekoizleak dioenez, pixkanaka boilurraren kultura zabaltzen ari da gurean, nahiz eta beste zenbait herrialdetan duen sona oraindik ez izan. Sona horretan zerikusirik izanen du, ziur aski, boilurraren prezioak ere… Kontuak kontu, etorkizunera begira kezkatuak daudela azaldu du ekoizleak, aldaketa klimatikoak ekoizpenean eragin ditzakeen gorabeherengatik: “Hemen urte hau ona izan da, baina Teruelen, boilurraren lurraldea den horretan, oso txarra izan da, ez duelako ia euririk egin”.
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]